Blindeco

Plena blindeco estas blindeco sen ia resto de vidado. La okuloj ne povas observi lumon, aŭ la cerbo plene ne povas uzi tiun informo.^[2] Plimulto de blinduloj havas ion reston de vidado, ekzemple vidi lumon aŭ en malgranda vinkelo.

La blindvidado estas speciala kazo de blindeco: la blindulo ne povas rekoni la objektojn en sia ĉirkaŭo, kiuj estas en la blinda parto de sia vidkampo, sed li scias ilian koloron, direkton, kaj povas montri al ili. Tamen li negas, ke li vidas la objektojn.

Ĉiu perturbo de vida sistemo povas kaŭzi blindecon.

• denaska blindeco
  • malestantaj elementoj
  • malestanta ligo inter okulo kaj cerbo
• blindeco komencanta en infaneco
  • organaj perturboj dum evolviĝado
  • glaŭkomo en adolesko
• genetika heredaĵo, genetikaj kialoj, kies sekvoj povas igi iam ajn dum vivo (ekzemple retinitis pigmentosa, makuladegenerado, optikusatrofio, Bietti-kristalldistrofio). Makuladegenerado estas en evolviĝitaj landoj la plej ofta, ekzemple en Germanio 50% de blindeco havas tiun kaŭzon. La blindeco povas esti akirita aŭ denaska. Ĉiu malsano aŭ difektiĝado de la vidsistemo povas kaŭzi blindecon. La ĉefaj kaŭzoj estas:
• aliaj kialoj

• • katarakto, plej ofta kialo en mondo
  • glaŭkomo
  • diabeta retinopatio, plej ofta en Hungario
  • retina disiĝo, retinopatio
  • apopleksio
  • embolio aŭ trombozo de arterioj kaj venoj
  • traŭmatoj
  • infekcioj, ekzemple trakomo
  • tumoroj
  • malsanoj de glaskorpo
• la maldiferenciado de la vidregionoj de la cerbo, difektado de la cerbo, embolio, trombozo de la cerbo
• la deficito de la elementoj de la vidsistemo
• difektiĝado aŭ kontaĝoj
• Manko de Vitamino A

La kuracadon determinas de la malsano, kiu blindigis. Oni devas diagnozi plej frue la difektojn de la vidado, kaj kuraci, por la preventado de la plia difektado de la vidado. Ekzemple: astigmatismo, miopio, aŭ strabismo.

En tiaj landoj, kie la kuracado havas limitigitajn kapablojn, helpas internaciaj aŭ komunutilaj helpaj organizoj.

La MOS ĉirkaŭkalkulas, ke en 2012 estis 285 milionoj da vidaj miskapabluloj en la mondo, el kiuj 246 milionoj havis malbonajn vidkapablon kaj 39 milionoj estis blindaj.^[3] El tiuj kiuj estas blindaj, 90% vivas en la disvolviĝanta mondo.^[4] Tutmonde por ĉiu blindulo, averaĝe 3.4 personoj havas malbonan vidkapablon, kaj laŭlanda kaj laŭregiona variado gamas el 2.4 ĝis 5.5.^[5]

Laŭ aĝo: Vida miskapablo estas malegale distribuata laŭ aĝogrupoj. Pli ol 82% el ĉiuj personoj kiuj estas blindaj estas 50 jaroj de aĝo kaj pli aĝaj, kvankam ili reprezentas nur 19% de la tutmonda loĝantaro. Pro la atendita nombro de jaroj vivita en blindeco (blindaj jaroj), infanaĝa blindeco restas grava problemo, kun ĉirkaŭ 1.4 milionoj da blindaj infanoj sub la aĝo de 15.

Laŭ sekso: Disponeblaj studoj klare indikas, ke en ĉiu regiono de la mondo, kaj en ĉiuj aĝoj, inoj suferas ege pli altan riskon esti vidaj miskapabluloj ol maskloj.^{[6][7][8][9][10][11]}

Laŭ geografio: Vida miskablo ne estas distribuata uniforme tra la tuta mondo. Pli ol 90% de la tutmondaj vidaj miskapabluloj vivas en disvolviĝantaj landoj.^[5]

Ekde la ĉirkaŭkalkuloj de la 1990-aj jaroj, novaj informaj datenoj bazitaj sur la tutmonda loĝantaro de 2002 montras reduktadon en la nombro de personoj kiuj estas blindaj aŭ vid-malkapabluloj, kaj de tiuj kiuj estas blindaj el la efikoj de infektaj malsanoj, sed ankaŭ pliiĝon en la nombro de personoj kiuj estas blindaj pro kondiĉoj rilataj al pli longaj vivodaŭroj.^[5]

En 1987, oni ĉirkaŭkalkulis, ke 598 000 personoj en Usono kongruas kun la jura difino de blindeco.^[12] El tiu nombro, 58% estis super la aĝo de 65.^[12] En 1994–1995, 1.3 milionoj da usonanoj registris juran blindecon.^[13]

La celo de la rehabilitado estas, ke la blinduloj estu memservanta, ili povu dommastrumadi, trafiki en la strato helpe de blanka bastono, uzi komputilon, kaj psiĥike akcepti la blindecon. La rehabilitado ankaŭ helpas eviti la konsekvencojn de la blindeco.

Kial blindeco malhelpas orientadon, oni devas trajni blindulojn por sekura moviĝado. La blanka bastono helpas ne nur per tuŝo, sed la blindulo povas aŭdi malsamecon de surfacojn. Li povas uzi ankaŭ flaradon por orientado, li povas rekoni iujn vendejojn per ĝi. Eĥolokado povas parte anstataŭi per aŭdado la vidadon. Infanoj havas avantaĝon, ĉar la cerbo povas pli bene reuzi vidan kruston por spaca orientado.^[14]

Por la infanoj estas grava la frua edukado. Ĝi komencas direkte post nasko, kaj daŭriĝas infanĝardene kaj lerneje. Pli kaj pli ofte oni donas blankan bastonon, kiam la blinda infano iri komencas. Ili povas lerni separate aŭ kun la kapablaj infanoj. La ĉefaj celoj de ilia edukado estas same kiel la rehabilitado de la adultoj, kaj oni edukas ilin por memstareco, kaj por esti utilaj por la socio.

La frua edukado celas, ke la evolviĝo de blindaj infanoj similas al evolviĝo de samaĝaj vidantaj infanoj.^[15] Gravas elvolvo de sensoj kaj de memoro por ne forgesi lokon de objektoj. Nova ebleco estas lerni orientadon per eĥo, pasive kaj aktive.^[16] Frua esploristo estas la dana Lilli Nielsen, kiu esploras la temon ekde jardekoj. Ŝi havas artikolojn, kaj ellaboris novajn metodojn. Daniel Kish ellaboris edukajn programojn por frua edukado kaj trejnado de moviĝado.^[17]

La legado kaj skribado de la blinduloj estas bazita sur la brajlo, kiu estis enkondukita de Louis Braille, kiu inventis ĝin en 1825. La unuan skribmaŝinon inventis Oskar Picht en 1899. Ankaŭ por la komputiloj ekzistas printiloj kaj indiklioj, sed kial multaj blinduloj estas maljunaj, la Braillon konas ne pli ol la 10 percento de la blinduloj. Aliaj skribsistemoj por blinduloj estas malpli konataj.

La blinduloj povas uzi la komputilon kiel la vidkapabluloj per la ekranlegiloj, kiel JAWS, kiuj legas, kiu sur la ekrano estas skribita, kaj indikas, kiu estas enskribita. Tiuj programoj konas multajn formatojn, sed ne povas legi la bildojn. Ili helpas ankaŭ per multaj aliaj ebloj la blindajn uzantojn. Oni povas uzi klavokombinojn, navigi en la HTML dokumentoj, detekti la listojn kaj la tabelojn, kaj tiel plu. Eblas por la blindaj uzantoj uzi Braillajn ilojn, sed tiuj estas tre multekosta. La gaĝetoj uzebla nur per muso estas barieroj por la blinduloj; la informatika senbarierado atentas ankaŭ tiun. Platskribo povas esti skanitaj, tekstoj maŝine rekonitaj kaj legitaj. La blinduloj lernas skribi per 10 fingroj.

La ekranlegiloj malofte povas ekkoni la formulojn, ĉar ili estas plejparte bilde reprezentitaj en la elektronikaj dokumentoj. La MathML estas standardo, kiun konas iloj kreskaj nombraj; ĝi povas helpi en tiu problemo.

Komunutilaj helpaj organizoj eldonas, pruntas librojn, ĵurnalojn, periodaĵojn en Braillo kaj en sona formato. La internacia formato de la sonlibroj estas DAISY CD por la navigebla kaj la nebarieraj medioj. Oni povas ankaŭ aĉeti sonlibrojn.

Por la bildoj kaj la spacio por la blinduloj oni uzas palpeblaj materialoj. La koloroj estas malbone prezenteblaj en tiu formo. En la speciala papero la malhelaj areoj ascendas, per kiu la bildo estas palpebla. Tiu papero ne estas printebla per lazeraj printiloj, ĉar ĝi varmas kaj malboniĝas. Estas multekosta, kaj la printado estas malrapida. Oni helpas la informiĝadon de la blinduloj per palpeblaj mapoj.

La brajlaj literoj estas pli grandaj ol la literoj de la platskribo, kaj ĝi pretendas pli dikan paperon. Pro tio la libroj kaj ĵurnaloj presitaj en brajlo estas multe pli peza ol la skribitaj en la platskribo, sed por la blinduloj, eĉ por la surdblinduloj pretendas ili memstare uzeblajn fontojn. Maladvantaĝa estas, ke malmultas tiaj materialoj.

La sonlibro estas faka aŭ literatura verko laŭtlegita. Tiuj libroj povas esti eldonitaj en multaj medioj, en CD, mp3, aŭ en magnetofonbendo. Tiujn verkojn legas ne nur la vidmalkapabluloj, sed ekzemple ankaŭ la ŝoforoj. La blinduloj povas lerni la formulhavajn studfakojn nur per laŭfake laŭtlegitaj lernolibroj. Oni povas tiujn librojn prunti ĉe libropruntejoj.

Estas libroj ankaŭ en dosieroj. La ekranlegiloj konas la formatoj HTML, RTF, TXT, DOC, kaj PDF. Iuj pruntlibreroj senpage pruntedonas ankaŭ materialojn en tiujn formatojn por iuajn, sed ekzistas ankaŭ pruntlibreroj, ĉe kiuj nur la anoj povas prunti.

Televidioj havas ankaŭ alian tonkanajlon, per kiu oni povas aŭdi priskribon, kiu temas pri agado. Simila sistemo estas aŭdebla ankaŭ kinejen per kapaŭskultiloj. Novaj programoj por poŝtelefonoj eblas vidi la filmon kun vidantoj (laŭ esprimmaniero de blinduloj), ĉar ĝi komunikas direkte kun mikrofono de filmo por sinkronigado.^[18]

La homo estas ĝenerale vidkapabla, por tio estas malfacila trovi laboron por la blinduloj. Tipa estas la telefona akceptisto, muzikisto, masoro, korbplektadisto, sed ankaŭ laboras blinduloj kiel programistoj, advokatoj, kaj instruistoj.

Blindaj virinoj kun delikata palposenso povas helpi frue rekoni maman kanceron. En Germanio en Nordrejn-Vestfalio oni startigis kurson por tia trejnado de blindaj virinoj.

La blanka bastono helpas la blindulojn trafiki. Ili malrapide movigas ĝin antaŭ sin; tiu movado helpas la palpitadon kaj la aŭdadon de la uzanto, kiuj helpas lin rekoni danĝerojn.

Gvidhundoj signifikas ankaŭ molajn barierojn en la stratoj, kaj helpas navigi, sed la homo direktas. Ili povas trovi iujn objektojn en strato kiel semaforoj, poŝtkestojn, enirejojn kaj liberajn sidlokojn en veturiloj. Oni povas ankaŭ uzi poneon por tio.^[19] Al ne konitaj spacoj iras blinduloj plejparte kun homa akompano.

Blinduloj povas uzi per iliaj poŝtelefonoj satelitan sistemon por orientado, kiu havas grandan ŝancon por helpi moviĝadon kaj plibonigi ilian vivon. Ekzemploj estas la libera Loadstone-GPS kaj la komerca Wayfinder Access. La libera programo pretendas kostan Nokia telefonon, kaj estas legeble per ekranlegilo. Aliaj sistemoj estas Kapten Plus kaj Trekker Breeze. Por saĝtelefonoj estas aplikaĵoj kiel Apple iPhone, kiu estas legebla per ekranlegiloj kiel VoiceOver.^[20][21][22]

Senbariado de la konstruejoj, placoj kaj stratoj estas memstara fako, kiu pretendas fakulon. Al tiuj apartenas indikaĵoj en strata surfaco, kiuj signifikas sekuran strion meze, aŭ regionon, en kiu oni devas halti kaj atendi trafikon antaŭ trairado. Semaforoj eldonas sonon aŭ vibras, kiam estas sekura trairi. Oni forbaras konstruadojn kaj truojn en flastero por sekureco. Aliaj estas brajlaj surskriboj kaj elparolado de informoj en ekranoj.

Ekzistas parolantaj horloĝoj, kalkuliloj, mezuriloj, mikroondiloj, kaj forneloj, kiuj avertas, se la fajro daŭre brulas, aŭ la lakto estas elsaŭmita. Oni eldonas ankaŭ kartarojn kun palpiteblaj kartoj. Por memstara uzado de mono estas iloj, kiuj povas rekoni monerojn aŭ banknotojn. Ankaŭ termometroj kaj iloj kiuj mezuras sangopremon aŭ sangosukeron, kiuj eldiras mezuritajn informojn. Malgrandaj elektraj aparatoj kontribuas al rekonado de objektoj laŭ ilia strikodo. Ŝablono povas helpi kontribui en politikaj elektadoj.

Por lernejo blindaj infanoj bezonas multajn ilojn kiujn ili palpi aŭ aŭdi povas. Al tiuj apartenas ekranlegiloj, brajlaj iloj por komputado, brajla skribmaŝino, speciala papero, parolanta termometro, palpebla horloĝo, kompaso kaj linealo por blinduloj, geometraj formoj, palpebla ĵetkubo, mezurbendo, mapoj kaj globo, kaj sonanta pilko.

La blinduloj naĝas, atletas kaj skias, kiel la vidkapabluloj. Iuj aliaj sportoj estas adaptitaj al la blindeco, ekzemple la kriketo kaj la golfo. La goalball estas kreita por la vidmalkapabluloj.^[23]

La internacia federacio de la blindaj sportistoj estas la International Blind Sports Federation (IBSA). En la paralimpiko kontribuas vidmalkapabluloj ekde 1976 (Toronto).^[24]

La homo estas tre viduzanto, do la blindeco havas multajn konsekvencojn en la multaj partoj de la vivo. Ĝi malhelpas la lernadon, la abstraktadon, la komunikadon, la orientadon, kaj la memservadon.^[25]

La moviĝado de la blindaj infanoj evoluas malrapide, ĉar mankas la vidaj stimuloj, kaj malakordigita, ĉar mankas la vida kontrolo. La tenado estas neglekta, kiu povas gvidi al skoliozo. La brakoj protektas, la kolo oblikvas. La moviĝado estas grimpa, kaj retenita, la irado malcerta kaj misritma. La blinduloj ofte spiras malprofunde. Ili kontentigas la pretendon per turniĝado de la kapo, saltado, riverenco, turniĝado, kaj skuado de la manoj. Karaktera estas la premigado de la okulo, sed tio estas malbona por la saneco.^[25]

La blindeco kaŭzas ankaŭ psikajn problemojn. Ĝi malbonigas la memstarecon, pasivas, kaj malrapidas la reagadon. La blinduloj ofte estas flamiĝema, malaplomba, kaj imagas, ke oni atendas ilin. La frustrado malhelpas la moviĝadon. La malcerteco kaŭzas timon, kaj la timo rigidigas la movigadon.^[25]

Ĉe blinduloj, kiuj ne rekonas lumon, ciklo de dormo kaj tagaj aktivoj ofte ŝanĝas al memstara ritmo, kiu sendependas de normala taga ritmo, ĉar ĝi ne povas sinkroniĝi al ekstera lumo.^[26]

Laŭ estimadoj blindado de adulto kostas en Germanio pli ol 90000 EUR. En tiu estas kalkulitaj medicina prisorgo, helpiloj, elfalo de laboro, pagata helpo por blinduloj, kaj aliaj kostoj.^[27]

Estas aranĝoj, en kiuj blindeco estas simulata por partoprenoj. Ili povas sperti kiel blinduloj vivas. En Hungario tiel estas la Láthatatlan kiállítás en Budapeŝto. En Germanio oni povas partopreni en Dialog im Dunkeln kaj Dialogmuseum, aŭ manĝi en malhelaj restaŭrantoj.

Estas ludoj, en kiuj oni simulas blindecon.

En diversaj civilizoj blinduloj estis traktitaj diversmaniere. En kelkaj landoj oni disvolvigis diversajn sistemojn por vivteni, instruadi, kaj disponigi manierojn por viveltenado kaj vivmanieroj por blinduloj. En Hispanio kaj aliaj landoj ŝtata sistemo de loterio estas administrata kaj vendata de blinduloj kaj de aliaj diskapablaluloj; en diversaj epokoj almozado estis ĉefa maniero eltenadi blindulojn. Ekde antikva tempo kanto kaj muziko estis oftaj profesioj por blinduloj, ĉar ŝajne manko de vidkapablo helpas la disvolvigon de la aliaj sentoj kaj ĉefe de la aŭdkapablo. Laŭdire Homero, nome unu el la plej antikvaj kantistoj kaj poezikomponisto estis blinda.

Famaj kantistoj kaj muzikistoj estis aŭ estas Francisco de Salinas, Antonio de Cabezón, Joaquín Rodrigo, Art Tatum, Stevie Wonder, Ray Charles kaj aliaj.

En hispana literaturo unu el plej antikvaj ekzemploj de romano nome El Lazarillo de Tormes, blindulo estas instruisto de la ĉefa rolulo, kiu danke al tio iel lernos konduti en la vivo. En romano Marianela de Benito Pérez Galdós ludas gravan rolon ne nur blindeco sed ankaŭ kuracado de blindeco: la ĉefrolulo estas malbela amikino, gvindantino kaj preskaŭ amatino de blinda riĉulo, kiu estas kuracata de okulisto; tiam Marianela timas, ke li vidos ŝin malbela kaj rompos amikecon. Fama dramaturgo Antonio Buero Vallejo verkis kelkajn teatraĵojn kun blinduloj kiel ĉefaj roluloj, kiaj El concierto de San Ovidio kaj En la ardiente oscuridad. La argentina verkisto Ernesto Sabato imagis socion iel kontrolita de speco de sekreta societo internacia, kio aperas en Sobre héroes y tumbas aŭ iel en El túnel.

En franca literaturo la verkisto André Gide publikigis romanon La symphonie pastorale (1919) kie oni klopodas klarigi al denaska blindulo ekzemple la naturon de la koloroj.

En Lettre sur les aveugles à l'usage de ceux qui voient (Letero pri blinduloj por tiuj kiuj vidas) Denis Diderot aliras al la afero de la vida percepto, temo kiu tiam estis vidanta reaperon de intereso pro la sukceso de medicinaj proceduroj kiuj ebligis al kirurgoj operacii kataraktojn (demonstrite en 1728 de William Cheselden kaj en 1747 de Jacques Daviel) kaj kelkajn kazojn de blindeco el nasko. Tiam multe oni spekulativis pri la naturo kaj funkciado de la vidkapablo, kaj pri kiom multe percepto, kutimo kaj esperto permesas al individuoj identigi formojn en spaco, percepti distancojn kaj mezuri volumenojn, aŭ distingi realisman artaĵon disde realo. Laŭ la eseo de Diderot, blindulo kiu subite kapablas vidi por la unua fojo ne tuj komprenas tion kion tiu vidas, kaj ĝi devas pasigi iome da tempo establante rilatojn inter sia esperto de formoj kaj distancoj (kompreno unue akirita per tuŝado) kaj la bildoj kiuj poste aperis per la vidkapablo.

Eseo pri blindeco (originale portugale Ensaio sobre a cegueira) estas romano eldonita en 1995 de la portugala verkisto José Saramago. Ĝi estas romano psikologia, rakontita de ĉioscia rakontanto speciale centriĝinta en la ĉefa rolulo, kiu estas la kuracistedzino. La profunda egoismo, kiu markas la malsamajn rolulojn en la lukto por la postvivado, fariĝas parabolo de la nuna socio, transcendante tiel la signifon de blindeco preter la fizika malsano mem.

• At First Sight, romantisma drama usona filmo de 1999 kun steluloj Val Kilmer kaj Mira Sorvino, bazita sur la eseo "To See and Not See" en la libro de la neŭrologo Oliver Sacks nome An Anthropologist on Mars kaj inspirita de la vera vivohistorio de Shirl Jennings, kiu rekuperis vidkapablon post longdaŭra blindeco. La filmo estis reĝisorita de Irwin Winkler kaj verkita de Steve Levitt.

La parabolo de la blinduloj (en nederlando: De parabel der blinden) estas pentraĵo de la nederlanda renesanca artisto Pieter Bruegel la pliaĝa, finkompletigita en 1568. Ĝi priskribas la biblian parabolon de la blindulo kiu gvidas blindulojn el la Evangelio laŭ Mateo 15:14, kaj ĝi estas ekspoziciata en la kolekto de la Muzeo Kapodimonte de Napolo, Italio. Ĉiu figuro havas diferencan okulmisordon, kiel kornea glaŭkomo, atrofio de la okulglobo kaj okula miskerniĝo. La homoj tenas siajn vizaĝojn supren por fari pli bonan uzadon de siaj aliaj sensoj. La diagona kompono el maldekstra supro al dekstra malsupro plifortigas la movimpreson de la plikajplia falo de la ses figuroj. Ĝi estas konsiderata majstroverko pro sia akurata detalo kaj komponarto kaj ĝi inspiris literaturon, kiel poezio de Charles Baudelaire kaj de William Carlos Williams, kaj romanon de Gert Hofmann.

Oni uzas blindecon ankaŭ metafore, kiam oni aŭ iuj ne volas rekoni iun, ne estas interesita en iu, aŭ simple ne konas iun kaj ne volas koni ĝin. Kontraŭ tiu uzado malkapabluloj mem kaj iliaj grupoj protestis.^[28][29]

• Brajlo
• Blindulo
• Blinda masaĝo
• Aŭda komputilludo
• Muzeo Omero

• Anhaltspunkte für die ärztliche Gutachtertätigkeit beim Bundesministerium für Arbeit und Soziales.
• Leitlinien Nr. 07 vom Berufsverband der Augenärzte Deutschlands.
• Andreas Schaufler: Low Vision. Komplett überarbeitete Neuauflage, DOZ Verlag, Heidelberg 2013, ISBN 978-3-942873-14-7.
• Ministerio de Educación, Gobierno de Chile. Guía de Apoyo Pedagógico, Necesidades educativas especiales en el nivel de educación Parvularia. Ĉilio.
• Nordqvist Barbro: Nähdä. Teoksessa Salminen, Anna-Liisa (toim.): Apuvälinekirja. Helsinki: Kehitysvammaliitto, 2003. ISBN 951-580-364-0.
• Wolfgang Drave, Hartmut Mehls (Hrsg.): 200 Jahre Blindenbildung in Deutschland (1806–2006). edition bentheim, Würzburg 2006, ISBN 3-934471-57-9.
• Kai Nonnenmacher: Das schwarze Licht der Moderne: zur Ästhetikgeschichte der Blindheit. Niemeyer, Tübingen 2006, ISBN 3-484-63034-5 (Dissertation Universität Mannheim 2003, XI, 377 Seiten).
• Eva M. Glofke-Schulz: Löwin im Dschungel. Blinde und sehbehinderte Menschen zwischen Stigma und Selbstwerdung. Psychosozial-Verlag, Gießen 2007, ISBN 978-3-89806-735-5.
• Oliver Häuser, Stefanie Krug: Den Menschen sehen. 150 Jahre Nikolauspflege. (1856–2006). Nikolauspflege, Stiftung für Blinde und Sehbehinderte Menschen, Stuttgart 2006, ISBN 3-00-018633-6 (142 S. in Großdruck mit zahlreichen Abbildungen).
• Otto Käfer: Blindheit in der Kunst. Darstellung und Metaphorik. Gebrüder Mann Verlag, Berlin 2016, ISBN 978-3-7861-2758-1 (Dissertation, Eberhard Karls Universität Tübingen, 2014, 460 Seiten).
• Jacques Lusseyran: Das wiedergefundene Licht. Die Lebensgeschichte eines Blinden im französischen Widerstand (= dtv 30009 Sachbuch). 4. Auflage. Deutscher-Taschenbuch-Verlag, München 1992, ISBN 3-423-30009-4.
• Heinrich Scholler: Enzyklopädie des Blinden- und Sehbehindertenwesens. Müller, Heidelberg 1990, ISBN 3-8114-2188-3, S. 516.
• Josephine Siebe: Moderne Blindenfürsorge. Mit sechs Illustrationen nach photographischen Original-Aufnahmen. In: Reclams Universum. Moderne illustrierte Wochenschrift, 27. Januar 1911, S. 571–574.

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Blindheit en la germana Vikipedio.