Kastamonu
| Kastamonu | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
 Kastamonu Genel Görünüm | |
| Ülke | Türkiye |
| Bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İl | Kastamonu |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Hasan Baltacı (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 13.108 km² |
| Rakım | 780 m |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 37000 |
| Alan kodu | 366 |
| Plaka kodu | 37 |
Kastamonu, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Kastamonu ilinin merkezi olan şehirdir.
Gökırmak'ın bir kolu olan Karaçomak Deresi vadisinde kurulu bulunan şehrin denizden yüksekliği 774 metredir.
Evliyalar şehri olarak da bilinen Kastamonu Anadolu'daki en eski şehirlerden biridir, antik çağ ve Türk-İslâm dönemine ait birçok tarihî eser vardır. Kastamonu Kalesi, Atabey Camii, Şeyh Şaban-ı Veli Türbesi, Yanık Sultan Türbesi, Nasrullah Camii, saat kulesi ve buna benzer birçok tarihî eser mevcuttur. Çivisiz yapı mimari olarak yapılan Mahmut Bey Camii de buradadır. Kastamonu kent merkezinde ayrıca Türkiye'de açılan ilk "Kent Tarihi Müzesi" bulunmaktadır.
Kastamonu Saat Kulesi, Sultan II. Abdülhamit zamanında, şehrin doğusunda bulunan yamaç üzerine Kastamonu Valilerinden Abdurrahman Nureddin Paşa tarafından 1884-1885 yıllarında yaptırılmıştır. Kulenin saati de Avrupa'dan getirtilmiştir.
Kastamonu'da yapılan çekme helva tatlısı ve Kastamonu sarımsağı ülke genelinde meşhurdur.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Kastamonu isminin türemesi hakkında birçok fikir vardır:
Birinci görüşe göre Kastamonu adının Paflagonía [Yunanca “Paflagon (halkı) ülkesi”] adından Türkçeleştirildiği görüşü düşünülmelidir. Batı Karadeniz ve Orta Karadeniz bölümünü kapsayan bölgeye Türklerden önce Paflagonya denmiştir. Günümüzde Kastamonu, Sinop, Bartın, Çankırı ve Karabük bu bölgede yer alırken Çorum, Bolu, Zonguldak ve Samsun illerinin bir bölümü bölgenin içinde kalmaktadır. MÖ 1000 tarihinde bu bölgeye hâkim olan Paflagonlar kendi adlarını bu coğrafyaya vermişlerdir.[1]
İkinci bir görüşe göre Kastamonu şehri ismini, Hitit döneminde aynı bölge için kullanılan Kastama isminden almıştır. Kastama ismi zamanla Kastamonu'ya dönüşmüştür.[2]
Bir başka görüşe göre Kastamonu şehri ismini, Gas ve Tumanna kelimelerinin birleşiminden almıştır. Gaslar ya da bilinen adıyla Kaşkalar Kastamonu'nun ilk yerleşimcilerindendir. Tumanna ise o dönemde Kastamonu üzerinde bulunan bir şehir/bölge ismidir. Bu iki kelimenin birleşimi, zamanla Kastamonu şeklini almıştır.[3]
Üçüncü bir görüşe göre ise Kastamonu şehri ismini, Kastra ve Komnen kelimelerinin birleşiminden almıştır. Kastra kelimesi Latince "kale" demektir. Komnenler ise, bir Bizans Hanedanı olup bu bölgenin Bizans dönemindeki yerleşimcileridir. Bu iki kelime zamanla Kastamonu şeklini almıştır.[4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarih Öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1947 ve 1948 yılları arasında Kastamonu'da yapılan araştırmalar sonucu Gölköy Enstitüsü çevresinde çakmak taşından yapılma bir alet bulunmuş, bu aletin Orta Paleolitik dönemden kaldığı öğrenilmişti.[5]
1951 Yılında yapılan araştırmalar sonucu da Tahta ve Malak köyleri etrafında Abevilyen (Chelléen), Mikokiyen (Micoquien) çağından kalma el baltalarıyla; Musteryen (Mousterian) ve şüpheli olarak da Üst Paleolitik'e ait tarihi bulgular ele geçirilmiştir.[5]
Yine aynı yıllarda İsmail Kılıç Kökten'in yaptığı geziler sonucu Devrekani'nin Eksen bölgesinde (Şimdiki Kulaksızlar Barajı civarı) Dikilitaşlar ile karşılaşmış, ancak tarihlendirme yapılabilecek eşya kalıntısı bulamamıştır. Fakat bölgenin kuzeybatısında Bakır Çağına ait çanak çömlekler bulunmuştur.[5]
Kaşkalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaşkalar, (Hitit metinlerinde Gašga, Kašga, Kaška; II.Ramses yazıtlarında Kškš, Asur kaynaklarında māt Kašku (Sargon yıllıkları), Ugarit dilinde ise ktk) Hititlerin Anadolu'da hüküm sürdükleri devirlerde, şarkın en kuvvetli milletleri sayılan Mısırlılarla, Kaldelilerle, Suriyelilerle ve her zaman Hititler ile siyasi, ticari münasebetlerde bulunmuş ve hatta uzun seneler onlarla kavga ederek millî varlık ve kuvvetlerini onlara kabul ettirmiş bir kabiledir. M.Ö 1200 yılları civarında Hitit Devleti'nin sona ermesi ile birlikte Kaşkalar için güneye inme fırsatı doğdu. Yeni Asur kaynaklarına göre Kaşkaların hüküm sürdüğü topraklar batıda Muşki'ye, doğuda Urartu'ya ve güneyde Tabal'a uzanmaktaydı.
Hititler
[değiştir | kaynağı değiştir]Hititlerin Kastamonu civarında sürekli hüküm sürdüğü bir dönem olmamıştır. Bu bölge Kaşkalar ve Hititlerin güç durumlarına bağlı olarak sürekli el değiştirmiştir. Kaşkalar yarı yerleşik bir hayat yaşadıkları için Hititlerin bu bölgeyi tamamen ele geçirmeleri mümkün olmamıştır. Ancak, Kastamonu'da Hititlere ait birçok çanak çömlek bulunmuştur.
Hititlerden sonra Frigya ve Lidya Krallıklarının egemen olduğu bu topraklar MÖ 4. yüzyılda Perslerin eline geçmiştir. MÖ 4. yüzyılda Büyük İskender Anadolu ile birlikte Kastamonu topraklarını da Makedonya'ya katmıştır.
Paflagonyalılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Paflagonya diye isimlendirilen bölgenin sınırları doğuda Kızılırmak, batıda Sakarya Nehri, güneyde Frigya ve Galatya ile çevrilidir. Kuzeyde ise Karadeniz yer alır. Strabo'ya göre Parthenius nehri bölgenin batı sınırını çiziyordu, doğusunda da Halys nehri vardı. Günümüzde Kastamonu, Sinop, Bartın, Çankırı ve Karabük bu bölgede yer alırken, Çorum, Bolu, Zonguldak ve Samsun illerinin bir bölümü bölgenin içinde kalmaktadır.
Paflagonyalılardan İlyada Destanında bahsedilir. Bazı kısımlar şunlardır:
''...Erkek yürekli Pylaimenes komuta eder Paphlagonialılara...''[6]
''...O sıra avladılar Ares’in dengi Pylaimenes’i, mert savaşçılar Paphlagonialıların önderini...''[7]
(Pylaimenes'in oğlu öldüğünde) ''...Ulu yürekli Paphlagonlar çevresine üşüştüler, koydular arabaya, götürdüler kutsal İlyon’a...''[8]
Romalılar Dönemi (1. yüzyıl-4. yüzyıl)
[değiştir | kaynağı değiştir]İskender'den sonra yöreyi ele geçiren Pontus Krallığı MÖ 1. yüzyılda Romalılar tarafından ortadan kaldırılmıştır. Uzun yıllar Roma İmparatorluğu sınırları içinde kalan Kastamonu MS 395 yılında İmparatorluğun bölünmesiyle bütün Anadolu gibi Bizans İmparatorluğuna katılmıştır.
Bizanslılar dönemi (395-1227)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bugün Kastamonu ve çevresindeki illeri de içine alan ve Romalılar devrinde adına Paflagonya (Pophlagonia) denilen bölgede yer almaktadır.
Romalılar devrinde Taşköprü'nün (Paphlagonia) eyalet merkezi olduğu zamanlar Kastamonu küçük bir kasaba olup Roma döneminde şehir Timonion ismi ile anılmaktaydı.
Kastamonu ili ve civarı 10. yüzyılda Bizans imparatoru II. Basileios tarafından Trakyalı general Manuil Erotikos Komninos'un denetimine verilmiştir. Komninos 978 yılında imparatora karşı ayaklanan Bardas Skleros'a karşı İznik kentini başarıyla savununca imparatorun dikkatini çekmişti. Komninos daha sonra Bizans imparatoru olacak olan I. İsaakios'un babasıdır. Oğlu tarafından kurulan Komninos Hanedanı, Bizans İmparatorluğu'nu ve çöküşüne kadar Trabzon İmparatorluğu'nu yönetmiştir.
Çobanoğulları Beyliği Dönemi (1227-1309)
[değiştir | kaynağı değiştir]13. yüzyıla kadar Bizans yönetiminde kalan Kastamonu, 1227-1309 yılları arasında Hüsamettin Çoban'ın yöredeki Türkmen topluluklarını toplayarak kurduğu Çobanoğulları Beyliğinin yönetimi altına girmiştir. Hüsamettin Çoban'dan sonra yerine oğlu Alp Yörük ve daha sonra torunu Yavlak Arslan geçmiştir. Çobanoğlu Yavlak Arslan Anadolu Selçukluların taht kavgasına karıştığı için 1292 yılında öldürüldü. Onun yerine oğlu Mahmut Bey geçmiştir.
O sıralarda Anadolu'da hüküm süren Anadolu Selçuklu Devleti İlhanlılar ile savaşmaktaydı. Moğollara esir düşen Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Mesud candarlarından komutan Temür Yaman Candar tarafından kurtarıldı. Bunun üzerine sultan Temür Yaman Candar'a Kastamonu yöresini hediye etti. Ancak bölge o zamanlar hâlen Çobanoğullarının elindeydi.
Candaroğulları Beyliği Dönemi (1309-1461)
[değiştir | kaynağı değiştir]Temür'ün ölümünden sonra yerine geçen oğlu Candaroğlu Süleyman Paşa, 1309 yılında Kastamonu şehrini ele geçirerek Çobanoğlu Beyliğine son verdi. İlhanlıların denetimi altında yaşayan Selçuklu Sultanı II. Mesud 1308 yılında ölünce Süleyman Paşa bölgeyi bir süre İlhanlılara bağlı olarak idare etti. İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır 1335 yılında öldüğünde İlhanlı denetiminden çıktı.
Candaroğlu Süleyman Paşa, Safranbolu ve Sinop'u ele geçirmişti. Candaroğulları denizciliğie önem vermekteydi Sinop'a bir tersane kurmuşlardı. Süleyman Paşa Sinop'un yönetimini oğlu I.İbrahim'e Safranbolu'yu da küçük oğlu Ali'ye verdi. Süleyman Paşa'nın ölümünden sonra oğulları Candaroğlu Beyliği'nin yönetimi için savaştılar. İbrahim 1339'da galip gelerek Kastamonu'nun yönetimini ele geçirdi. İbrahim Bey 1346 yılında öldüğünde yerine kuzeni Adil geçti. Adil bey 1361 yılında ölünce yerine oğlu Kötürüm Bayezid geçti. Bayezid Sivas bölgesini yöneten Kadı Burhaneddin ile iki kez savaştı.
Bayezid 1383 yılında Osmanlı Sultanı I. Murat'dan destek alan oğlu II. Süleyman ile yaptığı savaşta Kastamonu'yu kaybetti. Bayezid Kastamonu'yu terkedip Sinop'a yerleşti ve böylelikle Candaroğulları Beyliği ikiye bölünmüş oldu. Kötürüm Bayezid 1385 yılında öldü ve yerine oğlu İsfendiyar Bey geçti.
Kastamonu'yu yöneten Candaroğlu II. Süleyman beyliği sırasında Osmanlı Sultanı II. Murat'a bağlı kaldı. Osmanlı'nın 1386 ve 1389 yaptığı Avrupa seferlerine askerleri ile katıldı. Sultan Murat'ın yerine geçen I. Bayezid babası kadar barışçı olmadı 1391 yılında Kastamonu'ya bir sefer düzenledi. Candaroğlu II. Süleyman öldürüldü ve Kastamonu'daki Candaroğlu hükmü sona erdi.
Bu arada Sinop'ta hüküm süren Candaroğlu İsfendiyar Osmanlılarla bir çatışmadan çekinerek Sinop'un kendisine bırakılması koşuluyla Osmanlılara bağlılığını bildirdi. Böylece Candaroğullari Beyliği, Sinop'ta İsfendiyar Bey kolundan devam etti.
İsfendiyar Bey Ankara Savaşı (1402) öncesinde Timur İmparatorluğu'nun kurucusu Timur'la görüşerek ona bağlandı, Timur adına para bastırdı. Kastamonu, Kalecik, Tosya, Çankırı Samsun ve Bafra'yı da alarak beyliği en geniş sınırlarına ulaştırdı
Yıldırım Bayezid'in Ankara Savaşı'nda Timur'a yenilip esir düşünce Yıldırım Bayezid'in oğulları Emir Süleyman, İsa Çelebi, Musa Çelebi ve Çelebi Mehmet arasında taht kavgası başladı. İsfendiyar Bey bu süreç boyunca kavgadan faydalanmaya çalıştı. Dağılan Osmanlı birliği, 1413 yılında, I. Mehmet Han (Çelebi Mehmet) tarafından yeniden sağlandı. Bu mücadeleden galip çıkan I. Mehmed ile iyi ilişkiler kurdu. 1417'de onun Karaman (1415-16) ve Eflak (1416-17) seferlerine oğlu Kasım Bey komutasında yardımcı kuvvetler gönderdi. Bu sefer sonrasında Kasım Bey, beyliği öbür oğlu Hızır Bey'e bırakmak isteyen babasına karşı ayaklanarak Osmanlılara sığındı.
I. Mehmed'in desteğini alan oğlu Kasım Bey'e Tosya, Çankırı ve Kalecik'i vermek zorunda kalan İsfendiyar Bey, I. Mehmed'in ölümünden (1421) sonra II. Murad ile şehzadeler arasında başlayan taht kavgalarından yararlanarak bu yerleri geri aldı. Aynı yılın sonbaharında II. Murad'ın üzerine kuvvet göndermesi karşısında Sinop'a kaçtı ve barış istedi.
Osmanlı iç kavgaları yeniden yoğunlaşınca, bunu fırsat bilerek Taraklı Borlu'ya (bugün Safranbolu) değin ilerledi. Ama 1423'te yönetimi kesin olarak ele geçiren II. Murad'a Taraklı Borlu'da yenildi ve barış istedi. Osmanlılara her yıl asker gönderme ve vergi verme koşuluyla Kastamonu ve Küre-i Nuhas'ın (bugün Küre) yönetimi kendisine bırakıldı. 1425'te torunu Hatice (Halime) Hatun'u II. Murad'a vererek Osmanlılarla arasındaki anlaşmazlığa evlilik yoluyla gidermeye çalıştı. Sonraki yıllarda, antlaşmaya bağlı kalarak bütün koşulları yerine getirdi.
İsfendiyar Bey 1439'da öldü ve yerine oğlu Candaroğlu II. İbrahim Bey geçti. İbrahim Bey'in 1443 yılındaki ölümünden sonra yerine oğlu İsmail Bey geçti. İbrahim Bey'in diğer oğlu Candaroğlu (Kızıl) Ahmed Bey babasının ölümünün ardından beyliğin başına geçen büyük kardeşi İsmail Bey'e karşı geldi, fakat başarılı olamayınca Osmanlılar'a sığındı.
Osmanlı İmparatorluğu Dönemi (1461-1922)
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatih Sultan Mehmet 1461 yılında Anadolu Beyliklerini birleştirmek için Trabzon Seferi'ne çıktı. Fatih ile birlikte sefere katılan Kızıl Ahmed Sinop'u ele geçirdi. Fatih, Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmak ve 50,000 duka altını vergi vermesi karşılığında bölgede desteği bulunan Kızıl Ahmed'i Sinop beyliğine atadı.
Fatih, Trabzon seferi dönüşü Kastamonu'yu ele geçirdi ve Kızıl Ahmed'i görevinden alarak Mora valiliğine atamak istedi. Kızıl Ahmed görevi yerine gitmeyip önce Bolu üzerinden Karamanoğlu İbrahim Bey'in yanına kaçtı. Osmanlılardan korkan Karamanoğlu İbrahim onu himaye etmeyince Akkoyunlu Uzun Hasan'a sığındı. Uzun Hasan Osmanlılara karşı kullanabileceğini düşündüğü Kızıl Ahmed'e Van gölü kıyısında toprak vererek himayesine aldı. Kızıl Ahmed, Uzun Hasan'ın 1464'te yaptığı Karaman seferine 500 kadar savaşçı ile katıldı. II. Bayezid zamanında affedilerek kendisine Bolu sancağı dirlik olarak verildi. Kızıl Ahmed, 1500 yılında yapılan Modon seferine katılmış kendisine timar olarak verilen Filibe'de ölmüştür.
Candaroğulları'nın Sinop'ta kurdukları tersanenin Osmanlı Devleti'ne katılması ve geliştirilmesi, Osmanlı Donanması'na güç kattı. Kastamonu'nun Küre ilçesindeki bakır ocakları, Beylik daha Osmanlı Devleti'ne ilhak olmadan önce, Osmanlı Devleti'nin top üretimi için faydalandırılmıştır.
Candaroğlu döneminde Kastamonu ve bölgesinde bulunan bakır ve demir madenleri işletilip Karadeniz'in en önemli limanlarından olan Sinop'tan yüklenerek Ceneviz ve Venedikli tacirler aracılığı ile satılıyordu. Candaroğulları bu ticarette üzerinde iki balık bulunan ve Dârü's-saâde-i Sinop (Sinop Sarayı) yazan bakır paraları kullanıyorlardı. Kastamonuda bulunan hamamlar, kervansaraylar, hanlar, camiler ve medreselerin çoğu bu dönemde yapılmıştır.
Kastamonu, 1461 yılından 1922 yılına kadar Osmanlı yönetiminde kalmıştır. Kastamonu, uzun süre Bolu Eyaletine bağlı kalmış ve Bolu Sancağı hükmüyle yönetilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman tarafından Eyalet merkezi haline getirilmiştir.
Cumhuriyet Dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kastamonu Ulusal (Millî) Mücadele sırasında lojistik destek açısından en güvenilir bölge olması nedeniyle büyük yarar sağlamıştır. Özellikle İstiklal Yolu adı verilen yol ile İnebolu'dan başlayarak Kastamonu üzerinden Ankara'ya yiyecek, giyecek, para, cephane ve silah gönderimi yapılmıştır. Ve Kurtuluş Savaşında cepheye en çok asker gönderen ildir.
Türk egemenliğine geçtikten sonra hiç düşman istilasına uğramamış olan Kastamonu, Çanakkale ve İstiklâl savaşında en fazla şehit veren illerimizden biridir.İl, Çanakkale Savaşında 2.527 şehit verdi. Meşhur "'Çanakkale Türküsü'", Kastamonulu aşık Yorgansız Hakkı'ya aittir
Cumhuriyet'in ilanından sonra Atatürk 23 -31 Ağustos 1925 tarihleri arasında 9 günlük bir Kastamonu gezisi yapmıştır. Bu gezi sırasında İnebolu'da Şapka Devrimi olarak anılan kılık ve kıyafet devrimini açıklamıştır.
Bölgede 1943'te yaşanan Tosya-Ladik depremi 4 bin insanın hayatına mal olmuştur. Bölgede büyük yıkıma yol açan 7.2 şiddetindeki depremi bizzat yaşayan Kastamonulu şair-yazar Rıfat Ilgaz depremin dehşetini Tosya Zelzelesi adlı şiirinde "çocuğunu emziren kadının soğudu memesinde sütü" dizeleri ile anlatmıştır.
1963 yılında Kastamonu Şeker Fabrikası kurularak ilde bulunan ekonomiye büyük canlılık getirmiştir.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlde iki çeşit iklim hüküm sürer. Kuzeyinde Karadeniz iklimi güneyinde ise İç Anadolu'nun kara iklimi görülür. Kıyıya paralel olarak uzanan İsfendiyar Dağları, Karadeniz ikliminin iç kısma girmesini önler. Kıyılarda yağış daha fazladır. Senede 20 gün kar yağar, 40 gün toprak karla örtülüdür. Sıcaklık -26,9° ile +38,7 °C arasında seyreder. Senelik yağış miktarı bölgelere göre 450 mm ile 1215 mm arasında değişir.
Bitki Örtüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]İl bitki örtüsü bakımından çok zengin sayılır. İl topraklarının %67'si orman ve fundalıklarla, %29'u ekili-dikili alanlarla, %6,5'i çayır ve meralarla kaplıdır. %1,5'i tarıma elverişsiz topraklardır. Ormanlarda kayın, köknar, çam, karaağaç, gürgen, kestane ve ıhlamur ağaçları bulunur. Azdavay-Devrekâni arasında ise çam ağaçları çoğunluktadır.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Kastamonu'da birçok ilçenin kendine özel futbol ve hentbol takımları bulunmaktadır. Özellikle hentbolda Bayanlar Süper Liginde 2 takımı Bulunmaktadır. Bunun dışında ilin profesyonel tek futbol takımı Kastamonuspor 1966 üst üste iki kez şampiyon olarak Bölgesel Amatör Ligden, 3.Lig 3.Gruba ve daha sonra da 2. Lig Kırmızı Gruba yükselmiştir. Ayrıca Bölgesel Amatör Ligde'de ili Kastamonu İl Özel İdare temsil etmektedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[9] | 63.117 | 14.590 | 48.527 |
| 1935[10] | 64.747 | 13.791 | 50.956 |
| 1940[11] | 64.053 | 13.667 | 50.386 |
| 1945[12][a] | 55.999 | 13.869 | 42.130 |
| 1950[13] | 58.087 | 13.597 | 44.490 |
| 1955[14] | 59.899 | 15.664 | 44.235 |
| 1960[15] | 63.913 | 20.307 | 43.606 |
| 1965[16] | 67.093 | 23.485 | 43.608 |
| 1970[17] | 79.279 | 29.338 | 49.941 |
| 1975[18] | 80.099 | 29.993 | 50.106 |
| 1980[19] | 88.321 | 35.464 | 52.857 |
| 1985[20] | 98.109 | 46.986 | 51.123 |
| 1990[21][b] | 94.279 | 51.560 | 42.719 |
| 2000[22] | 102.059 | 64.606 | 37.453 |
| 2007[23] | 115.332 | 80.582 | 34.750 |
| 2008[24] | 115.871 | 80.946 | 34.925 |
| 2009[25] | 119.867 | 86.085 | 33.782 |
| 2010[26] | 123.972 | 91.012 | 32.960 |
| 2011[27] | 125.787 | 93.347 | 32.440 |
| 2012[28] | 128.537 | 96.217 | 32.320 |
| 2013[29] | 132.710 | 98.456 | 34.254 |
| 2014[30] | 137.391 | 103.724 | 33.667 |
| 2015[31] | 140.944 | 110.908 | 30.036 |
| 2016[31] | 146.103 | 114.131 | 31.972 |
| 2017[31] | 145.754 | 116.737 | 29.017 |
| 2018[31] | 148.931 | 118.282 | 30.649 |
| 2019[31] | 152.553 | 124.454 | 28.099 |
| 2020[31] | 151.500 | 124.018 | 27.482 |
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk ve Ortaokullar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kuzeykent İlkokulu ve Ortaokulu
- Ceritoğlu Ortaokulu
- Şehit Yavuz Ulutaş Çelikoğlu İlkokulu
- Toki İlkokulu
- Orhan Şaik Gökyay İlkokulu / Ortaokulu
- Candaroğlullar İlkokulu / Ortaokulu
- Gazi Paşa İlkokulu
- Merkez Ortaokulu
- Atabey İmam Hatip Ortaokulu
- Ali Fuat Darende İlkokulu
- Şehit Şerife Bacı Ortaokulu
- Vali Aydın Arslan Ortaokulu
- Darende Ortaokulu
- Şehit Ali Fuat Yıldız İlkokulu
- Abdulhakhamit İlkokulu
- Atatürk İlkokulu
- Damlaçay Köyü İlkokulu
- Mescit İmam Hatip Ortaokulu / İlkokulu
- Şehit Erkan Kendirci İlkokulu
- Fatih Sultan Mehmet İmam Hatip Ortaokulu
- Şehit Mehmet Yılmaz İmam Hatip Ortaokulu
- Şehit Burak Kapucuoğlu İlkokulu / Ortaokulu
- Şeker İlkokulu
- Orgeneral Atilla Ateş İlkokulu
- Yavuz Ulutaş Çelikoğlu İlkokulu / Ortaokulu
- İsfendiyarbey İlkokulu
- Akkaya Karadere İlkokulu
- Kurusayar İlkokulu
- Karaş Ortaokulu / İlkokulu
- Kurusaray İlkokulu
- Şehit Uğur Yıldız İlkokulu
- Behçet Necatigil Borsa İstanbul İlkokulu
- Şehit Bülent Gider Ortaokulu
- Yirmiüçağustos Ortaokulu
- Mehmet Akif Ersoy İlkokulu / Ortaokulu
- Kayı Ortaokulu / İlkokulu
- Yıldırım Beyazıt İlkokulu
- Reşit Çubukçuoğlu Ortaokulu / İlkokulu
- Kurucaören Ortaokulu
- Kuzyaka İlkokulu / Ortaokulu
Liseler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kastamonu Fen Lisesi
- Atabinen Kız Meslek Lisesi
- Kastamonu Göl Anadolu Öğretmen Lisesi
- Kastamonu Mustafa Kaya Anadolu Lisesi
- Abdurrahman Paşa Lisesi
- Kastamonu Anadolu Pervaneoğlu Ali Mesleki Teknik Ve Anadolu Lisesi
- Kastamonu Prof.Dr. Saime İnal Savi Sosyal Bilimler Lisesi
- Kuzeykent Anadolu Lisesi
- Kastamonu 10 Aralık Mesleki Teknik Ve Anadolu Lisesi
- Kastamonu Sepetçioğlu Mesleki Ve Teknik Anadolu Lisesi
- Kastamonu Kız İmam Hatip Lisesi
- Kastamonu Endüstri Meslek Lisesi
- Özlem Burma Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi
- Kastamonu Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi
- Kastamonu Milli Piyango Anadolu Lisesi
- Kastamonu Aytaç Eruz Anadolu Lisesi
- Orhan Şaik Gökyay Güzel Sanatlar Lisesi
- Kastamonu Taşmektep Mesleki Ve Ticaret Anadolu Lisesi
- Kastamonu 15 Temmuz Şehitler Anadolu Lisesi
- Kastamonu Hüma Hatun Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi
- Şeyh Şabanı Veli Anadolu İmam Hatip Lisesi
Üniversite
[değiştir | kaynağı değiştir]Belediye başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]| № | Şehremini | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | Said Efendi | 1868 | 1868 |
| 2 | Salih Efendi | 1870 | 1871 |
| 3 | Mustafa Bey | 1872 | 1872 |
| 4 | Süleyman Ağa | 1873 | 1873 |
| 5 | Numan Efendi | 1874 | 1876 |
| 6 | Ragıp Bey | 1877 | 1878 |
| 7 | Fahrettin Efendi | 1878 | 1882 |
| 8 | Mehmet Lütfi Bey | 1882 | 1895 |
| 9 | Necip Efendi | 1895 | 1896 |
| 10 | Hacı Feyzi Efendi | 1896 | 1898 |
| 11 | Mehmet Lütfi Bey | 1898 | 1899 |
| 12 | Mehmet Tayyip Bey | 1899 | 1903 |
| 13 | Mehmet Karayaoğlu | 1909 | 1910 |
| 14 | Muhittin Karagözoğlu | 1910 | 1914 |
| 15 | Mehmet Ekşioğlu | 1914 | 1916 |
| 16 | Hacı Tevfik Bey | 1916 | 1920 |
| 17 | Dr. Mehmet Fazıl Tümtürk | 1920 | 1923 |
Cumhuriyet dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynak:[32]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ Ahmet Ünal, Hititler Devrinde Anadolu Cilt 2, syf. 54
- ^ Talat Mümtaz Yaman, Kastamonu Tarihi, syf. 175
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2018.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Şubat 2019.
- ^ Homeros, İlyada, Can Yayınları, syf. 116
- ^ Homeros, İlyada, Can Yayınları, syf. 164
- ^ Homeros, İlyada, Can Yayınları, syf. 320
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Merkez Nüfusu - Kastamonu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Kastamonu Merkez Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Eski Başkanlar". 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
