Albert Razin
| Albert Razin | ||
|---|---|---|
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 12-an de junio 1940 en Kuzyumovo | |
| Morto | 10-an de septembro 2019 (79-jaraĝa) en Iĵevsk | |
| Mortis pro | Sinmortigo  vd
| |
| Mortis per | Sinbruligo vd
| |
| Lingvoj | udmurta • rusa vd | |
| Ŝtataneco | Sovetunio Rusio vd
| |
| Alma mater | Udmurt State University (en)  (–1962) vd
| |
| Profesio | ||
| Okupo | etnografo aktivulo filozofo sociologo universitata instruisto vd
| |
| Laborkampo | Filozofio vd
| |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Albert Alexeïevitch RAZIN, udmurte: Альберт Алексеевич Разин (naskita la 10-an de septembro 2019 - mortita la 10-an de septembro 1940) estas udmurta lingvisto, sociologo, filozofo, plej konata por esti lingva martiro kaj aktivulo por la lingvaj rajtoj de la udmurtoj. Li sinbruligis en la centro de Ijevsko, la ĉefurbo de la Udmurta Respubliko, kun la celo protesti kontraŭ la lingvopolitiko de la registaro de Rusio kaj la rusigo de la udmurtoj.
Razin estas aktivulo de la nacia udmurta movado, aktive engaĝita en la protekto de la udmurta lingvo. Kune kun aliaj aktivuloj, li lanĉas multnombrajn agadojn kontraŭ la lingvopolitiko de la registaro de Rusio, kiel la abolo de la deviga instruado de la minoritataj lingvoj en la udmurtaj lernejoj.[1]
Li estas ankaŭ konata pro lia revigligo de la udmurtaj tradicioj kaj de la udmurta ŝamano, novpagano.
La ŝtatkonsilio de Udmurtio prokrastis kunvenon sekve de la incidento.
Lingvaj rajtoj
[redakti | redakti fonton]Aktivuloj de la lingvaj rajtoj el pluraj regionoj de Rusio (Ĉuvaŝio, Baŝkirio (Bachkortostan) kaj aliaj), same kiel universitatanoj kaj respondeculoj de Finnlando, Estonio kaj de Human Rights Watch[2] esprimis ilian solidarecon kun la postuloj de Razin.[3][4]
La memmortigo de la udmurta lingvisto Albert Razin en 2019 altiris tutmondan atenton pri la malfacilaĵoj de indiĝenaj lingvoj en Rusio.
La plej multaj loĝantoj de Udmurtio konscias, ke la lingvo malaperas sed ne agnoskas, ke ĝia malapero havas ian rilaton kun institucioj kaj la ŝtato. Ili opinias, ke la solaj kialoj de la vundebla pozicio de la lingvo estas la malsukceso kaj maldiligento de la udmurta popolo protekti ĝin[5].
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Oleksa Hirnyk, martiro por la ukrajna lingvo
Potti Sreeramulu, lingva martiko por la telugua lingvo
Rokeya Sakhawat Hussain, lingva martiro por la bengala lingvo (loke: bangla)
Hector Pieterson, lingva martiro por iuj afrikaj lingvoj en Sud-Afriko.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton](rusa) “Ĉu kontraŭ la rusigo? Kial Albert Razin estis sinbruliginto?”
(angla) Dying To Keep A Language Alive: Scholar's Suicide Shakes Udmurtia, filmeto
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ angle Man Dies After Self-Immolation Protest Over Language Policies In Russia's Udmurtia – Radio Free Europe, 10 September 2019
- ↑ angle Self-Immolation Highlights Controversy over Cultural Rights in Russia – Human Rights Watch, 12 September 2019
- ↑ ruse "Это пе��ально демонстрирует ограниченные возможности национальной интеллигенции повлиять на события в регионах" ["This sadly demonstrates the limited possibilities for national intellectuals to influence events in the regions"] – Radio Svoboda, 10 September 2019
- ↑ angle Hundreds Bid Farewell To Udmurt Scholar Who Immolated Himself Protesting Russia's Language Policies – Radio Free Europe, 12 September 2019
- ↑ (en + plurlingve) A conversation with Udmurt language digital activist Artyom Malykh, RuNet Echo, Rising Voices, la 29-an de majo 2020, alirite la 1-an de aŭgusto 2024.