Cuadrigato

O cuadrigato (en latín: quadrīgātŭs) foi unha moeda de prata emitida pola República Romana durante o século III antes de Cristo, caracterizada polo busto bifronte de Xano nos seus anversos e unha representación da Vitoria conducindo unha cuadriga nos seus reversos (que lle dá o nome), coa inscrición ROMA debaixo.^[1][2][3]

O peso teórico desta moeda é de 6 escrúpulos (arredor de 6,8 gramos), o que a fai equivalente ao didracma grego do sur de Italia, e o seu diámetro rolda os 20 milímetros.^[4] O cuadrigato cuñouse durante varios anos ata pouco antes da introdución do denario (cara ao 211 a. C.). Á parte do cuadrigato, cuñáronse tamén pezas de ouro coa mesma tipoloxía, con idéntico anverso, e que exhiben no seu reverso unha escena de dous soldados facendo un xuramento sobre un terceiro que sostén un porco, tamén coa lenda ROMA no pé.^[5][6]

Crese que a elección de Xano para os anversos destas moedas se debe ao pechamento das portas do templo deste deus, indicativo dunha etapa de ausencia de guerra. Michael Crawford, no entanto, suxeriu que a cabeza bifronte de Xano representa os Dióscuros, e non a Xano, xa que este se representa adoito como unha figura madura e con barba.^[7]

Os historiadores da época romana, como Tito Livio e Plutarco, refírense frecuentemente a estas moedas temperás como denarios, aínda que as modernas referencias numismáticas as consideran moedas diferentes, producidas antes da estandarización do denario.^[8][9]

Tito Livio cita o cuadrigato, entre outros, en Ab urbe condita libri. XXII, 58:

En época posterior houbo outra moeda, denominada vitoriato (lat. victoriatus) co valor equivalente a medio cuadrigato e, xa que logo, cun peso de 3 escrúpulos.^[10][11]