Carrias

Carrias
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Burgos
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Carrias (es)	Emilio Vadillo Campomar
Nome oficial	Carrias (es)[1]
Códigu postal	09248
Xeografía
Coordenaes	42°28′54″N 3°16′59″W / 42.481666666667°N 3.2830555555556°O / 42.481666666667; -3.2830555555556
Carrias Carrias (España)
Superficie	13.26 km²
Altitú	838 m
Llenda con	Alcocero de Mola, Prádanos de Bureba, Briviesca, Bañuelos de Bureba, Belorado y Valle de Oca
Demografía
Población	24 hab. (2023) - 20 homes (2019) - 6 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.01% de provincia de Burgos
Densidá	1,81 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
carrias.es

Carrias ye un conceyu español perteneciente a la provincia de Burgos, partíu xudicial de Briviesca. Forma parte de la Contorna de La Bureba, integrada na Mancomunidá de Les Llombes de Bureba dientro de la Mancomunidá Oca-Tirón (Riojilla Burgalesa)

A pesar de ser un conceyu d'escasa población, Carrias cuenta con un Conceyu propiu ya independiente, a diferencia de munchos otros conceyos del so mesmu tamañu na provincia de Burgos. El Conceyu de Carrias foi gobernáu mientres 20 años per Jacinto Ortiz, y una llexislatura por Santos Ortiz, Antonio Campomar (primer alcalde democráticu del conceyu) y Emilio Vadillo. Nel casu d'esti postreru, va empezar en 2011 la so segunda llexislatura.

Alcaldes dende les eleiciones de 1979

Llexislatura	Nome	Partíu
1979-1983	Antonio Campomar Alonso	UCD
1983-1987	Santos Ortiz	Ensin Datu
1987-1991	Jacinto Ortiz	AP/PP
1991-1995	Jacinto Ortiz	PP
1995-1999	Jacinto Ortiz	PP
1999-2003	Jacinto Ortiz	PP
2003-2007	Jacinto Ortiz	PP
2007-2011	Emilio Vadillo	PSOE
2011-2015	Emilio Vadillo	PSOE
2015-2019	Emilio Vadillo	PSOE
2019-2023	n/d	n/d
2023-	n/d	n/d

Les eleiciones Municipales del 2007 emitieron 21 votos válidos, de los que 15 fueron a parar a D. Emilio Vadillo Campomar, (Partíu Socialista Obreru Español) y 6 a Jacinto Ortiz, alcalde mientres los últimos años, pol Partíu Popular.

Les eleiciones Municipales del añu 2011 emitieron una mayoría absoluta pa D. Emilio Vadillo Campomar que revalida'l so mandatu pol Partíu Socialista Obreru Español, acompañáu por D. Aurelio Alonso y D. Benito Sáez Vadillo, en desterciu de los candidatos del Partíu Popular, María Blanca Sainz y Félix Enrique García.

Resulten escoyíos los 3 conceyales del PSOE (Alcalde Emilio Vadillo, y concejal Aurelio Alonso y Benito Sáez) con 13 votos por 1 votu escontra'l PP.

Les eleiciones de 2015 reelixen al anterior equipu de Gobiernu, Emilio Vadillo, Aurelio Alonso y Benito Sáez al frente del Conceyu.

Partíos políticos nel Conceyu de Carrias
Partíu políticu	Conceyales
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE)	3
Partíu Popular (PP)	0

• 28 habitantes (INE 2010).

Evolución del númberu d'habitantes del conceyu de Carrias

1901	1911	1921	1931	1941	1951	1961	1971	1981	1991	2000	2006	2010
Población	233	207	188	185	197	175	179	134	83	56	50	34	28

Carrias ye una pequeña llocalidá asitiada al nordeste de la provincia de Burgos, ente les llocalidaes de Briviesca y Belorado, mui cerca del xacimientu arqueolóxicu d'Atapuerca, y atestando col Camín de Santiago. La llocalidá, que cunta con conceyu propiu, atópase na contorna de La Bureba. Xeográficamente pertenez a la Mancomunidá de Les Llombes de Bureba. Ocupa una estensión de 14 quilómetros cuadraos y falta 46 quilómetros de la capital de la provincia.

• Wikimapia\Coordenaes: 42°28'57"N 3°16'59"W

La principal actividá económica de la llocalidá ye l'agricultura, cola que la mayor parte del pueblu pasa'l so tiempu llibre y sobrevive. Principalmente, na población recueyen dos tipos de ceberes, el trigu y la cebada, anque tamién esisten dellos plantíos de llegumes o de xirasol, amás d'otros productos hortícolas como tomates, pataques o llechuga (anque principalmente utilízase nel ámbitu domésticu). Dalgunos de los sos habitantes dedíquense a la construcción, o a les reformes, y otros trabayen en fábriques de pueblos cercanos. La ganadería formó parte importante del mediu de vida de la llocalidá y esistió nel so momentu una esplotación ganadera, anque esta actividá nun ta bien estendida na contorna.

Perteneciente a la Mancomunidá Oca-Tirón, forma parte de l'actual zona burgalesa denomada como Riojilla Burgalesa integrando 22 conceyos del Valle de la Oca, Valle del Tirón, Sierra de la Demanda, Montes d'Oca y Les Llombes. Ye sede de la mancomunidá de Les Llombes de Bureba, integrada por Carrias, Bañuelos de Bureba, Belorado y Quintanilla San García que la so finalidá ye la captación, conducción y suministru d'agües del manantial de San Indalecio dende depósitos reguladores, según la mesma xestión del serviciu.

Pa llegar al conceyu de Carrias:

• Nacional I dende Burgos: na llocalidá de Briviesca, siguir direición Belorado (BU-710). En pasando Bañuelos de Bureba, a unos 2 quilómetros, nel encruz xirar a la derecha.
• Nacional I dende Vitoria: en Briviesca, siguir el mesmu camín que viniendo de Burgos. Pa incorporase a la BU-710, hai que cruciar la ponte percima, y depués per debaxo.
• Autopista AP-1: Tomar la salida 3 (Briviesca) y siguir el mesmu percorríu que dende la Nacional.
• Dende Burgos, por Belorado (N-120): Abandonar la nacional na llocalidá de Belorado, ya incorporase a la carretera BU-710, y una vegada nella, 16 quilómetros dempués, xirar a la izquierda nel encruz direición Carrias.

Les primeres noticies de la esistencia d'esta daten d'un documentu del añu 1007, guardáu nel monesteriu de San Millán de la Cogolla. Tres la fundación de la llocalidá, ye encuadrada nel alfoz d'Oca. El conceyu de Carrias, empieza a figurar en documentos alministrativos y relixosos. Cuando l'alministración de les alfoces cesa, Carrias ye incluyida na Xurisdicción de Villafranca Montes de Oca, sede episcopal na Alta Edá Media.

Mientres Reconquistar d'España, la llocalidá foi un enclave estratéxicu, yá qu'en conquistando Don Diego la contorna de la Bureba, y anexonala a Castiella, funda la ciudá de Burgos, y crea una llinia defensiva ente les ciudaes de Pancorbo, Cellorigo, Cerezo, Lantarón, Ibrillos y Belorado. El conceyu quedaba encuadráu nesta llinia y ve llegar xentes de les Merindades, Asturies, Cantabria y País Vascu, que pola llei de la presura, repoblaben les tierres y apoderábense de los terrenes pa la so esplotación y el so trabayu.

Dende'l sieglu XVIII empieza la puxanza d'esta llocalidá. El Catastru del marqués de la Ensenada, declara que la llocalidá tien alministración realenga. Los diputaos de Carrias, dicen que'l términu municipal toma una circunferencia de 3 llegües, y que los sos campos son principalmente de secanu y llinu. Na villa recueyen ceberes y frutes y na ganadería, destaca'l llendo de la oveya churra. Los vecinos mientres esta dómina namái yeren 33. El presupuestu municipal xubía a 912 reales.

Llugar de la Xurisdicción de Villafranca Montes de Oca, nel partíu Juarros,^[2] con xurisdicción de realengu exercida pol so rexidor pedáneo.

A la cayida del Antiguu Réxime queda constituyida como conceyu constitucional del mesmu nome nel partíu Belorado , rexón de Castiella la Vieya , cuntaba entós con 148 habitantes, funcionaba una escuela con 35 alumnos y abonaba al conceyu 1300 real per añu. La población siguió aumentando hasta l'añu 1900, nel que s'algamar la cota máxima del censu, 263 habitantes. Tres esti periodu de puxanza, la llocalidá sufrió un descensu de la población, principalmente pol descensu de la natalidá y pola emigración interna, hasta los 42 habitantes de l'actualidá. Anguaño pertenez al partíu xudicial de la llocalidá burebana de Briviesca, y anque el conceyu nun perteneza territorialmente a la contorna de la Bureba, considerar de la contorna pola pertenencia a esti partíu xudicial. Cabo añader que la llocalidá de Carrias, foi alministrada siempres direutamente pol realengu, nunca pol señoríu civil nin tampoco pol eclesiásticu, lo que suponía un gran arguyu pa tolos sos ciudadanos. Amás anguaño cunta con conceyu propiu.

Les fiestes patronales de la llocalidá celebrar nel mes de setiembre, mientres el fin de selmana más próximu al día 24 de setiembre, fecha de la nuesa patrona, La nuesa Señora de Les Mercedes. Ye tradición en toles cases xuntar a la familia pa celebrar esta festividá y dempués, salir llueu a la cai, magar faer enforma fríu, pa siguir la fiesta. El sábadu realícense gran variedá d'actividaes. Pa los más nuevos, instálense enchibles y una pista móvil de karts, y realícense ensame de concursos como pue ser el Concursu de Dibuxu, o xuegos populares. Pa los adultos y menos nuevos, celébrense los campeonatos yá conocíos por toos: Mus, Brisca y Competición de Dardos. Amás, mientres la nueche, instálase una verbena pa amenizar el pueblu, y ayudar a apangar el fríu, y celébrase un certame d'amarutes, nel que cada añu, la calidá supérase y la participación ye más elevada. N'años anteriores solíase celebrar un campeonatu llocal de Bailles de Salón. Mientres la nueche del sábadu al domingu celebren dos tradiciones na llocalidá: parrillada y chicolatada pa les persones que consiguieren aguantar despiertos mientres la nueche, y a l'amanecida, realízase "El Mantazo", que consiste en dir casa a casa espertando a la xente que tea dormida, siempres que nun haya neños pequeños dormiendo, y si los habitantes de la casa tán despiertos, conviden a un refrigerio a los participantes del mantazo y xúnense a la marcha. El domingu pon puntu final a les fiestes col xuegu de la Tuta, pa los mayores, y de la Xaronca pa los más pequeños. Pa los relixosos, realícense dos mises, una con procesión, n'honor a la nuesa patrona, y otra n'honor a tolos difuntos de la llocalidá.

Celebráronse los díes 17 a 19 de setiembre de 2010 con una arribación de públicu polo xeneral alta al respective de otros años. El programa d'actividaes incluyó "La nueche de los Mozos" abriendo les fiestes el Vienres 17.

Atópase allugáu a lo cimero del monte presidiendo la entrada a Carrias. Trátase d'un conxuntu románicu d'ábside cuadráu anguaño en ruines. Non recomendable la so entrada dientro del edificiu pol riesgu que trai, pero si puede vese los esteriores.

Asitiada al llau del campusantu de Carrias y xunto a la Ilesia Románica atópase en ruines tamién, anque ye posible entrar con procuru.

El retablu, orixinal de Carrias, atópase anguaño nel Muséu del Retablu de Burgos.

Conxuntu de cueves allugáu a pocos metros de la llocalidá de Carrias.

Pela redolada de la llocalidá, atópense ciudaes como Briviesca y Belorado, que tienen conxuntos arquiteutónicos importantes pa visitar. Amás cabo destacar que'l Camín de Santiago pasa solo a 20 quilómetros de la llocalidá.

Pela redolada de la Llocalidá, podemos visitar la riqueza cultural de Briviesca, Belorado o Frías, según el Monesteriu d'Oña. Tocantes a la capital, Burgos, pueden visitase numberosos monumentos pertenecientes a la ruta del Camín de Santiago, museos o'l Cascu Antiguu. Amás, atópase en construcción el muséu de La Evolución, que va abrir les sos puertes nun tiempu.

Tamién, podemos esfrutar del banzáu de Villafranca, los paisaxes formaos poles mines de Belorado y Villalómez o los montes agrícoles de la zona (atanantes tantu en primavera como pel branu, al veles verdes nel primer casu, y marielles nel segundu). Amás, podemos esplorar na evolución humana n'Atapuerca onde vamos poder ver los xacimientos na Sierra d'Atapuerca, de forma empuesta o llibre.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Carrias.
• Conceyu