Rhode Island

Rhode Island

State of Rhode Island

stan
13. stan od 29 maja 1790
Pieczęć Flaga
Hymn: Rhode Island's It for Me
Dewiza: Hope
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Providence
Kod ISO 3166-2	US-RI
Gubernator	Daniel McKee(inne języki) (D)
Powierzchnia	4001 km²[1]
Populacja (2023) • liczba ludności	1 095 962[2]
• gęstość	409,2 os./km²
Strefa czasowa	UTC-05:00 UTC-04:00
Języki urzędowe	de iure brak de facto angielski
Położenie na mapie USA
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Rhode Island (wymowa:/rɵˈdaɪlɨnd/^ⓘwymowa:/rɵˈdaɪlɨnd/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego, w regionie Nowej Anglii.

Najmniejszy stan pod względem powierzchni, na północy i wschodzie graniczy ze stanem Massachusetts, a na zachodzie z Connecticut. Do 2020 roku oficjalna nazwa stanu brzmiała State of Rhode Island and Providence Plantations, kiedy to skrócono ją wskutek referendum^[3].

Rhode Island jest pierwszym miejscem w Ameryce Północnej, gdzie zniesiono niewolnictwo – 18 maja 1652 r., czyli 138 lat przed przeobrażeniem kolonii Rhode Island w stan Stanów Zjednoczonych^[4]. Tutaj powstał pierwszy zbór baptystyczny w Ameryce^[5]. Tutaj zorganizowano pierwszą paradę Dnia Niepodległości (4 lipca).

Rhode Island posiada najwyższy odsetek osób pochodzenia portugalskiego i dominikańskiego w Stanach Zjednoczonych, a także należy do stanów z najwyższym odsetkiem osób pochodzenia włoskiego i irlandzkiego^[6].

• 1636 – Roger Williams założył osadę Providence
• 1644 – powstanie kolonii
• 1652 – wprowadzenie zakazu sprowadzania do kolonii niewolników
• 1657 – przybycie do kolonii kwakrów
• 1658 – z Holandii przybyli osadnicy żydowscy
• 1675 – pokonanie miejscowych Indian
• 4 maja 1776 jako pierwsza kolonia Rhode Island ogłosiła niezależność od Wielkiej Brytanii
• 29 maja 1790 – ratyfikowanie Konstytucji Stanów Zjednoczonych

Rhode Island, jeszcze jako jedna z 13 kolonii, wprowadziła całkowitą tolerancję wyznaniową i jako drugi po Michigan stan zniosła karę śmierci.

Klimat stanu Rhode Island – umiarkowany ciepły, morski.

Stan Rhode Island podzielony jest na pięć hrabstw.

1. hrabstwo Bristol. Siedziba władz: Bristol
2. hrabstwo Kent. Siedziba władz: East Greenwich
3. hrabstwo Newport. Siedziba władz: Newport
4. hrabstwo Providence. Siedziba władz: Providence
5. hrabstwo Washington. Siedziba władz: West Kingston(inne języki)

 

Na terenie stanu Rhode Island znajduje się 8 miast (city). Lista (2022 r.)^[7]:

 

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Rhode Island liczy 1 097 379 mieszkańców, co oznacza wzrost o 44 812 (4,3%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010^[8]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 4,8% populacji, 18,6% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 18,9% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,9% ludności stanu stanowią kobiety^[9].

W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami są^[10]:

• język angielski – 79,18%,
• język hiszpański – 10,41%,
• język portugalski – 3,41%,
• język francuski – 1,36%.

Według danych pięcioletnich z 2022 roku, 74,6% mieszkańców stanowi ludność biała (69,8% nie licząc Latynosów), 8,4% ma rasę mieszaną, 6,2% to czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 3,5% to Azjaci, 0,4% to rdzenna ludność Ameryki i 0,07% pochodziło z wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 16,7% ludności stanu^[6].

Do największych grup należą osoby pochodzenia irlandzkiego (16,7%), włoskiego (15,1%), francuskiego lub francusko–kanadyjskiego (12,2%), angielskiego (10,8%), portugalskiego (7,2%) i dominikańskiego (5,4%). Do innych większych grup należą osoby pochodzenia niemieckiego (53,4 tys.), portorykańskiego (48 tys.), „amerykańskiego” (39,7 tys.), polskiego (35,7 tys.), afrykańskiego subsaharyjskiego (34,5 tys.), gwatemalskiego (27,9 tys.) i szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (21,4 tys.)^[6].

Dane z 2014 r.^[11]:

• katolicy – 42%,
• protestanci – 30% (głównie zielonoświątkowcy, anglikanie, baptyści, kalwini, metodyści, ewangelikalni i luteranie),
• bez religii – 20% (w tym: 3% agnostycy i 4% ateiści),
• pozostałe religie – 8% (w tym: żydzi, prawosławni, mormoni, świadkowie Jehowy, buddyści, unitarianie uniwersaliści, muzułmanie, bahaiści i hinduiści^[12]).

W badaniu Gallupa z 2004 roku wyszło, że Rhode Island jest najbardziej katolickim stanem, gdzie ponad połowa mieszkańców (52%) określała siebie jako katolicy^[13].

Ponad dwie trzecie produktu krajowego brutto (PKB) Rhode Island pochodzi z branż usługowych. Największy udział w PKB stanu mają nieruchomości, opieka zdrowotna, finanse i ubezpieczenia oraz władze stanowe i lokalne^[14].

Działalność produkcyjna Rhode Island obejmuje chemikalia, sprzęt transportowy (w tym stoczniowy przemysł obronny), komputery i elektronikę, tworzywa sztuczne oraz wytwarzanie gotowych wyrobów metalowych^[14].

Podobnie jak reszta Nowej Anglii, Rhode Island nie ma żadnych zasobów energii z paliw kopalnych. Gaz ziemny, który napędza niemal całą produkcję energii elektrycznej w Rhode Island i zapewnia ciepło dla ponad połowy gospodarstw domowych, jest w całości dostarczany przez międzystanowe rurociągi. Ponad 7% energii elektrycznej z Rhode Island w 2017 roku pochodziło ze źródeł odnawialnych, głównie ze spalania biomasy^[14].

W 2015 roku największy dochód przyniosły^[15]:

• jaja kurze (11,5 mln $),
• hodowla indyków (6,86 mln $),
• jabłka (1,83 mln $),
• hodowla bydła (1,78 mln $) i produkty mleczne (2,97 mln $),
• uprawa ziemniaków (1,49 mln $) i kukurydzy cukrowej (1,18 mln $),
• produkcja siana (573 tys. $),
• hodowla trzody chlewnej (327 tys. $),
• i produkcja miodu (202 tys. $).

Brown University Bryant College(inne języki) Johnson & Wales University(inne języki) Naval War College New England Institute of Technology(inne języki) Community College of Rhode Island(inne języki)

Providence College(inne języki) Rhode Island College(inne języki) Rhode Island School of Design Roger Williams University(inne języki) Salve Regina University(inne języki) University of Rhode Island(inne języki)

• Dewiza: Hope („Nadzieja”)
• Przydomek: Little Rhody, Ocean State („Małe Rhody”, „Stan oceanu”)
• Symbole: kogut z Rhode Island, klon czerwony, fiołek

W stanie Rhode Island rozgrywa się akcja większości odcinków serialu Family Guy. Główne postaci mieszkają w fikcyjnym mieście Quahog.

• Oficjalna strona internetowa stanu Rhode Island. state.ri.us. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-03)].