Boudica
| Boudica | |
|---|---|
 | |
| Genys |
c. 30  Breten Roman |
| Mernans |
61, 62 Breten Roman |
| Galwesigeth |
hembrenkyas lu, rewler, myghternes regnys, kasor gorthsav |
| Soodh |
queen |
| Pries |
Prasutagus |
Boudica po Boudicca (/ˈbuːdɪkə, boʊˈdɪkə/), aswonnys avel Boadicea (/ˌboʊ(ə)dɪˈsiːə/), hag yn Kembrek avel Buddug, o myghternes a'n kordh Keltek Bretennek Iceni, tus a wre triga yn Norfolk, moy po le. Genys veu hi a-dro dhe 25 OK ha ledya sordyans erbynn ostys Emperoureth Romanek yn OK 60 po 61. Yn Breten Veur, yth aswonnir avel gorour an werin.
Hy gour Prasutagus, may hwrug hi dinythi diw vyrgh (ny wodhir aga henwyn) ganso, a wre rewlya avel keffrysias anserghek, yn hanow, a Rom. Ev a gemynnas y wlaskor dh'y vyrghes ha'n Emperour Romanek. Byttegyns, pan verwis ev, hemm o neghys ha'n wlaskor ha'y gerth a veu synsys. Herwydh Tacitus, Boudica a veu kastigys ha'y myrghes revnys.
Yn 60 po 61 OK, pan esa governour romanek Gaius Suetonius Paulinus ow kul kaskerdh dhe Enys Von, Kembra, Boudica a ledyas kordh Iceni, kordh Trinovantes hag erel yn sordyans. I a dhistruis Camulodunum (lemmyn, Colchester). Kettel glewis a'n sordyans, Suetonius a fistenas dhe Londinium (lemmyn, Loundres), kosten nessa an omsevysi. Ev a fyllis kavos tus lowr dhe dhifres an dre, ytho ev a asas Londinium ha fia dhe'n fo. Boudica a ledyas ost kowrek a Iceni, Trinovantes hag erel erbynn bagas Legio IX Hispana. Hi a's fethas ha leski Londinium ha Verulamium (lemmyn, Sen Albans). A-dro dhe 70,000–80,000 den romanek ha bretennek a veu ledhys y'n tri sita gans ost Boudica.
Suetonius a sevis erbynn ost Boudica orth le ankoth, dres lycklod a-hys fordh romanek, aswonnys lemmyn avel Watling Street. Yn despit dhe gavos le a dus ages Boudica, ev a fethas an Vrithonyon yn batel a dreylyas an vantol. An goredhom a wrug dhe Nero prederi a gildenna oll an lu romanek a Vreten Veur, mes trygh Suetonius erbynn Boudica a fasthes maystri roman a'n ranndir. Wosa henna, po Boudica a omladhas rag dienk bos dalghennys (herwydh Tacitus) po merwel a neb kleves (herwydh Cassius Dio).
Cassius Dio a's deskrifas avel hir, gans gols hir gellrudh, lev garow ha tremmyn lymm. Ev a skrifas y hwiska hi yn fenowgh delk owr bras (martesen torc), pliskin liwus ha mantell tew tackys gans brocha.
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.