Castanea sativa

Es un arbre bèl (de 25 m a 35 m) amb de brancas longas e de grandas fuèlhas caducas dentadas (que pòdon mesurar fins a 25 cm en longor e 4 a 8 cm en largor). La selva ont lo castanhièr es majoritari se ditz una castanhal (Carcin, Roergue), una castanhau (Orlhac), una chastanhèira (Auvèrnhe), un castanet o chastanet (Cevenas), una castanheda (Gasconha), una castanhareda (Provença) o una bòsc/chastanhierada/chastanhòla^[1] (Lemosin), etc. E se'n tira lo nom del parçan de la Castanhau qu'es a l'entorn d'Orlhac.

La longevitat del castanhièr es plan bèla, de 500 a 1500 ans. Un castanhièr sicilian: Il Castagno dei Cento Cavalli sus la comuna de Sant'Alfio (sul penjal d'Ètna) auriá entre 2000 e 4000 ans.

Lo castanhièr florís de junh a julhet, las flors mascles nòlon alara a espèrma. Las castanhas tomban tre lo mes d'octobre. L'arbre es monoïc: se tròba sul meteis arbre de flors unisexuadas, mascles e femes, dispausadas en caton dreiçat a la florison.

Lo pelon, involucre verd e espinós, envelopa los fruches, las castanhas, d'un a tres per pelon. Pels botanistas son d'aquènis. Cadun d'aqueles fruches es format d'un clòsc prim e correjós, la pelòfa (lo pericarp pels botanistas) e conten una grana, de còps doas, envelopada d'una pellicula rogenca e astringenta, que dintra dins los plecs de l'amètla e que cal levar abans de consomar.

Castanhièr ven del latin castanea, derivat del grèc kastanon. Aquel nom fariá referéncia a Kastanon, una vila de Tessàlia famosa dins l'Antiquitat per sas castanhas. Castanea designava lo garric abans de designar lo castanhièr. Sativus significa «cultivat» en latin.

• (fr) Un sit sul castanhièr en Lemosin amb un vocabulari occitan tematic

1. ↑ Ives Lavalada, Dictionnaire Français/Occitan - Limousin-Marche-Périgord, Ed. Lucien Souny, 2001