Muskulatur

D Muskulatur isch en Organsüstem im Körper vo Gwääbdier und bezäichnet alli Muskle zämme. Iiri Funktion isch s, en Organismus z biwege und Vorgäng im Organismus, wie Herzschlag, Verdauig oder Bluetchraislauf uufrechtzerhalte. D Skelettmuskulatur bildet bi de Wirbeldier zämme mit de Chnoche dr Stütz- und Bewegigsapparat.

Dr Mensch het 656 Muskle. Bim Maa mache si öbbe 40 % vo dr Gsamtkörpermasse us und bi dr Frau öbbe 30 %. Aber wie muskulöös öbber isch, hängt im Groosse und Ganze vo sinere Lääbenswiis ab.

Muskle schaffe mäistens in Grubbe zämme zum e gwünschts Resultat überzchoo. Äini vo de wichdige Ufgoobe vo dr Schädelmuskulatur zum Bischbil isch s Chöije und Aabeschlucke vo dr Naarig. D Chöimuskulatur elei bestoot us vier Bäärli vo Muskle, wo dr Underchiifer in d Richdig vom Oberchiifer bewege. Drzue chunnt no d Zunge, wo d Naarig gege hinde und unde bewegt.

Au am andere Ändi vom Verdauigsapparat müesse verschidnigi Muskle zämmeschaffe, zum d Egestion, das häisst s Schisse, mööglig z mache. Drfür wird d Buuchmuskulatur aagspannt, zum dr Drägg im Änddarm in d Richdig vom Anus z beweege, wo dr Schliessmuskel (Sphinkter) entspannt muess si, für dass er uuse cha.

D Gsichtsmuskulatur vom Mensch bestoot us fast zwäi Dotzed Muskle und isch komplizierter ufbaut as die vo andere Wirbeldier. Die Muskle schaffe zämme, für zum seer differenzierti Gsichtsusdrück z erziile, wo für die nonwerbali Kommunikazioon vo groosser Bedütig si.

Für zum nume stoo oder laufe wird e groosse Däil vo dr Skelettmuskulatur aktiwiert. S Hirni koordiniert dur Närveimpuls d Beweegige vo alle dene Muskle, wo genaustens müesse zämmeschaffe. Mä underschäidet do zwüsche Agoniste (Spiiler), wo mitenand, und Antagoniste (Gegespiiler), wo gegenenand schaffe. Synergiste häi e gliichi oder en äänligi Wirkig und schaffe dorum bi vile Beweegigsablöif zämme.

D Muskle chönet ahand vom Uufbau und vo de Funktione i drai Aarte glideret were, di quergstraifleti Skelettmuskle, di glatte Muskle und de Herzmuskel.

Di quergstraiflete Muskle oder Skelettmuskle chönet willkürlich biwegt were und ermöglicht ase Vorgäng wie Lauffe, Griiffe, Rede oder Blinzle. D Skelettmuskle hend aber au Stütz- und Schutzfunktione (z. B. Rugge-, Buuchmuskle). Si sind mit Seene am Skelett aagmacht und werdet i rooti und wiissi Muskle undertailt. Die roote Muskle sind mee för Biwegige zuständig, wo lang duuret, degege chönet sich di wisse Muskle schneller zämezüche und sind bi Chraftsportler stärcher uusbildet.

De Herzmuskel isch zwoor e querstraiflete Muskel, chan aaber nöd willkürlich biwegt were. Er het en aignigs Stüürsystem, wo deför sorget, as de Herzschlag regelmässig blibt.

Di glatte Muskle chönet nöd willkürlich biwegt werde und werdet vom vegetative Nerfesystem gstüüret. Si sind bsundrigs för d Funktion vo de innere Organ zueständig (Tarm, Bloose, Arterie)

Ahand vo de Form chönet Muskle iitailt were i:

• Muskle mit merere Chöpf (z. B. Bizeps mit zwee, Trizeps mit drai, Quadrizeps mit vier Chöpf)
• Muskle mit meerere Büüch (z. B. Graadi Buuchmuskle)
• Federeförmigi Muskle
• Spindelförmigi Muskle (z. B. Schollemuskel)
• Hohlmuskle (z. B. Herz, Mage, Spiisrööre)
• Ringmuskel (z. B. Muul, Aug, Schlüüssmuskel vom Anus)

Di hüfigste Verletzige vom ene Muskel sind

• Chrampf (Spasmus)
• Muskelkater
• Zerrig (Distension)
• Prelig (Kontusion)
• Muskelriss und Muskelfaserriss

Muskelverletzige mached öppe e Drittel vo allne Sportverletzige uus, bsunders bitroffe sind Ballsport, Chraftsport und Liechtathletik. Si sind maist e Folg vo zwenig guetem Uufwärme, Öberdeenig und falschi Bilastig oder Biwegige vo schlechttränierte Persone.