Абдулбоқи Яздий
| Амир Абулбоқи Яздий | |
|---|---|
| Асл исми | форсча: عبدالباقی یزدی |
| Таваллуди |
ХВ аср Язд |
| Вафоти |
1514-йил Чалдирон, Жанубий Озарбайжон |
| Фуқаролиги | Сафавийлар давлати |
| Унвони | лашкарбоши |
| Қўмондонлик қилган | Сафавийлар давлати қўшинлари |
| Лавозими | Вакил |
| Жанг/уруш | Чалдирон жанги |
| Отаси | Наъимиддин Неъматуллоҳ Соний |
| Болалари | Мир Абдулбоқи Яздий |
Абулбоқи Яздий (форсча: عبدالباقی یزدی) форс зодагонларидан бири, Сафавийлар давлатининг учинчи вакили (ноиби).
Таржимаи ҳоли
[edit | edit source]Асли Язддан бўлган Абдулбоқи Неъматоллоҳийлар тариқатининг асосчиси Шоҳ Неъматуллоҳ авлодидан бўлган Наъимиддин Неъматуллоҳ Сонийнинг ўғли эди[1]. 16-аср бошларида Абдулбоқи отасининг ўрнига Неъматуллоҳ ордени етакчиси бўлди. Кейинчалик 1511-йилда Абдулбоқи Сафавийлар ҳукмдори Исмоил И (ҳукмронлиги 1501—1524) қароргоҳида ўтказилган байрамда қатнашади.
Бир йил ўтгач, Абдулбоқи бир неча ойдан кейин Хуросонда ўзбеклар томонидан ўлдирилган вакил Нажми Соний қўл остида хизмат қилди. Абдулбоқи кейинчалик Исмоил И томонидан янги вакил этиб тайинланди. Абдулбоқи 1514-йил Чалдирон жангида қатнашди, аммо бу жангда Сафавийлар мағлубиятга учради ва Абдулбоқининг ўзи ўлдирилди. Яна бир эронлик Мирзошоҳ Ҳусайн Исмоилнинг жангдан кейин адашиб қолган севимли хотинини топиб олиши ортидан янги вакил этиб тайинланди[2].
Абдулбоқининг Мир Абдулбоқи Яздий (ваф. 1564-йил) исмли ўғли бор эди, у 1524-йилда Исмоилнинг ўғли Таҳмосб И Сафавийлар тахтига ўтирганида Язд ҳокими этиб тайинланган эди. У кейинчалик 1535/1536-йилда Таҳмаспнинг сингилларидан бирига уйланди. Уларнинг турмушидан исми номаълум қиз фарзанд туғилади, бу қиз кейинчалик Таҳмосбнинг ўғли Исмоил ИИ га турмушга чиқди[3].
Манбалар
[edit | edit source]- ↑ Соуcек 1982, сс. 105–106.
- ↑ Роэмер 1986, с. 231.
- ↑ Неwман 2008, с. 33.
Адабиётлар
[edit | edit source]- Маззаоуи, Мичел М. (2002). "НАЖМ-Э ṮĀНИ". Энcйcлопаэдиа Ираниc��. http://www.iranicaonline.org/articles/najm-e-ani.
- Соуcек, П. П. (1982). "ʿАБД-АЛ-БĀҚĪ ЙАЗДĪ". Энcйcлопаэдиа Ираниcа, Вол. И, Фасc. 1. 105–106 б. http://www.iranicaonline.org/articles/abd-al-baqi-yazdi-safavid-official-and-poet-killed-at-calderan-august-1514.
- Неwман, Андреw Ж.. Сафавид Иран: Ребиртҳ оф а Персиан Эмпире. И.Б.Таурис, 2008 — 1–281-бет. ИСБН 9780857716613.
- Саворй, Рогер. Иран ундер тҳе Сафавидс. Cамбридге Университй Пресс, 2007 — 1–288-бет. ИСБН 978-0521042512.
- Роэмер, Ҳ.Р. „Тҳе Сафавид период“, . Тҳе Cамбридге Ҳисторй оф Иран, Волуме 6: Тҳе Тимурид анд Сафавид периодс. Cамбридге: Cамбридге Университй Пресс, 1986 — 189–351-бет. ИСБН 9780521200943.