Izvorni kôd stranice Kos (ostrvo)

Nemate dopuštenje da uredite ovu stranicu, iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪AntiCompositeNumber‬. The reason given is Open proxy/Webhost: Visit the FAQ if you are affected .

Start of block: 14:55, 18 august 2022
Expiry of block: 14:55, 18 mart 2025

Your current IP address is 44.200.86.228. The blocked range is 44.200.0.0/16.

Navedite sve gornje podatke u upite ili zahtjeve za deblokadu. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kôd ove stranice.

{{Infokutija ostrvo
| ime                                       = Kos
| izvorno ime                               = Κως
| izvorno ime link                          = 
| izvorni jezik                             = grčki jezik
| nadimak                                   = 
| slika                                     = Panorama_Kos_8.jpg
| veličina slike                            = 
| opis                                      = Luka u gradu Kos
| slika alt                                 = 
| karta                                     = Grčka
| karta_alt                                 = 
| veličina_karte                            = 
| karta_opis                                = Položaj otoka Kos 
| karta_reljef                              = Greece relief location map.jpg
| oznaka                                    = Kos
| oznaka_pozicija                           = Red_pog.svg
| koordinate                                = {{coord|36|51|N|27|14|E|format=dms|display=inline,title}}  
| etimologija                               = 
| lokacija                                  = [[Egejsko more]]
| GridReference                             = <!-- samo UK -->
| arhipelag                                 = [[Dodekanez]]
| vodene mase                               = 
| broj ostrva                               = 
| veća ostrva                               = 
| površina                                  = 290,313 
| rang                                      = 
| dužina                                    = 40
| širina                                    = 8
| dužina obale                              = <!-- samo unijeti broj, jedinice se same dodaju -->
| nadmorska_visina                          = <!-- samo unijeti broj, jedinice se same dodaju -->
| najviša tačka                             = 843
| država                                    = {{ZID|Grčka}}
| država administrativna podjela naslov     = Periferija
| država administrativna podjela            = Južni Egej
| država administrativna podjela naslov 1   = Regionalni okrug
| država administrativna podjela 1          = Kos (okrug)
| država administrativna podjela naslov 2   = 
| država administrativna podjela 2          = 
| tip glavnog grada države                  = 
| glavni grad države                        = 
| tip najvećeg grada države                 = 
| najveći grad države                       = 
| glavni i najveći grad države              = 
| populacija najvećeg grada države          = 
| titula lidera države                      = 
| ime lidera države                         = 
| površina države                           = <!-- samo unijeti broj, jedinice se same dodaju -->
| država 1                                  = [[Grčka]]
| država 1 administrativna podjela naslov   = [[Administrativna podjela Grčke|Periferija]]
| država 1 administrativna podjela          = [[Južni Egej]]
| država 1 administrativna podjela naslov 1 = [[Administrativna podjela Grčke|Regionalni okrug]]
| država 1 administrativna podjela 1        = [[Kos (okrug)|Kos]]
| tip glavnog grada države 1                = 
| glavni grad države 1                      = 
| tip najvećeg grada države 1               = 
| najveći grad države 1                     =
| glavni i najveći grad države 1            = 
| populacija najvećeg grada države 1        = 
| titula lidera države 1                    = 
| ime lidera države 1                       = 
| površina države 1                         = <!-- samo unijeti broj, jedinice se same dodaju -->
| demonim                                   = 
| stanovništvo                              = 33.388
| stanovništvo godina                       = 2011.
| rang po broju stanovnika                  = 
| gustoća naseljenosti                      = 120
| rang po gustoći naseljenosti              =
| jezici                                    = 
| etničke grupe                             = 
| vremenskazona1                            = [[Istočnoevropsko vrijeme]] 
| utc_pomak1                                = +2
| vremenskazona1_DST                        = 
| utc_pomak1_DST                            = 
| web-sajt                                  = 
| dodatne informacije                       = 
}}
{{Drugo značenje|Kos}}
'''Kos''' ({{jez-gr|Κως}}, {{jez-tr|İstanköy}}, {{jez-it|Coo}}) je [[Grčka|grčki]] otok u [[arhipelag]]u [[Dodekanez]] u istočnom dijelu [[Egejsko more|Egejskog mora]]. Kos pripada [[Administrativna podjela Grčke|grčkoj periferiji]] [[Južni Egej]] i [[Okruzi periferije Južni Egej|okrugu]] [[Kos (okrug)|Kos]]. Nakon [[Rodos]]a i [[Karpatos]]a, je treći po veličini otok u arhipelagu Dodekanez. Po podacima iz 2011. na otoku je živjelo 33.388&nbsp;stanovnika. Glavno mjesto na otoku je grad [[Kos (grad)|Kos]], koji je turističko i kulturno središte otoka. Provedbom [[Kallikratisov program|Kallikratisovog programa]] i teritorijalnom reformom Grčke iz 2010. godine, otok sa otokom [[Nisiros]] sačinjava istoimeni okrug.

== Geografija ==
=== Položaj ===
[[Datoteka:2011 Dimos Ko.png|180px|mini|lijevo|Položaj Kosa u arhipelagu [[Dodekanez]]]]
Kos se nalazi u istočnom dijelu [[Egejsko more|Egejskog mora]] na ulazu u [[Gökova zaliv|zaliv Gökova]]. Sjeverno od grada [[Kos (grad)|Kos]], je najkraće rastojanje prema [[Bodrumski poluotok|Bodrumskom poluotoku]], zapadno od [[Turska|turskog]] grada [[Bodrum]]a, 5&nbsp;km. Poluotok [[Datça]] se nalazi 15&nbsp;km južno. Okolni otoci su: na sjeveru [[Pserimos]] (4&nbsp;km) i [[Kalimnos]] (12&nbsp;km); Otok [[Nisiros]] je 12&nbsp;km južno, a [[Astipalea]] 43&nbsp;km na zapadnoj strani.

=== Reljef ===
{{sekcija}}

=== Klima ===
{{Vremenski okvir
| naslov = Klimatske osobine otoka Kos
<!-- * Prosječna temperatura * -->
| pt_jan =    | pt_feb =    | pt_mar = 
| pt_apr =    | pt_maj =    | pt_jun = 
| pt_jul =    | pt_aug =    | pt_sep = 
| pt_okt =    | pt_nov =    | pt_dec = 
<!-- * Najviša prosječna temperatura * -->
| vt_jan = 13.6 | vt_feb = 13.2 | vt_mar = 15.0
| vt_apr = 18.8 | vt_maj = 23.3 | vt_jun = 28.0
| vt_jul = 30.4 | vt_aug = 30.0 | vt_sep = 27.4
| vt_okt = 23.0 | vt_nov = 17.8 | vt_dec = 14.8
<!-- * Najniža prosječna temperatura * -->
| nt_jan = 8.8  | nt_feb = 8.1  | nt_mar = 9.5
| nt_apr = 12.3 | nt_maj = 15.8 | nt_jun = 19.6
| nt_jul = 21.7 | nt_aug = 21.8 | nt_sep = 19.9
| nt_okt = 16.6 | nt_nov = 12.8 | nt_dec = 10.2
<!-- * Padavine * -->
| p_jan =  91.0 | p_feb = 86.9  | p_mar = 86.4
| p_apr =  31.9 | p_maj = 11.1  | p_jun =  9.5
| p_jul =   2.2 | p_aug = 26.0  | p_sep = 19.4
| p_okt =  36.1 | p_nov = 81.9  | p_dec =119.9
<!-- * Broj kišnih dana * -->
| kd_jan = 11   | kd_feb = 10   | kd_mar =  8
| kd_apr =  8   | kd_maj =  4   | kd_jun =  1
| kd_jul =  0   | kd_aug =  0   | kd_sep =  2
| kd_okt =  5   | kd_nov =  9   | kd_dec = 14
<!-- * Prosječna vlažnost zraka * -->
| vz_jan = 80   | vz_feb =  84  | vz_mar = 78
| vz_apr = 77   | vz_maj =  78  | vz_jun = 75
| vz_jul = 74   | vz_aug =  70  | vz_sep = 72
| vz_okt = 67   | vz_nov =  69  | vz_dec = 74
<!-- * Broj sunčanih sati  * -->
| ss_jan = 3  | ss_feb = 2  | ss_mar = 5
| ss_apr = 5  | ss_maj = 7  | ss_jun = 8
| ss_jul = 9  | ss_aug = 9  | ss_sep = 7
| ss_okt = 7  | ss_nov = 6  | ss_dec = 4
<!-- -->
| dijagram =
| izvor    = [http://www.dafni.net.gr/gr/members/files/kos/kos-report.pdf Temperature 1981–1997, Padavine 1982–2002] (PDF; 5,2&nbsp;MB) Metereološka stanica Kos;<ref>[https://www.klimatabelle.info/europa/griechenland/klima-kos Klimatska tabela Kos] (klimatabelle.info)</ref>
}}

== Historija ==
[[Datoteka:Kos Krabbe.JPG|180px|mini|desno|Bronzani novčić sa otoka Kosa, oko 350–300&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e.]]
Kos je bio naseljen još tokom [[neolit]]a. U 11. vijeku&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e. ostrvo naseljavaju [[Dorani]] iz [[Epidaur (Grčka)|Epidaur]]a i pod njima počinje procvat otoka. Pretpostavlja se da od njih potiče kult boga liječništva [[Asklepije|Asklepija]]. Od 546&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e. pripada [[Ahemenidsko carstvo|Ahemenidskom carstvu]]. Tokom [[Grčko-perzijski ratovi|Grčko-perzijskih ratova]] stanovnici [[polis]]a Kos su dvaput protjerali [[Ahemenidsko carstvo|Perzijance]] sa otoka, ali uz pomoć [[Atina (država)|Atine]]. Zbog toga je Kos oko 450&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e. pristupio [[Delski savez|Delskom savezu]], a 405&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e. potpao je pod [[Sparta|Spartu]]. Nakon izlaska [[Rodos]]a iz ovog saveza Kos je bio glavno uporište [[Atina (država)|Atine]] u ovom dijelu [[Grčka|Grčke]]. U [[Helenizam|helenističko doba]], Kos je bio sjedište medicinske škole, koju suprotno od ranijih pretpostavki nije vodio najpoznatiji ljekar antičkog vremena [[Hipokrat]].<ref>[[Vincenzo Di Benedetto]]: ''Cos e Cnido.'' In: [[Mirko D. Grmek]] (Hrsg.): ''Hippocratica – Actes du Colloque hippocratique de Paris 4–9 septembre 1978.'' Paris 1980, S. 97–111, kao i  [[Antoine Thivel]]: ''[[Knidos|Cnide]] et Cos?: essai sur les doctrines médicales dans la [[Corpus Hippocraticum|collection hippocratique]]''. [[Paris]] 1981 (passim), {{ISBN|2-251-62021-4}}; te recenzija od [[Otta Wenskus]].</ref> Ove su škole bile poznate i po Asklepijadinoj zakletvi, koju su liječnici navodno izgovarali pri početku obavljanja svoga posla, ali se to zakletva povezuje i sa [[Hipokratova zakletva|Hipokratovom zakletvom]].

Od sredine 4. vijeka&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e. do osvajanja [[Aleksandar Veliki|Aleksandra Velikog]], Kos je bio pod upravom [[Karijaca]] i dinastije [[Hekatomnide]] iz [[Halikarnas]]a, današnjeg [[Bodrum]]a. 366.&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e. je na sjeveroistočnom dijelu otoka osnovano naselje Kos, koje je zamijenilo tadašnji glavni grad naselje Astipalaja (danas [[Kefalos]]).<ref>Ferdinand Peter Moog: ''Euripides und die Heilkunde'' (= ''Kölner Beiträge zu Geschichte und Ethik der Medizin.'' Band 3). kassel university press, Kassel 2017, {{ISBN|978-3-7376-0340-9}}, S. 340.</ref> Na temeljima Apolonove nekropole izgrađeno je svetište Asklepijusa, koje je bilo posjećivano od gostiju i pacijenata. Oko 300.&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e.[[babilon]]ski svećenik i historičar [[Beros]] je na Kosu osnovao prvu astrološku školu u [[Helenizam|helenističkom okruženju]].<ref>[[Georges Minois]]: ''Geschichte der Zukunft.'' Düsseldorf / Zürich 1998, S. 86.</ref> U to je vrijeme Kos kovao vlastite novčiće, na kojima su prikazani [[Asklepije]], zmija i rak. Poslije smrti [[Aleksandar Veliki|Aleksandra Makedonskog]] Kos se oslanjao na [[Egipat]] [[Ptolemejidi|Ptolemej]]a, uglavnom kao prirodni trgovački posrednik između [[Rodos]]a i [[Ptolemejidi|Ptolemej]]a. I dalje zadržava svojevrsnu samostalnost, te izvozi vino i svilu, čemu potpomažu i dobro zaštićene luke otoka. Pjesnici [[Herod]] i [[Teokrit]] opjevali su u svojim epovima opis života svih slojeva gradskog i seoskog života od [[Aristokracija|aristokratske]] klase pa sve do robova. 164.&nbsp;p.&nbsp;n.&nbsp;e. Kos je pao u ruke [[antički Rim|starog Rima]], ali je zadržao autonomiju. Podjelom carstva Kos je pripao [[Bizantijsko Carstvo|Bizantiji]], u okviru koje će ostati vijekovima. 1206. godine, poslije upada [[Krstaši|Krstaša]] u [[Carigrad]], otok prisvajaju [[Mletačka republika|Mlečani]]. 1315. godine Kos osvajaju [[Vitez (titula)|vitezovi]]ovi [[Malteški viteški red|Malteškog reda]]. Mnoge njihove građevine, najviše utvrđenja, sačuvane su do dan-danas. Sva ova utvrđenja nisu pomogla u odbrani ostrva protiv [[Sulejman I|Sulejmana Veličanstvenog]] 1523. godine Kos postaje [[Osmansko Carstvo|osmanski]], a mnogi stanovnici napuštaju otok sa vitezovima, ili postaju roblje Osmanskog Carstva, koje vlada skoro 400 godina sve do 1912. godine kada otok zauzima Italija, koji naseljavaju otok. Kapitulacijom Italije, u operaciji [[Operacija "Polarni medvjed"|Polarni medvjed]] ({{jez-de|Eisbär}}) 3. oktobra 1943. [[Treći rajh|njemački]] [[Wehrmacht]] zauzima otok do kraja [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]], a  3.145 italijanskih i 1.388 britanskih vojnika biva zarobljeno. Istovremeno je počinjen [[Masakar na otoku Kos|masakar]] nad zarobljenim italijanskim oficirima, kada je ubijeno oko stotinu italijanskih oficira. 1947. godine je otok Kos zajedno sa ostalim  [[Italijansko-egejski otoci|Italijansko-egejskim otocima]], predat Grčkoj. U noći 20-21. jula 2017. oko 1:30 po lokalnom vremenu, otok je pogodio zemljotres jačine 6,7 po [[Momentalna magnitudna ljestvica|Momentalnoj magnitudnoj ljestvici]], koji je posebno pogodio grad Kos u kom su uništeni i oštećeni brojni historijski spmenici, te je poginulo dvoje ljudi i oko 100 ih je ozlijeđeno. Luku je pogodio manji [[cunami]].

== Upravna podjela ==
{{Glavni|Upravna podjela otoka Kos}}

Od 1997. do 2010. godine Kos je po [[Administrativna podjela Grčke#Kapodistrias program|Kapodistrias programu iz 1997.]] bio podijeljen na ukupno tri općine sa ukupno šest općinskih okruga. Provedbom [[Kallikratisov program|Kallikratisovog programa]] i teritorijalnom reformom Grčke iz 2010. godine ostrvo postaje općina, sa sjedištem u gradu [[Kos (grad)|Kosu]], dok su bivše općine postale općinski okruzi općine Kos.

{| class="wikitable sortable" style="text-align:left; font-size: 95%"
|-
! align="left"|Općinski okrug
! align="left"|Grčko ime
! align="left"|Kod
! align="left"|Površina (km²)
! align="left"|Broj stanovnika 2001.
! align="left"|Broj stanovnika 2011.
! class="unsortable" align="left"|Gradski okrug/naselje<br />(Δημοτική / Τοπική Κοινότητα)
! class="unsortable" align="center"|Položaj
|- style="vertical-align:top"
|-
| [[Dikeos]]
| Δημοτική Ενότητα Δικαίου
| 640102
|style="text-align:right"| 62,575
|style="text-align:right"| 6.094
|style="text-align:right"| 7.130
| [[Asfendio]], [[Pyli]]
| [[Datoteka:DE Dikeou.svg|120x120px|ohne]]
|-
| [[Iraklidis]]
| Δημοτική Ενότητα Ηρακλειδών
| 640103
|style="text-align:right"| 160,538
|style="text-align:right"| 6.963
|style="text-align:right"| 6.826
| [[Andimachia]], [[Kardamena]], [[Kefalos]]
| [[Datoteka:DE Iraklidon.svg|120x120px|ohne]]
|-
| [[Kos (grad)|Kos]]
| Δημοτική Ενότητα Κω
| 640101
|style="text-align:right"| 67,200
|style="text-align:right"| 17.890
|style="text-align:right"| 19.432
| Kos
| [[Datoteka:DE Ko.svg|120x120px|ohne]]
|- 
|colspan="2"|'''Ukupno'''
| '''6401'''
|style="text-align:right"|'''290,313'''
|style="text-align:right"|'''30.949'''
|style="text-align:right"|'''33.388'''
|colspan="2"|
|}

== Demografija ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right; font-size: 95%"
|- 
! Gradski okrug <br> (Δημοτική Κοινότητα)
! 1905
! 1947
! 1951
! 1961
! 1971
! 1981
! 1991
! 2001
! 2011
|-
|style="text-align:left"| [[Asfendio]]
| 1.967
| 2.661
| 2.500
| 2.590
| 1.594
| 1.723
| 2.741
| 3.205
| 4.094
|-
|style="text-align:left"| [[Pyli]]
| 1.291
| 2.018
| 2.092
| 1.883
| 1.508
| 1.816
| 2.630
| 2.889
| 3.036
|-
|style="text-align:left"| [[Andimachia]]
| 2.000
| 2.008
| 2.061
| 1.720
| 1.428
| 1.676
| 2.392
| 2.573
| 2.538
|-
|style="text-align:left"| [[Kardamena]]
| 600
| 1.365
| 1.374
| 1.229
| 1.010
| 1.212
| 1.451
| 1.783
| 1.650
|-
|style="text-align:left"| [[Kefalos]]
| 1.405
| 1.809
| 1.886
| 1.861
| 2.197
| 2.072
| 2.451
| 2.609
| 2.638
|-
|style="text-align:left"| [[Kos (grad)|Kos]]
| 5.789
| 8.684
| 8.863
| 8.904
| 8.913
| 11.851
| 14.714
| 17.890
| 19.432
|- 
!style="text-align:left"| Otok Kos
! 13.052
! 18.545
! 18.776
! 18.187
! 16.650
! 20.353
! 26.379
! 30.949
! 33.388
|}

== Vanjski linkovi ==

== Reference ==
{{Refspisak}}

{{Arhipelag Dodekanez}}
{{Ostrva u Grčkoj}}
{{Periferija Južni Egej}}

[[Kategorija:Kos (ostrvo)]]
[[Kategorija:Grčka ostrva]]
[[Kategorija:Dodekanez]]

Šabloni koji su upotrebljeni na ovoj stranici:

Šablon:Ambox/igralište (uredi)
Šablon:Arhipelag Dodekanez (uredi)
Šablon:Both (uredi)
Šablon:Br separated entries (uredi)
Šablon:Coord (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Drugo značenje (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Glavni (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:ISBN (uredi)
Šablon:If empty (uredi)
Šablon:Ifempty (uredi)
Šablon:Infokutija (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Infokutija ostrvo (uredi)
Šablon:Jez-de (uredi)
Šablon:Jez-el (uredi)
Šablon:Jez-gr (uredi)
Šablon:Jez-it (uredi)
Šablon:Jez-tr (uredi)
Šablon:Location map (uredi)
Šablon:Lokacijska karta (uredi)
Šablon:Lokacijska karta Grčka (uredi)
Šablon:Main other (uredi)
Šablon:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Navkutija (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Ostrva u Grčkoj (uredi)
Šablon:Periferija Južni Egej (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Grčka (uredi)
Šablon:Proširiti sekciju (uredi)
Šablon:Refspisak (uredi)
Šablon:Refspisak/styles.css (uredi)
Šablon:Sekcija (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Unbulleted list (uredi)
Šablon:Vremenski okvir (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:ZID (uredi)
Šablon:ZID/core (uredi)
Modul:Arguments (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Category handler (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Check isxn (uredi)
Modul:Coordinates (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Coordinates/styles.css (uredi)
Modul:Hatnote (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Hatnote list (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:If empty (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Infobox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Infobox/styles.css (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:InfoboxImage (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:List (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Location map (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Main (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Math (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Message box/configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Message box/igralište (uredi)
Modul:Namespace detect (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Namespace detect/config (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Namespace detect/data (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:No globals (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Other uses (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Separated entries (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:TableTools (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Vremenski okvir (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Vremenski okvir/Boje (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Vremenski okvir/Dijagram (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Yesno (pogledaj izvor) (zaštićeno)

Nazad na Kos (ostrvo).

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Kos_(ostrvo)"