Fime

On fime, c' est des imådjes ki passèt ene padrî l' ôte divant ene foite lampe, po mostrer do mouvmint, et ki conte istwere u dene des racsegnes so on sudjet, et passer å cinema u al televuzion.

On fime est cmandé pa on produjheu et fwait pa on fjheu d' fimes ("reyalizeu"), sol sinnariou (scrip), sicrît pa on scrijheu d' fimes. Les djouweus(es) di role sont lomés acteurs et actresses. I sont mostrés pa èn meteu el sinne. Li tins k' on boute po fé l' fime si lome li filmaedje u tournaedje.

Li prindaedje des portraits est fwait pa des filmeus ("cameramans"), les djins ki sont padrî les cameras, ki schoûtnut on mwaisse filmeu.

Après k' on-z a yeu tot prins les fotos, li fime est emantchî pa èn emantcheu d' fimes ("monteu").

Dins les ôtes mestîs k' i gn a åtoû d' on fime, gn a co les grimeu(se)s (makiyeus), les mousseus(es) (abiyeus, fijheus d' costumes) et les emantcheus d' toûs (effets speciås).

Gn a måy pont yeu d' fime e walon. Dins sacwants fimes documintaires, gn a des persounaedjes ki djåznut walon. Come les cis da Xavier Istasse.

• 1992 : Ç' esteut arrivé dilé vozôtes ([FR] C'est arrivé près de chez vous)
• 2007 : Cowboy
• 2014 : Les royes del gåde-ås-royes ([FR] Les rayures du zèbre)

• sorlon l' tinme :
  • on fime fime conte ene paskeye, come on roman.
  • on fime di racsegnes mostere ene sacwè boune a-z aprinde.
  • on fime di sbarmint
• sorlon leu longueur
  • on court-metraedje
  • on long-metraedje
  • on rîlêye-fime
• sorlon l' tinme et l' adjinçnaedje
  • fime d' imådjes
  • fime todi-sol-voye

Loukîz l' categoreye "fimes"

• Fiesse des fimes francès-cåzants di Nameur.
• Festival des fimes di Cane, la k' les Frés Dardenne ont rascoyou deus côps l' plouma (l' ôripåme).

• Pådje des fimes prezintés e walon so l' Aberteke