Wolfgang Ketterle

Duits natuurkundige

Wolfgang Ketterle (Heidelberg, 21 oktober 1957) is een Duits natuurkundige.

Nobelprijswinnaar  Wolfgang Ketterle
21 oktober 1957
Wolfgang Ketterle
Wolfgang Ketterle
Geboorteland Duitsland
Geboorteplaats Heidelberg
Nobelprijs Natuurkunde
Jaar 2001
Reden "Voor het bereiken van bose-einsteincondensaten in ijle gassen van alkaliatomen en voor vroeg fundamenteel onderzoek naar de eigenschappen van de condensaten."
Samen met Eric Allin Cornell
Carl Edwin Wieman
Voorganger(s) Zjores Ivanovitsj Alferov
Herbert Kroemer
Jack Kilby
Opvolger(s) Raymond Davis Jr.
Masatoshi Koshiba
Riccardo Giacconi
Portaal  Portaalicoon   Natuurkunde

Biografie

bewerken

Ketterle groeide op in Eppelheim als tweede kind in een gezin van drie. Na zijn eindexamen aan het Bunsengymnasium in Heidelberg begon hij in 1976 met zijn studie natuurkunde aan de Ruprecht-Karls-Universiteit Heidelberg. Na zijn kandidaatsexamen stapte hij over naar de Technische Universiteit München. Hij specialiseerde zich in de theoretische natuurkunde en studeerde af in 1982 op de spin-relaxatie van ongeordende materialen. Daarna werkte hij aan het Max-Planck-instituut voor Kwantumoptica in Garching, en aan de Ludwig-Maximilians-Universiteit in München bij Herbert Walther. Daar promoveerde hij in 1986 op Spectroscopie aan heliumhydride en drieatomige waterstofmoleculen.

Ketterle keerde weer terug naar Heidelberg om aan de leerstoel van Jürgen Wolfrum aan verbrandingsmotoren te werken. In 1990 verhuisde hij naar de Verenigde Staten om in de groep van Dave Pritchard aan laserkoeling onderzoek te bedrijven. In 1993 sloot hij zich aan bij het Departement Natuurkunde van MIT, waar hij tegenwoordig de John D. MacArthur-leerstoel voor natuurkunde bekleedt.

Wolfgang Ketterle trouwde in 1986 met zijn schoolvriendin Gabriele Sauer en heeft drie kinderen.

Ketterle slaagde erin tijdens zijn promotieonderzoek het bestaan van heliumhydride (HeH) aan te tonen en als eerste een spectrum van dit molecuul te verkrijgen. Tijdens zijn postdoc-tijd in Garching lukte het hem het spectrum volledig te verklaren. Deze prestatie werd door Herbert Walther gekenschetst als "Hij heeft een gebied geschapen en tegelijkertijd gedood".

In 1995 lukte het Ketterle – vier maanden na Eric Cornell en Carl Wieman – om een bose-einsteincondensaat te creëren, in een ensemble van circa 5x105 23Na atomen. Doordat het natriumcondensaat meer dan een miljoen atomen bevatte, kon Ketterle er ook mee experimenteren. In 2001 werd hem, samen met Cornell en Wieman de Nobelprijs voor de Natuurkunde toegekend, "voor de realisatie van het bose-einsteincondensaat in een verdund gas van alkaliatomen en voor vroege fundamentele studies van de eigenschappen van condensaten".

In 2005 toonde Ketterle superfluïditeit aan in een "hogetemperatuursgas".

Onderscheidingen

bewerken
bewerken