Innocenty XI

Pochodził z rodziny patrycjuszowskiej Odescalchich – jego ojcem był Livio Odescalchi, a matką Paola Castelli^[3]. W młodości nie odczuwał powołania do stanu duchownego, według niektórych źródeł służył w wojsku^[3]. Kształcił się w Como pod kierunkiem jezuitów, jako 15-latek praktykował w rodzinnym banku w Genui. Studiował następnie nauki prawne w Rzymie i Neapolu, obronił doktorat w 1639^[3]. Papież Urban VIII powierzył mu szereg godności w Państwie Kościelnym – był protonotariuszem, prezydentem Kamery Apostolskiej, komisarzem Ankony, gubernatorem Maceraty i Piceny^[3].

6 marca 1645 mianowany przez papieża Innocentego X kardynałem, z tytułem diakona Santi Cosma e Damiano^[3]. Został skierowany do pracy w Kongregacji Dobrego Rządu (Boni Regiminis Congregatio) oraz w Świętej Konsulcie (zasiadał w nich aż do wyboru na papieża). W latach 1645–1648 wykonywał obowiązki archiprezbitera bazyliki S. Maria Maggiore pod nieobecność kardynała Antonio Barberiniego, który uciekł do Francji z powodu wszczęcia śledztwa w sprawie jego nadużyć za pontyfikatu Urbana VIII. W styczniu 1647 został prefektem Sygnatury ds. Brewe Apostolskich, a rok później legatem w Ferrarze, gdzie przebywał do 1651^[3]. Od kwietnia 1650 do marca 1656 był biskupem Novary^[2]. Zrezygnował po kilku latach na rzecz swego brata, Giulio Odescalchiego. Po powrocie do Rzymu w 1657 został mianowany członkiem Kongregacji ds. Wód i Kongregacji ds. Soboru Trydenckiego, a nieco później także Kongregacji ds. Dróg (w 1661) i Kongregacji ds. Stanu Zakonnego (w 1676). Był także kamerlingiem św. Kolegium Kardynalskiego przez roczną kadencję (12 stycznia 1660 – 24 stycznia 1661)^[3].

Brał udział w trzech konklawe: 1655, 1667 i 1669-1670, gdzie był poważnym kandydatem na papieża^[2]. Jednak, wobec sprzeciwu Francji, nie został wybrany^[2]. Na konklawe 1676, 21 września, został wybrany na papieża, przyjął imię Innocentego XI i został intronizowany 4 października 1676 w bazylice watykańskiej.

Jako papież zdecydowanie sprzeciwiał się praktykom nepotyzmu i symonii w Państwie Papieskim^[2]. Wydane przez niego regulacje prawne w tej kwestii zostały jednak zarzucone przez następców. Dbał o pogłębianie życia religijnego wiernych. Zwracał uwagę na głoszenie kazań i katechizację^[1]. Wydał dekrety o częstym przyjmowaniu Komunii, o przystępowaniu do spowiedzi, a także w sprawach moralności, które uważane były za zbyt surowe i budziły opór. Papież zakazał bowiem hazardu, kobietom zabronił noszenia sukien z głęboko wyciętymi dekoltami, przeciwstawiał się modzie francuskiej, a nawet zabawom w karnawale^[1]. Uzdrowił także finanse papieskie, dzięki ograniczeniu pensji duchownych, a także zmniejszając liczbę urzędów^[1].

Skłaniał się ku jansenizmowi, a w 1679 potępił tezy laksystyczne^[1]. Rok później poparł Tirso Gonzáleza i jego teorię probabilioryzmu, przeciwstawiając się probabilizmowi^[1]. Popierał także teorie kwietysty Miguela de Molinosa, jednak pod wpływem Świętego Oficjum potępił potem jego dzieło "Przewodnik duchowy", a samego autora nakazał aresztować^[1].

Papież stawiał opór żądaniom Ludwika XIV, który rozszerzył prawo króla do obsadzania stolic biskupich (regalia) i podporządkowanie kleru francuskiego^[2]. Wobec protestu dwóch biskupów, król nakazał księżom wydać 19 marca 1682 Cztery Artykuły Gallikańskie, negujące władzę papieską^[1]. Innocenty, 11 kwietnia 1682 nie uznał Artykułów i odmówił zatwierdzenia biskupów nominowanych przez Ludwika, na 35 stolic^[1]. Zirytowany król Francji postanowił anulować w 1685 roku edykt nantejski i dopuszczał ataki na hugenotów^[1]. Papież postanowił jednak nie reagować, ponieważ wiedział czym kieruje się król, a dodatkowo 2 lata później wyrzucił z Rzymu ambasadora francuskiego^[1]. W 1688 dyskretnie ekskomunikował Ludwika XIV i cały jego dwór – otwartej schizmie udało się zapobiec dzięki mediacjom przyszłego arcybiskupa Cambrai, François Fénelona i działaniom przyszłego króla Anglii, Wilhelma Orańskiego^[1].

Innym sukcesem na arenie międzynarodowej było doprowadzenie do traktatu sojuszniczego pomiędzy królem Polski Janem Sobieskim a cesarzem Leopoldem I^[2]. Po wyzwoleniu Austrii i dołączeniu jej wojsk do sił cesarsko-polskich, połączone oddziały, wspierane finansowo przez papieża, odniosły zdecydowane zwycięstwo podczas odsieczy wiedeńskiej 12 września 1683^[2]. Uhonorował Sobieskiego w 1684 r. tytułem „Obrońcy wiary”. Dodatkowo Innocenty powołał Ligę Świętą, w skład której weszła Polska, Rosja, Wenecja i cesarstwo, co pozwoliło na odbicie Belgradu, i Węgier^[1].

Kreował 43 kardynałów, na dwóch konsystorzach^[3].

Zmarł w Rzymie w wieku 78 lat i został pochowany w bazylice watykańskiej.

W 1714 papież Klemens XI otworzył jego proces beatyfikacyjny, procedurę wstrzymały w 1744 obiekcje dworu francuskiego; po wznowieniu procesu beatyfikacyjnego został ogłoszony błogosławionym przez papieża Piusa XII 7 października 1956^[1]. Wspomnienie liturgiczne przypada 12 sierpnia^[1].

Po beatyfikacji jego sarkofag został umieszczony w kaplicy św. Sebastiana, gdzie pozostał do 8 kwietnia 2011. Wtedy to przeniesiono go do kaplicy Przemienienia Pańskiego, a na jego dotychczasowym miejscu złożono przeniesioną z Grot Watykańskich trumnę z ciałem Jana Pawła II^[4].

• Beatyfikowani i kanonizowani przez Innocentego XI
• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

• Antonio Menniti Ippolito: Innocenzo XI, beato. Enciclopedia dei Papi, 2000. [dostęp 2013-09-09]. (wł.).
• Pope Innocent XI. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).

• Innocenty XI – dokumenty w bibliotece Polona