Preodac
Koordinate: 44° 12′ 36" SGŠ, 16° 34′ 48" IGD
Preodac je naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Bosansko Grahovo koja pripada entitetu Federacija Bosne i Hercegovine. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 195 stanovnika.[1]
| Preodac | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Opština/Općina | Bosansko Grahovo |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 195 |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°12′36″N 16°34′48″E / 44.2100°N 16.5800°E |
  Preodac Preodac (Bosne i Hercegovine) | |
Geografija
urediSelo se nalazi ispod planine Šator, sa njegove sjeverne strane. Nadmorska visina sela je 860 m pa se može reći da je Preodac smješten na planini Šator. Pobočni dijelovi Šatora, Vrščić i Vranjuša opasuju Preodac sa južne strane. Na toj strani je i Šatorsko jezero. Sa istoka ga omeđavaju Veliki i mali Kuk. Od Tičeva na zapadu omeđuje ga padina Strmac i šuma Balinjača, a sa sjeverne strane više kosa i bregova, među kojima se ističe Kuk.
Leži na tromeđi opština Bosansko Grahovo, Glamoč i Drvar. U prošlosti, osamdesetih godina dvadesetog vijeka, Preodac je bio proglašen među najljepšim selima u Evropi. Imalo je preko 300 izvora pitke vode, danas ih je manje. Vodotok Brzica izbija ispod Babine Grede, a Mlin ispod Vranjuše. Sastaju se jedan sa drugim i još sa potokom Karlice i tada dobijaju ime Šator. Pri izlasku iz sela naziva se Pojilo, zbog toga što se tu u prošlosti napajala stoka iz više sela. Dalje nizvodno opet se zove Šator, dok ne primi ime Unac.
Samo selo je zdjeličarskog oblika, sredina mu je najniža i podvodna. Vjerovatno je ime dobiop od svog položaja koji omogućuje da ovuda prolazi put iz sjevernog dijela Glamočkog u Grahovsko polje i najjužnija sela Gornjeg Unca (prelazilo, prehodilo). Preko Risovca ova sela vežu se za Bosansko Grahovo.
|
Istorija
urediOd starina ovdje ima u sjevero-istočnom dijelu sela Crkvina blizu potoka Šator. Dobro se vidi temelj cijelog zida i oltarske krivine. Oltar je prema istoku.
Ostaci srednjevijekovne Momčilove kule nisu nažalost istraženi, tako da se o vremenu gradnje mogu praviti samo pretpostavke. Ono što je sasvim sigurno je da se radi o monumentalnoj građevini koju je kao takvu mogao sagraditi neko od bosanskih vladara ili njegov bliži rođak.
Zbog mnoštva izvora i vodotoka selo je uvijek bilo bogato vodenicama.
Preodac je bio i sjedište općine koja je postojala do 1963. godine, kada je ukinuta i podijeljena između općina Bosansko Grahovo, Drvar i Glamoč.
U zadnjem ratu je gotovo uništeno u ratu. U selu sada nema putokaza, škole, pošte, doma kulture, doma penzionera. I crkva Svete Trojice je devastirana 1995. godine. Od prijeratnih 400 stanovnika, u selo se vratilo za sada tek oko trideset.
|
Stanovništvo
uredi| Nacionalnost | 1991. |
| Srbi | 194 |
| Muslimani | 0 |
| Hrvati | 0 |
| Jugosloveni | 1 |
| ostali | 0 |
| Ukupno | 195 |
Privreda
uredi
|
Reference
uredi- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
