Sydney Brenner

brytyjski biolog, noblista

Sydney Brenner (ur. 13 stycznia 1927 w Germiston, zm. 5 kwietnia 2019 w Singapurze[1]) – brytyjski biolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 2002[2].

Sydney Brenner
Ilustracja
S. Brenner w 2008
Państwo działania

Wielka Brytania, Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

13 stycznia 1927
Germiston

Data i miejsce śmierci

5 kwietnia 2019
Singapur

profesor
Specjalność: biolog
Alma Mater

University of the Witwatersrand

Uczelnia

Uniwersytet Kalifornijski

Odznaczenia
Złoty Order Mapungubwe (Południowa Afryka) Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania)
Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
Nagroda Kioto
Medal Copleya

(od lewej) Esther Lederberg, Gunther Stent, Sydney Brenner i Joshua Lederberg, 1965

Życiorys

edytuj

Urodził się w Związku Południowej Afryki jako syn niepiśmiennego imigranta Morrisa Brennera i jego żony Leah (z domu Blecher); oboje pochodzili z terenu późniejszych państw bałtyckich[3].

Ukończył studia medyczne na University of the Witwatersrand, a w 1952 rozpoczął pracę nad swoim doktoratem w Oksfordzie[3]. Od 1956 pracował w Laboratorium Cavendisha w Cambridge, gdzie miał okazję współpracować m.in. z Maxem Perutzem i Francisem Crickiem (należał do pierwszych osób, do których dotarła informacja o odkryciu struktury cząsteczki DNA[3]). Z Crickiem opublikował pracę (1961), opisującą kodowanie DNA kolejności aminokwasów w białku. Razem z François Jacobem i Matthew Meselsonem odkrył mRNA (związek, który przenosi informacje o budowie białek z jądra komórki do cytoplazmy, 1961).

W kolejnych latach podjął badania w dziedzinie regulacji długości życia komórek, wybierając za obiekt doświadczeń nicień Caenorhabditis elegans (o istnieniu tego gatunku dowiedział się z książki, którą otrzymał w prezencie od żony[3]). Za odkrycia w dziedzinie genetycznej regulacji rozwoju organów (zob. np. ogólny plan budowy kończyn) i regulacji długości życia komórek (zjawisko apoptozy) otrzymał w 2002 Nagrodę Nobla, wspólnie z Robertem Horvitzem i Johnem Sulstonem. Odkrycia uczonych przyczyniły się do wyjaśnienia przyczyn m.in. AIDS i nowotworów złośliwych. Brenner otrzymał również dwukrotnie prestiżową Nagrodę Laskera (1971 i 2000), a także Nagrodę Kioto w dziedzinie zaawansowanych technologii w 1990[4]. W 2001 podjął pracę na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Następnie osiadł w Singapurze – zajmował się tam doradzaniem różnym instytucjom rządowym[3]. Laureat Medalu Copleya.

Ożenił się z May Covitz, która podobnie jak on wyjechała z Południowej Afryki do Anglii celem kontynuowania kształcenia (znali się jeszcze z okresu studiów w Johannesburgu). Doczekali się trójki wspólnych dzieci, May miała ponadto syna z pierwszego małżeństwa.[3]

Przypisy

edytuj
  1. Nobel laureate Sydney Brenner, who helped place Singapore on biotech world stage, dies at 92
  2. The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2002. [dostęp 2009-10-22].
  3. a b c d e f Andrzej Kajetan Wróblewski. Poznałem cię całego!. „Wiedza i Życie”. 2020 (11), s. 71. POLITYKA. ISSN 0137-8929. 
  4. Sydney Brenner. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-02]. (ang.).