Wys bron van Jiddisj

U het geen regte om om hierdie bladsy te wysig nie, vir die volgende rede:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 14:32, 1 September 2024
Expiry of block: 14:32, 1 September 2027

Your current IP address is 44.198.163.167. The blocked range is 44.198.0.0/16.

Sluit asseblief al bogenoemde besonderhede in by enige navrae wat jy maak. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

U het toestemming om die bronteks te bekyk en te kopieer.

{{Inligtingskas Taal
|naam=Jiddisj
|inheemsenaam=ייִדיש‎, יידיש‎ of אידיש‎ ; ''yidish''/''idish''/''yidish''
|uitspraak=[ˈjɪdɪʃ] of [ˈɪdɪʃ]
|familiekleur=Indo-Europees
|state={{Vlagland|Bosnië en Herzegowina}}<br />{{Vlagland|Israel}}<br />{{Vlagland|Moldowa}}<br />{{Vlagland|Nederland}}<br />{{Vlagland|Oekraïne}}<br />{{Vlagland|Pole}}<br />{{Vlagland|Roemenië}}<br />{{Vlagland|Rusland}}<br />{{Vlagland|Swede}}<br />{{Vlagland|Wit-Rusland}}
|streek=[[Sentraal-Europa|Sentraal-]] en [[Oos-Europa]]
|sprekers=1,8 miljoen
|rang=
|skrif=Gewysigde [[Hebreeuse alfabet]]
|fam1=[[Indo-Europese tale|Indo-Europees]]
|fam2=[[Germaanse tale|Germaans]]
|fam3=[[Wes-Germaanse tale|Wes-Germaans]]
|fam4=[[Hoogduitse tale|Hoog-Duits]]
|nasie=[[Lêer:Flag of the Jewish Autonomous Oblast.svg|22px]] [[Joodse Outonome Oblast]]
|agentskap=YIVO (de facto)
|iso1=yi|iso2=yid|iso3=yid
|kaart=
}}

'''Jiddisj''' (ייִדיש‎, יידיש‎ of אידיש‎, ''yidish''/''idish''/''yidish'', [ˈjɪdɪʃ] of [ˈɪdɪʃ]; [[Engels]]: ''Yiddish'', van [[Duits]] ''Jiddisch'': ''Jüdisch'') of '''Mamme-Losjen''' (מאַמע-לשון, "Moedertaal") is 'n [[Wes-Germaanse tale|Wes-Germaanse taal]] met [[Hebreeus]]e en [[Slawiese tale|Slawiese]] elemente wat meestal met die [[Hebreeuse alfabet]] geskryf word. Jiddisj het gedurende die Hoë [[Middeleeue]] uit die Middelhoogduitse taal ontwikkel en is nog steeds nou verwant aan moderne [[Hoogduitse tale|Hoogduits]] en sy [[dialek]]te. Dit was veral die [[Jode|Joodse]] bevolking van [[Pole]] en [[Rusland]] wat die bestaande Middelhoogduitse verkeerstaal – 'n dialek met Hebreeuse [[Leenwoord|leenwoorde]] – tot 'n skryftaal uitgebou het (soortgelyk aan die [[Romaanse tale|Romaanse taal]] [[Ladino]] wat nou verwant is aan [[Spaans]]).

[[Lêer:Yiddish.png|duimnael|links|Kaart van Jiddisje dialekte in Sentraal-Europa]]
Die Jiddisje taal word in twee hoofdialekte, Wes-Jiddisj en Oos-Jiddisj, verdeel. Met die [[Verligting|Europese Verligting]] en die toelating tot volledige [[burgerregte]] het die meerderheid van die Wes-Europese Joodse bevolking begin om die plaaslike tale oor te neem.

Nadat die Joodse bevolking van [[Sentraal-Europa]] in die laat [[Middeleeue]] na die oostelike deel van die vasteland verdryf is, het hulle in spesifieke buurte, die [[Shtetl|shtetls]], van Slawiese stede gewoon. Jiddisj het 'n groot aantal leenwoorde en wendings uit [[Pools]] en [[Russies]] oorgeneem, maar het danksy die oorwegend Duitse woordeskat wesentlik 'n Germaanse taal gebly wat oor 'n ryk literêre tradisie beskik. Die tydperk tussen 1800 en 1900 word as die Goue Era van die taal beskou.

Voor die [[Holocaust]] was Jiddisj die [[moedertaal]] van sowat twaalf miljoen mense in oostelike Sentraal-Europa en in Oos-Europa, veral [[Asjkenasiese Jode]]. Grootskaalse emigrasie het die taalgebied van Jiddisj veral na [[Israel]] en die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] verskuif. Tans is daar nog sowat drie miljoen oorwegend Joodse sprekers dwarsoor die wêreld. Naas ouer sprekers van alle Joodse geloofsrigtings word Jiddisj vandag veral deur Chassidiese Jode as omgangstaal gebesig.

== Eksterne skakels ==
{{Interwiki|kode=yi}}
{{Commons-kategorie inlyn|Yiddish language}}
{{Wikt-inlyn|Jiddisj}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Yiddish-language|title=Yiddish language|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=15 September 2018}}

{{Taalsaadjie}}
{{Germaans}}
{{Tale van Letland}}
{{Tale van Oekraïne}}
{{Tale van Pole}}
{{Tale van Roemenië}}
{{Tale van Swede}}
{{Normdata}}

[[Kategorie:Hoogduitse tale]]
[[Kategorie:Joodse tale]]

Sjablone wat op hierdie bladsy gebruik word:

Keer terug na Jiddisj.

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Jiddisj"