Brontekst bekijken van Brug (bouwwerk)

U hebt geen toestemming om deze pagina te bewerken, want:
Uw IP-adres bevindt zich in een bereik dat op alle wiki’s van de Wikimedia Foundation geblokkeerd is.
Deze blokkade is ingesteld door ‪Jon Kolbert‬. De opgegeven reden is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .
Aanvang blokkade: 21 feb 2024 06:38
Einde blokkade: 21 feb 2029 06:38
Uw huidige IP-adres is 34.238.253.225. Het geblokkeerde bereik is 34.238.0.0/16.
Vermeld alle bovenstaande gegevens als u ergens op deze blokkade reageert. Als u denkt dat u per abuis bent geblokkeerd, kunt u aanvullende informatie en instructies vinden in het algemene beleid Geen open proxy’s.
Anders kunt u om de blokkering bespreken een verzoek om beoordeling op Meta-Wiki plaatsen. U kunt ook een e-mail sturen naar de VRT-wachtrij van de stewards op stewards@wikimedia.org met daarin alle bovenstaande gegevens.
U kunt de brontekst van deze pagina bekijken en kopiëren.
[[Bestand:Pont du gard panoramique depinched.jpg|thumb|De [[Pont du Gard]], een [[Romeins aquaduct]], werd na de Romeinse periode als brug over de [[Gardon (rivier)|Gardon]] gebruikt, en bleef zo bewaard.]]
[[Bestand:Arkadiko Mycenaean Bridge.JPG|thumb|Stenen boogbrug op de [[Mycene|Myceense]] route (Arkadiko, 12e eeuw voor Christus).]]
[[Bestand:Hyon JPG05a.jpg|thumb|De oude stuwdam/brug (16e eeuw) te [[Hyon]].]]
[[Bestand:Ironbridge1.JPG|thumb|[[Iron Bridge]], de eerste gietijzeren brug ter wereld over de [[Severn]] in [[Engeland]].]]
[[Bestand:Ghana footbridge1.jpg|thumb|Een [[hangbrug]] voor voetgangers in Ghana.]]
Een '''brug''' is een [[Kunstwerk (bouwkundig)|bouwwerk]] of [[constructie]] als vaste of beweegbare verbinding voor het [[verkeer]] over een hindernis zonder de doorgang onder de verbinding te belemmeren. De hindernis kan onder meer bestaan uit een [[rivier]], [[Kanaal (waterweg)|kanaal]], [[zee]], [[kloof]], [[Dal (aardrijkskunde)|dal]], [[weg]] of een [[spoorweg]]. Het verkeer is in veel gevallen het [[wegverkeer]] en [[treinverkeer]], maar kan in algemene zin ook de passage van [[wild]] ([[ecoduct]]) of van een [[waterloop]] ([[Aquaduct (watergang)|aquaduct]]) zijn.

Een brug kan ontworpen zijn om een spoorweg, rijbaan, kanaal ([[kanaalbrug]]) of waterleiding ([[Aquaduct (watergang)|aquaduct]]) te dragen. Een lange brug wordt, als hij over een andere weg of spoorlijn loopt, ook wel een [[viaduct]] genoemd. Bruggen over een waterweg hebben soms een beweegbaar onderdeel; bij een kruising met een weg of spoorweg zal men de brug hoog genoeg maken of anders een [[gelijkvloerse kruising]] aanleggen.

Bruggen worden in de regel van [[gewapend beton]], [[metselwerk]], [[Staal (legering)|staal]] (eerder [[gietijzer]]) [[Constructie|geconstrueerd]]. Voor korte en kleinere bruggen kunnen andere materialen zoals [[hout]] en [[bamboe]] gebruikt worden. Een brug bestaat in hoofdzaak uit twee onderdelen:
* de ''bovenbouw'', waarover het verkeer en dergelijke gaat, en
* de ''onderbouw'', met pijlers en funderingen, die de krachten van de brug op de ondergrond overbrengt.

== Geschiedenis ==
De eerste bruggen waren eenvoudige houten stammen of planken die een kleine beek overspanden. Daarna werden exemplaren van steen gemaakt, maar in eerste instantie alleen om het hout te ondersteunen. De boogbrug van natuursteen met [[Cement (bouwmateriaal)|cement]] werd voor het eerst door de [[Romeinse Rijk|Romeinen]]{{Bron?||2018|05|28}} geconstrueerd. Veel van deze bruggen hebben de eeuwen doorstaan; de bekendste is wellicht het aquaduct [[Pont du Gard]] in [[Frankrijk]]. Van [[baksteen]] gemetselde bruggen verschenen na de Romeinse tijd.

Met de [[industriële revolutie]] verscheen in [[1779]] de eerste [[gietijzer]]en brug, de [[Iron Bridge]] ([[Verenigd Koninkrijk]]), maar pas na de uitvinding van [[Staal (legering)|staal]] werd het mogelijk echt grote overspanningen te maken. Sinds het begin van de [[20e eeuw]] worden ook veel bruggen gemaakt van [[beton]] en sinds het einde van de [[20e eeuw]] zelfs van [[vezelversterkte kunststof]]. De brugtechniek ontwikkelt zich steeds verder en de bruggen worden dan ook steeds langer.

In de [[20e eeuw|twintigste eeuw]] zijn veel bruggen over grachten in binnensteden verdwenen. Ze werden gesloopt nadat de waterwegen werden gedempt om ruimte te maken voor de [[auto]].

== Soorten bruggen ==
Bruggen kunnen in diverse types worden onderverdeeld, naar de manier waarop ze zijn geconstrueerd, naar hun gebruik en naar de manier waarop ze eventueel open kunnen:

=== Beweegbare bruggen ===
Op veel plaatsen waar verkeer het water kruist, is het niet mogelijk een vaste brug zo hoog te maken dat al het waterverkeer onder de brug door kan. Verder kan het nodig zijn (vanouds bij kastelen en steden) dat men de toegangsweg afsluit voor indringers. Vandaar dat er beweegbare bruggen zijn ontwikkeld. Er zijn bruggen die horizontaal blijven, zoals [[schuifbrug]]gen, [[hefbrug]]gen en [[Draaibrug (brugtype)|draaibrug]]gen. En er zijn bruggen die niet horizontaal blijven, waarvan het wegdek om een as draait evenwijdig met het water en min of meer loodrecht op de verkeersrichting. Het zijn onder meer [[valbrug]]gen, [[klapbrug]]gen, [[ophaalbrug]]gen en [[basculebrug]]gen.

Omstreeks 2000 is de eerste (kantel)brug gebouwd die draait om de x-as (dwars op de vaarweg). 

Kiest men de z-as verticaal en dwars (haaks) daarop de x-as in de richting van de oeververbinding (bijvoorbeeld voor wegverkeer) en de y-as in de richting van de water- of vaarweg, dan zijn er de volgende typen bruggen:

[[Bestand:Bridges-xyz.png|thumb|250px|Bewegingen van brugdelen: rotatie/translatie over x-, y- of z-as]]
{| class="wikitable"
! !! rotatie !! translatie
|-
! x-as
| width="50%" | [[kantelbrug]]
| [[rolbrug (brugtype)|rolbrug]], [[zweefbrug]], [[opvouwbare brug]], [[vlotbrug]]
|-
! y-as
| [[valbrug]], [[oorgatbrug]], [[ophaalbrug]], [[klapbrug]], [[basculebrug]] (in bijzondere gevallen een staartbrug), [[opkrulbare brug]], [[pontbrug]], [[rolbasculebrug]] (met translatie langs de x-as)
| (geen praktische toepassing, want bewegen van de oeververbinding in het verlengde van de vaarweg is nutteloos)
|-
! z-as
| [[draaibrug (brugtype)|draaibrug]], [[vlotbrug]], [[kraanbrug (brugtype)|kraanbrug]], [[vliegtuigslurf]]; die laatste ook met  verlenging langs de x-as en in mindere mate rotatie rond de horizontale y-as (hoogteverstelbaarheid)
| [[hefbrug]], [[tafelbrug]], [[afzinkbare brug]]. NB: een draaibrug heeft soms een opzetwerk of opzet-inrichting om door een kleine translatie de benodigde speling voor de rotatie te maken.
|}

Een [[schipbrug]] bestaat uit een overbrugging (meestal) over een rivier waarbij de overspanningen rusten op bootjes. De hele brug kan zijwaarts worden verplaatst als er een schip moet passeren. De meeste van deze schipbruggen zijn in de loop van de 20e eeuw vervangen door hoge vaste bruggen.

Behalve deze bruggen, die om of langs een van de assen bewegen, zijn er tijdelijke bruggen, die bijvoorbeeld gebouwd worden door de [[genie (legereenheid)|genie]] van het leger als er geen mogelijkheid bestaat een rivier over te steken. In dat geval wordt vaak een [[pontonbrug]] of een [[baileybrug]] gebouwd.

Beweegbare bruggen zullen in het algemeen in de ruststand(en) geborgd zijn tegen niet-voorziene bewegingen door een vergrendeling. In de open stand mag de brug de vrije doorvaart niet belemmeren als gevolg van bijvoorbeeld winddruk of wegvallen van de aandrijfkracht. In de gesloten stand mag de brug niet ten opzichte van de oevers bewegen onder invloed van het passerende verkeer, waartoe een vergrendeling dient en/of opzet-inrichting die voor vaste oplegpunten zorgt.

=== Andere namen ===
[[Bestand:Waarschuwing brug.jpg|thumb|250px|Ter verduidelijking als je niet stopt voor de brug (opgenomen in [[Groningen (stad)|Groningen]])]]Bruggen worden ook wel aangeduid met namen als: balk (balkje), bat, draai, heul, [[hoogholtje]] of [[kwakel]], klap, [[Pijp (brug)|pijp]], [[til]] (tille), [[Vonder (brug)|vonder of vlonder]].

=== Bruggen naar constructie ===
[[balkbrug (brug)|balkbrug]] - [[boogbrug]] - [[cantileverbrug]] - [[hangbrug]] - [[integraalbrug]] - [[kraagbrug]] - [[kwakel]] - [[liggerbrug]] - [[plaatbrug]] - [[pontonbrug]] - [[schipbrug]] - [[touwbrug]] - [[tuibrug]] - [[vakwerkbrug]] - [[vierendeelbrug]] - [[vlotbrug]]

=== Bruggen naar functie ===
[[spoorbrug]] - [[verkeersbrug]] - [[voetgangersbrug]] - [[fietsbrug]] - [[wildviaduct]] - [[bewoonde brug]]

Een [[Luchtbrug (luchtvaart)|luchtbrug]] is geen brug in de strikte zin, maar een verbinding door de lucht, bijvoorbeeld om hulpgoederen te sturen naar een gebied.

== Materiaalkeuze ==
[[Bestand:01 Pont d'Aël, Aosta Valley, Italy. Bridge Arch.jpg|thumb|Romeinse brug in de Italiaanse Alpen]]

===Hout===
Eenvoudige bruggen, maar ook de oude ophaalbruggen, zijn veelal van hout gemaakt. Een [[hoogholtje]] is bijvoorbeeld een hoge, oorspronkelijk houten voetbrug, waar schepen onderdoor konden varen.

=== Steen ===
De ontwikkeling van bruggen houdt gelijke pas met de beschikbaarheid van de constructiematerialen. De [[Romeins aquaduct|Romeinse aquaducten]] zijn opgebouwd uit steen en keramiek. Deze materialen kunnen goed druk opnemen en daarom wordt veel gebruikgemaakt van boogvormen in de brug.

=== Gietijzer ===
Rond [[1840]] gebruikte men [[gietijzer]]. Dit materiaal is zeer [[brosheid|bros]], heeft een lage [[treksterkte (materiaal)|treksterkte]], maar een hoge [[druksterkte]]. Gietijzeren producten worden geproduceerd in mallen. Het element dat men wenst te construeren, moet eerst in hout gemaakt worden. Deze houten kopie van het element drukt men in een mal gevormd met zand. Indien  het gietijzer in de zandvorm wordt ''gegoten'', wordt de gewenste vorm verkregen. Er kunnen dus een grote verscheidenheid aan vormen worden geproduceerd. Uitwendig heeft gietijzer een korrelige structuur, omdat het in zand gevormd werd. Daardoor is gietijzer uitwendig goed te onderscheiden van smeedijzer en staal.

=== Smeedijzer en staal ===
Vanaf [[1860]] werden constructie-elementen van [[smeedijzer]] gebruikt. Het voordeel van smeedijzer is de hogere treksterkte, maar het heeft een lagere druksterkte dan gietijzer. Smeedijzer werd eerst gebruikt ter vervanging van de gietijzeren balken, daar waar deze op buiging belast werden (zowel druk als trek). Voor de kolommen werd langere tijd gebruikgemaakt van gietijzer, omdat kolommen idealiter alleen op druk belast worden. Vanaf [[1880]] breekt staal als constructiemateriaal door. Staal heeft een grote druksterkte en treksterkte. Het is ook zeer [[vloeigrens|ductiel]]. Vandaar dat staal veel voor bruggen wordt gebruikt.

=== Gewapend beton ===
Vanaf het laatste decennium van de 19e eeuw worden bruggen uit gewapend beton gebouwd. Een pionier op dit vlak was [[François Hennebique]], die vooral in België en Frankrijk actief was. In de [[1970-1979|jaren zeventig]] van de 20e eeuw is beton een populair bouwmateriaal voor bruggen over rivieren en kanalen geworden. De meeste bruggen worden gemaakt uit [[gewapend beton|gewapend]] of [[voorgespannen beton]].

=== Vezelversterkte kunststof ===
Bruggen kunnen sinds omstreeks 2000 ook geheel of gedeeltelijk worden gemaakt van [[vezelversterkte kunststof]], ook wel aangeduid met 'composiet'. Dit materiaal kent een zeer hoge sterkte, voor zowel druk als trek.{{bron?|1=Over het algemeen niet een hele hoge druksterkte..|2=2019|3=04|4=26}} Bruggen kunnen daardoor relatief licht en slank worden uitgevoerd. Er worden grofweg twee technieken gebruikt voor het vervaardigen van [[vezelversterkte kunststof]] in de bruggenbouw: [[vacuüminjectie]] en [[pultrusie]]. Pultrusie wordt het meest geleverd in planken, toegepast als dek op stalen liggers. Producten voorkomend uit vacuüminjectie (hetgeen in een mal gebeurt) zijn in de bruggenbouw meestal gebaseerd op het sandwichprincipe en kunnen, afhankelijk van de opbouw, hoogwaardiger eigenschappen halen dan pultrusieplanken. De in 2012 gebouwde stalen [[Uyllanderbrug]] te [[Diemen]] heeft een brugdek van kunststof.

== Bekende bruggen ==
<gallery>
Julianabrug Curacao.jpg|De [[Koningin Julianabrug (Curaçao)|Julianabrug]] op Curaçao
Aliakmonas bridge.jpg|De [[Polyfytosbrug]] in Griekenland
LupuBridgeandBoats.jpg|Brug in Shanghai
Verzascapontedeisalti.jpg|Brug in Ticino, Zwitserland
Kapellbruecke.JPG|[[Kapelbrug|Kapellbrücke]] in Luzern, Zwitserland
Venice(Bridge of Sighs).JPG|[[Brug der Zuchten]] in Venetië
Liyu 2004b Tamsui.jpg|Lover Bridge of Tamsui in Taiwan
GoldenGateBridge-001.jpg|[[Golden Gate Bridge]] bij San Francisco
Hoofdbrug Oosterwolde.JPG|[[Hoofdbrug Oosterwolde]], hefbrug van [[vezelversterkte kunststof]]
Muengsten.jpg|[[Müngstener Brücke]], Duitslands hoogste [[spoorbrug]], van [[gietijzer]]
Крымский мост 13 сентября 2019 года (1).jpg|[[Krimbrug]] over de [[Straat van Kertsj]]
</gallery>

=== Langste overspanning ter wereld ===
{{Zie hoofdartikel|Lijst van langste hangbruggen ter wereld}}
Een brug kan in principe eindeloos lang worden gemaakt. Er zijn wel grenzen aan de lengte van een enkele overspanning, het gedeelte tussen twee pijlers. De langste overspanningen komen voor bij [[hangbrug]]gen.

Dit was in 2013 de top tien van de langste brugoverspanningen ter wereld:

{| class="wikitable"
! Nr.
! Brug
! Land
! Type brug
! Overspanning
! Voltooid
|-
|1
|[[Akashi-Kaikyo-brug]]
|{{JP}}
|Hangbrug
|1.991 m
|1998
|-
|2
|[[Xihoumenbrug]]
|{{CN}}
|Hangbrug
|1.650 m
|2009
|-
|3
|[[Grote Beltbrug]]
|{{DK}}
|Hangbrug
|1.624 m
|1998
|-
|4
|[[Yi Sun-sin Brug]]
|{{KR}}
|Hangbrug
|1.545 m
|2012
|-
|5
|[[Runyangbrug]]
|{{CN}}
|Hangbrug
|1.490 m
|2005
|-
|6
|[[Vierde Nanjing Yangtzebrug]]
|{{CN}}
|Hangbrug
|1.418 m
|2012
|-
|7
|[[Humberbrug]]
|{{GB}}
|Hangbrug
|1.410 m
|1981
|-
|8
|[[Jiangyinbrug]]
|{{CN}}
|Hangbrug
|1.385 m
|1999
|-
|9
|[[Tsing Ma Brug]]
|{{CN}}
|Hangbrug
|1.377 m
|1997
|-
|10
|[[Hardangerbrua]]
|{{NO}}
|Hangbrug
|1.310 m
|2013
|}

=== Bekende bruggen in België ===
* [[Doornik]] - [[Pont des Trous]], middeleeuwse versterkte brug.
* [[Gent]] - [[Sint-Michielsbrug]] Bekend door het zicht op de drie belangrijkste torens van Gent: de [[Sint-Niklaaskerk (Gent)|Sint-Niklaaskerk]], het [[Belfort van Gent]] en de [[Sint-Baafskathedraal]]. Een andere bekende brug is [[Rabot (monument)|Rabot]].
* [[Grimbergen]] - [[Verbrande Brug (brug)|Verbrande Brug]]
* [[Jambes]] - [[Pont de Jambes]]
* [[Lommel]] - [[Joe's Bridge]] Heeft een belangrijke rol gespeeld in de [[Tweede Wereldoorlog]].
* [[Luik (stad)|Luik]] - Pont des Arches en Pont de l'Observatoire. De laatste is ontworpen door [[Santiago Calatrava]].
* [[Mechelen (stad)|Mechelen]] - [[Hoogbrug (Mechelen)|Hoogbrug]] Oudste stenen brug van Mechelen.
* [[Neder-Over-Heembeek]] - [[Budabrug (Neder-Over-Heembeek)|Budabrug]]
* [[Temse]] - [[Scheldebrug]] De langste brug over water van België.
* [[Vilvoorde]] - [[Viaduct van Vilvoorde]]
* [[Waasmunster]] / [[Hamme (Oost-Vlaanderen)|Hamme]] - [[Mirabrug]], bekend van de film ''Mira'', een verfilming van het boek ''De teloorgang van de Waterhoek'' van Stijn Streuvels.

=== Bekende bruggen in Nederland ===
* [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]] - [[Magere Brug]]; zie ook: [[Bruggen van Amsterdam]].
* [[Arnhem]] - [[John Frostbrug]], heeft belangrijke rol gespeeld tijdens de [[slag om Arnhem]] in de [[Tweede Wereldoorlog]].
* [[Flevoland]] - [[Ketelbrug (Flevoland)|Ketelbrug]] in de [[Rijksweg 6|A6]].
* [[Gorinchem]] - [[Merwedebrug (Boven-Merwede)|Merwedebrug]] in de [[Rijksweg 27|A27]].
* [[Leiden]] - [[Koornbrug]], ook Koornbeursbrug, in het stadscentrum, een vaste stenen [[boogbrug]] met dubbele overkapping over het water van de [[Nieuwe Rijn]].
* [[Maastricht]] - [[Sint Servaasbrug]] over de [[Maas (hoofdbetekenis)|Maas]], oudste brug van Nederland.
* [[Muiderberg]] - [[Hollandse Brug]] in de [[Rijksweg 6|A6]].
* [[Nijmegen]] - [[Waalbrug (Nijmegen)|Waalbrug]]
* [[Rotterdam (hoofdbetekenis)|Rotterdam]] - [[Erasmusbrug]], [[Willemsbrug (Rotterdam)|Willemsbrug]], [[De Hef]] en [[Van Brienenoordbrug]] (alle over de rivier de [[Nieuwe Maas]]).
* [[Vianen (Utrecht)|Vianen]] - [[Lekbrug bij Vianen (1936)]], [[Jan Blankenbrug (Vianen)|Jan Blankenbrug]] en [[Hagesteinsebrug]].
* [[Zaltbommel (stad)|Zaltbommel]] - [[Martinus Nijhoffbrug]] over de [[Waal (rivier)|Waal]].
* [[Zeeland (provincie)|Zeeland]] - [[Zeelandbrug]] over de [[Oosterschelde]], langste brug van Nederland.
* [[Zuidhorn (plaats)|Zuidhorn]] - [[Hoge Brug (Zuidhorn)|Hoge Brug]], brug met de langste geprefabriceerde voorgespannen betonnen brugliggers ter wereld, liggers van 68 m lang.
* [[Zuid-Holland]] / [[Noord-Brabant]] - [[Moerdijkbruggen]] over het [[Hollands Diep (water)|Hollands Diep]], langste [[spoorbrug]]gen van Nederland en een verkeersbrug.

=== Bekende bruggen in andere landen ===
==== Australië ====
* [[Sydney Harbour Bridge]], [[Sydney]]

==== China ====
* [[Xihoumenbrug]], de brug met de op een na grootste overspanning ter wereld.
* [[Runyangbrug]], een van de langste bruggen ter wereld, met een van de grootste overspanningen ter wereld.
* [[Dugebrug]], hoogste brug ter wereld, hangbrug 565 m boven de onderliggende vallei.
* [[Siduhebrug]], voormalige hoogste brug ter wereld, 472 m boven vallei.
* [[Balinghebrug]], een van de hoogste bruggen ter wereld.
* [[Chaotianmenbrug]], langste [[boogbrug]] ter wereld.
* [[Lupubrug]], op een na langste boogbrug ter wereld.
* [[Qingdao Haiwan-brug]], met 42,5&nbsp;km de langste overzeese brug ter wereld.
* [[Sutongbrug]], langste [[tuibrug]] ter wereld.
* [[Stonecuttersbrug]], op een na langste tuibrug ter wereld.
* [[Edongbrug]], op twee na langste tuibrug ter wereld.
* [[Danyang–Kunshan grote brug]], de langste brug ter wereld en is 164,8 kilometer lang.

==== Curaçao ====
* [[Koningin Emmabrug]], de enige drijvende houten draaibrug ter wereld in het hartje van [[Willemstad (Curaçao)|Willemstad]].
* [[Koningin Julianabrug (Curaçao)|Koningin Julianabrug]] in Willemstad, die op 55 meter hoogte de [[Sint Annabaai]] overspant, en de stadsdelen [[Punda]] en [[Otrabanda]] verbindt.

==== Denemarken ====
* [[Grote Beltbrug]], tussen Halskov op [[Seeland (eiland)|Seeland]] en Knudshoved op [[Funen]].
* [[Masnedsundbrug]], tussen de eilanden [[Seeland (eiland)|Seeland]] en [[Masnedø]].
* [[Sontbrug (Kopenhagen - Malmö)|Sontbrug]], brug over de [[Sont]] van [[Kopenhagen]] naar [[Malmö (stad)|Malmö]] in Zweden.
* [[Storstrømbrug]], brug over de [[Storstrøm]] van Deense eilanden [[Seeland (eiland)|Seeland]] en [[Falster]]. Inmiddels is de hoofdverkeersfunctie van de brug vervangen door de nieuwe [[Farø-bruggen]].

==== Duitsland ====
* [[Oberbaumbrücke]], [[Berlijn]]
* [[Schloßbrücke]], [[Berlijn]]
* [[Müngstener Brücke]], [[Solingen]]
* [[Römerbrücke]], [[Trier]]

==== Frankrijk ====
* [[Pont de pierre]] ([[Bordeaux (stad)|Bordeaux]])
* [[Viaduct van Millau|Viaduc de Millau]]
* [[Pont Neuf]], [[Parijs]]
* [[Pont du Gard]], [[Remoulins]]
* [[Viaduc de Garabit]], [[Saint-Flour (Cantal)]]
* [[Pont de Tancarville]]
* [[Pont de Normandie]]
* [[Transportbrug van Rochefort-Martrou]]
* [[Pont Saint-Bénézet]], [[Avignon]]
* [[Kanaalbrug van Briare]], [[Briare]]
* [[Saint-Nazairebrug]], bij [[Saint-Nazaire (Loire-Atlantique)|Saint-Nazaire]]
{{Zie ook|Zie ook [[Lijst van bruggen over de Seine]]}}

==== Hongarije ====
* [[Kettingbrug (Boedapest)|Kettingbrug]], [[Boedapest]]

==== Italië ====
* [[Brug der Zuchten]], [[Venetië (stad)|Venetië]]
* [[Rialtobrug]], [[Venetië (stad)|Venetië]]
* [[Ponte della Costituzione]], [[Venetië (stad)|Venetië]]
* [[Ponte Morandi]], [[Genua (stad)|Genua]]
* [[Ponte Vecchio]], [[Florence (stad)|Florence]]

==== Luxemburg ====
* [[Adolfsbrug]], [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]]
* [[Groothertogin Charlottebrug]], [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]]

==== Portugal ====
* [[Luis I-brug]], [[Porto (stad)|Porto]]
* [[Maria Pia-brug]], [[Porto (stad)|Porto]]
* [[Ponte 25 de Abril]], [[Lissabon]]
* [[Vasco da Gamabrug]], [[Lissabon]]
* [[Ponte Eiffel]], [[Viana do Castelo (district)|Viana do Castelo]]

==== Spanje ====
* [[Brug van Alcántara]], [[Alcántara (Cáceres)|Alcántara]]
* [[Pabellón Puente]], [[Zaragoza (stad)|Zaragoza]]
* [[Puente Viejo]], [[Ronda (Spanje)|Ronda]]
* [[Vizcayabrug]], nabij [[Bilbao]], oudste [[zweefbrug]] ter wereld
* [[Zubizuri]], [[Bilbao]], voetgangersbrug

==== Tsjechië ====
* [[Karelsbrug]], [[Praag]]

==== Turkije ====
* [[Bosporusbrug]]
* [[Fatih Sultan Mehmetbrug]]
* [[Galatabrug]]

==== Verenigd Koninkrijk ====
* [[Forth Bridge]], [[Schotland]]
* [[Clifton Suspension Bridge]], [[Bristol (Verenigd Koninkrijk)|Bristol]]
* [[Iron Bridge]], [[Engeland]]
* [[Tower Bridge]], [[Londen]]
* [[Severn Bridge]] tussen Engeland en [[Wales]]

==== Verenigde Staten ====
* [[Golden Gate Bridge]], [[San Francisco]]
* [[Tacoma Narrows Bridge]], in [[Washington (staat)|Washington]]. Deze brug stortte in door trillingsverschijnselen ([[Resonantie (natuurkunde)|resonantie]]) van de ophanging waardoor het [[Wegverharding|wegdek]] ging golven (flutter) en ten slotte in stukken brak.
* [[Brooklyn Bridge]], [[New York (stad)|New York]]
* [[Manhattan Bridge]], New York
* [[Verrazzano-Narrows Bridge]], New York. Langste hangbrug van de Verenigde Staten.

==== Zwitserland ====
* [[Kapelbrug]], [[Luzern (stad)|Luzern]], een volledig [[Overdekte brug|overdekte houten brug]]

==Constructiedelen==
* [[Aanbrug]]
* [[Brugdek]]
* [[Brugpijler]]
* [[Dilatatievoeg]]en
* [[Landhoofd]], de overgang van een grondlichaam naar de brug
* [[Valbrug|Val]], het beweegbare brugdek

== Zie ook ==
* [[Bruggeld]]
* [[Contragewicht]]
* [[Overspanning (bouwkunde)]]

{{Navigatie landschapselementen}}
{{Commons|Bridge|Brug}}

[[Categorie:Brug| ]]
Op deze pagina gebruikte sjablonen:
Sjabloon:Bewerklinks (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Bron? (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:CN (bewerken)
Sjabloon:CN-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Commons (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:DK (bewerken)
Sjabloon:DK-VLAG (bewerken)
Sjabloon:GB (bewerken)
Sjabloon:GB-VLAG (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:ISO-VLAG (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:InterProject (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:JP (bewerken)
Sjabloon:JP-VLAG (bewerken)
Sjabloon:KR (bewerken)
Sjabloon:KR-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Multiparameters (bekijk bron) (beveiligd)
Sjabloon:NO (bewerken)
Sjabloon:NO-VLAG (bewerken)
Sjabloon:Navigatie/Tabel (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Navigatie/Tabel/styles.css (bewerken)
Sjabloon:Navigatie/styles.css (bekijk bron) (uitgebreid beveiligd)
Sjabloon:Navigatie landschapselementen (bewerken)
Sjabloon:Navigatie uitklapbaar (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Sjabloon:Zie hoofdartikel (bekijk bron) (beveiligd)
Sjabloon:Zie ook (bekijk bron) (beveiligd)
Sjabloon:Zusterproject box (bekijk bron) (semi-beveiligd)
Module:DecodeEncode (bewerken)
Terug naar Brug (bouwwerk).
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Brug_(bouwwerk)"