Eleonora van Oostenrijk (1498-1558)
| Eleonora van Habsburg | ||
|---|---|---|
| 1498-1558 | ||
| ||
| Koningin van Portugal | ||
| Periode | 1518-1521 | |
| Voorganger | Maria van Aragón | |
| Opvolger | Catharina van Habsburg | |
| Koningin-gemalin van Frankrijk | ||
| Periode | 1530-1547 | |
| Voorganger | Claude van Frankrijk | |
| Opvolger | Catharina de' Medici | |
| Vader | Filips I van Castilië | |
| Moeder | Johanna van Castilië | |
 Wapen als koningin van Frankrijk | ||
Eleonora van Oostenrijk of Eleonora van Castilië (Leuven[1], 15/24 november 1498 — Talavera de la Reina, 18 februari 1558) was de oudste dochter van Filips de Schone en Johanna de Waanzinnige en de oudste zuster van keizer Karel V met wie zij een goede verstandhouding had. Ze werd koningin van Portugal en later van Frankrijk door haar huwelijken met de koningen van die landen.
Samen met haar broer Karel en haar jongere zusters Isabella en Maria werd ze door haar tante Margaretha van Oostenrijk opgevoed aan het Mechelse hof. Van al de kinderen van Filips de Schone werd zij als de mooiste gezien.
In 1558 overleed Eleonora toen zij op weg was naar haar dochter Maria om zich met haar te verzoenen. Eleonora werd begraven in het graf van de Spaanse infanta's in het Escorial.
Haar verloren liefde en haar huwelijken
[bewerken | brontekst bewerken]Frederik en Eleonora
[bewerken | brontekst bewerken]Frederik II van de Palts en Eleonora groeiden samen op aan het hof van Karels vader, Filips de Schone. Toen Frederik in 1516 33 jaar oud was en Eleonora achttien, werd ze verliefd op hem. Hij was een bekende held op toernooien en had succes bij de vrouwen. Zijn lage afkomst was voor haar broer Karel, koning van Spanje, reden genoeg om deze relatie te dwarsbomen gezien het niet paste in de Habsburgse huwelijksstrategie. Karel kon toen niet vermoeden dat Frederik later toch paltsgraaf zou worden en dus ook keurvorst van het Vorstendom Palts-Neuburg. De koning en toekomstig keizer wenste voor haar een partij zodat ze koningin kon worden. Toen Karel via een van Eleonora's hofdames te weten kwam dat ze liefdesbriefjes uitwisselden, kon Karel er een bemachtigen waarin Frederik haar eeuwige liefde beloofde. Beiden moesten publiekelijk verklaren dat ze geen geheim huwelijk hadden gesloten met de belofte dat ze elkaar nooit meer zouden zien. Frederik moest het hof in Brussel verlaten en Eleonora werd beloofd aan koning Emanuel I van Portugal, bijna vijftig en tweemaal weduwnaar van tantes, zussen van haar moeder Johanna van Castilië. Karel nam geen risico en vergezelde haar naar Portugal.
Emanuel en Eleonora
[bewerken | brontekst bewerken]Eleonora huwde in 1518 met Emanuel, die voorheen getrouwd was met twee zusters van haar moeder, te weten Isabella van Asturië en Maria van Aragón en bovendien de vader was van haar schoonzus Isabella van Portugal (1503-1539), getrouwd met Karel.
Uit dit huwelijk werden twee kinderen geboren:
- Carlos (Évora, 18 februari 1520 - aldaar, 15 april 1521)
- Maria (8 juni 1521 - Lissabon, 10 oktober 1577)
Met haar dochter had Eleonora een slechte verhouding, die zijn oorzaak vond in Eleonora's tweede huwelijk waarbij zij haar dochter achterliet in Portugal.
Frans en Eleonora
[bewerken | brontekst bewerken]Haar tweede huwelijk was in 1530 met Frans I van Frankrijk; het was een gearrangeerd huwelijk om de verstandhouding tussen het Huis Habsburg en Valois te verbeteren. Dit huwelijk bleef kinderloos.
Kwartierstaat (voorouders)
[bewerken | brontekst bewerken] Keizer Frederik III (1415-1493) | .svg){kind=small} Eleonora Helena van Portugal (1434-1467) |  Karel de Stoute (1433-1477) | .png){kind=small} Isabella van Bourbon (1436-1465) | .svg){kind=small} Johan II van Aragón (1398-1479) |  Johanna Enríquez (1425-1468) | .svg){kind=small} Johan II van Castilië (1405-1454) | Isabella van Portugal (1428-1496) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Keizer Maximiliaan I (1459-1519) | .svg){kind=small} Maria van Bourgondië (1457-1482) | Ferdinand II van Aragon (1452-1516) |  Isabella I van Castilië (1451-1504) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Filips de Schone (1478-1506) |  Johanna van Castilië (1479-1555) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eleonora van Oostenrijk (1498-1558) |  Keizer Karel V (1500-1558) |  Isabella van Habsburg (1501-1526) |  Keizer Ferdinand I (1503-1564) |  Maria van Hongarije (1505-1558) |  Catharina van Habsburg (1507-1578) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Robert J. Knecht, "Éléonore d'Autriche (1498-1558)" in: Cédric Michon (ed.), Les conseillers de François Ier, 2011. DOI:10.4000/books.pur.120045
- Michel Combet, Éléonore d'Autriche, seconde épouse de François Ier, 2008. ISBN 9782756400068
- Ghislaine De Boom, Éléonore d'Autriche, reine de Portugal et de France. Une sœur méconnue de Charles-Quint, 1943. ISBN 9782871063254
- Charles Moeller, Éléonore d'Autriche et de Bourgogne, reine de France. Un épisode de l'histoire des cours au XVIe siècle, Paris, A. Fontemoing, 1895
Voetnoot
[bewerken | brontekst bewerken]- 15 november 1498 (S. Herold; M. Vogt-Lüerssen.) of 24 november 1498 (L. van de Pas; R.G. Jahn.).
- S. Herold (ed.), Habsburg Biographies, antiquesatoz.com (2006).
- R.G. Jahn, Die Genealogie, der Vögte, Grafen und Herzöge von Geldern, in J. Stinner - K-H. Tekath (edd.), Gelre – Geldern – Gelderland. Geschichte und Kultur des Herzogtums Geldern, Geldern, 2001, pp. 29–50. (ook in het Nederlands verschenen)
- L. van de Pas, art. Archduchess Eleonore of Austria, genealogics.org (1990-2006).
- M. Vogt-Lüerssen, Eleonore von Österreich, Königin von Portugal und Frankreich, kleio.org (2005).
- ↑ Kees Willems, Eleonora van OOSTENRIJK (1498-1558) » Stamboom Willems Hoogeloon-Best » Genealogie Online. Genealogie Online. Gearchiveerd op 27 juni 2023. Geraadpleegd op 6 april 2022.