Vaslav Nijinsky

Vaslav Nijinsky
Vida
Nacimientu	Kiev[1], 12 de marzu de 1889[2]
Nacionalidá	Polonia Imperiu Rusu Xunión Soviética
Muerte	Londres[1], 8 d'abril de 1950[2] (61 años)
Sepultura	Cementerio de Montmartre (es) [3] East Finchley Cemetery (en)
Causa de la muerte	insuficiencia renal
Familia
Casáu con	Romola de Pulszky (es) [4]
Fíos/es	Kyra Nijinsky (es)
Hermanos/es	Bronislava Nijinska
Estudios
Estudios	Academia Vaganova de Ballet (es)
Llingües falaes	rusu[2] ucraín[5]
Oficiu	baillarín de balé, coreógrafu, baillarín, diarista, maestru de balé, dibuxante, modelu
Llugares de trabayu	San Petersburgu, París, Budapest y Londres
Premios	ver Orde les Palmes Académiques
IMDb	nm1166661

Vaslav Nijinsky (rusu: Вацлав Фомич Нижинский, treslliteráu Vátslav Fomich Nizhinski) (12 de marzu de 1889, Kiev – 8 d'abril de 1950, Londres) foi un baillarín de balé y coreógrafu rusu d'orixe polacu.

Nijinsky foi unu de los más dotaos baillarinos na historia, y fíxose célebre pol so virtuosismu y pola fondura ya intensidá de les sos carauterizaciones. Podía realizar el en pointe (en:Pointe technique), una rara habilidá ente los baillarinos del so tiempu (Albright, 2004) y la so habilidá pa realizar saltos que paecíen desafiar la gravedá foi tamién llexendaria.

Nació en Kiev nuna familia de baillarinos polacos rusificada; magar la so probe conocencia del polacu, considerar a sigo mesmu un polacu.^{[ensin referencies]} En 1900 xunir a la Escuela del Ballet Imperial, onde estudió con Enrico Cecchetti, Nicholas Legat y Pável Gerdt. A los 18 años tenía papeles principales nel Teatru Mariinski.

Un momentu decisivu pa Nijinsky foi'l so alcuentru con Serguéi Diáguilev, un miembru de la élite de San Petersburgu ya importante patrón de les artes, que promovía l'arte visual y musical de Rusia nel estranxeru, particularmente en París. Nijinsky y Diáguilev fixéronse amigos, y Diáguilev empezó a arreyara en dirixir la carrera de Nijinsky. En 1909 Diáguilev llevó una compañía a París, con Nijinsky y Anna Pávlova nos papeles estelares. L'espectáculu tuvo gran ésitu y amontó les reputaciones tantu de los papeles estelares como de Diáguilev nos círculos artísticos d'Europa. Diáguilev creó Les Ballets Russes nos sos entamos, y col coreógrafu Michel Fokine, fixo una de les compañíes más conocíes del so tiempu.

El talentu de Nijinsky amosar en trabayos de Fokine como “-y Pavillon d'Armide” (música de Nikolái Cherepnín), “Cleopatra” (música d'Antón Arenski y otros compositores rusos) y un divertissement “La Fiesta”. La so execución d'un pas de deux en “La Bella Durmiente del Monte” de (Chaikovski) tuvo un ésitu inmensu; en 1910 rellumó en “Giselle”, y los ballets de Fokine “L'Antroxu” y “Scheherazade” (basáu na suite orquestal de Rimski-Kórsakov). La so pareya con Tamara Karsávina, tamién nel Teatru Mariinski, foi llexendaria.

Entós Nijinsky tornó al Teatru Mariinski, pero puestu foi despidíu como resultáu d'un escándalu y fíxose miembru regular del grupu de Diáguilev, que los sos proyeutu centrar alredor d'él. Tuvo papeles principales nes nueves producciones de Fokine “L'espectru de la rosa” de Weber y “Petrushka” d'Ígor Stravinski.

Col sofitu de Diáguilev, Nijinsky empezó a trabayar como coreógrafu, influyíu poles eurrítmicos d'Emile Jaques-Dalcroze, creando tres ballets, L'après-midi d'un faune (El pigazu del faunu, con música de Claude Debussy) (1912), Jeux (1913), Till Eulenspiegel (1916) y -y Sacre du Printemps (La consagración de la primavera, con música d'Ígor Stravinski (1913). Nijinsky creó movimientos revolucionarios nos sos espectáculos, alloñar de los movimientos fluyíos tradicionales del ballet entós dominante. Los sos movimientos angulares radicales combinaos con matices cargadamente sexuales causaron un escándalu nel Théâtre des Champs-Elysées cuando s'estrenó -y Sacre du Printemps en París. Se "masturbó" col pañuelu de les ninfes en El pigazu del faunu (Albright, 2004).

En 1913 los Ballets Russes fixeron una xira a Suramérica, y por cuenta de la so medrana polos viaxes oceánicos Diáguilev nun lo acompañó. Ensin la supervisión de la so mentor, Nijinsky empezó una rellación con Romola de Pulszky (Pulszky Romola), una condesa húngara. Basaos nes memories de la so hermana Bronislava Nijinska, xeneralmente ye sabíu que Romola dexó les sos maneres p'atrapar en matrimoniu a Nijinsky. Encesu almiradora de Nijinsky, asumió'l ballet y usó los sos contactos familiares para averara a él. A pesar de los sos esfuercios p'atraelo, Nijinsky paecía inconsciente de la so presencia. Finalmente Romola acutó un pasaxe pal viaxe nel barcu en que Nijinsky diba viaxar, y entabló una amistá con él. Hai numberoses especulaciones alrodiu de la verdadera razón por que surdiera el matrimoniu, la más popular ye que Nijinsky vio'l títulu de Romola y supunxo una riqueza pa escapar de la represión de Diáguilev. Romola foi entós vilipendiada como la muyer que forzó a Nijinsky a abandonar el so arte por un pagu de cabaré, les sos maneres pragmátiques y plebeyes de cutiu solmenaben la so naturaleza artística. Esto contribuyó llargamente a que cayera na llocura. Nel so diariu, Nijinsky dixo de Romola "La mio muyer ye una estrella que non palpita ..." Casóse en Buenos Aires, na Ilesia de San Miguel Arcánxel. Los periódicos del momentu retrataron l'acontecimientu. Nes semeyes podía vese a los novios saliendo de la ilesia y la receición nel meyor hotel de la ciudá, el Majestic, onde s'agospiaba la compañía. Cuando tornaron a Europa, Diáguilev, nun raptu de celos, despidir a dambos. Nijinsky trató de crear la so propia compañía, pero'l so contratu crucial de Londres falló por cuenta de problemes alministrativos.

Mientres la Primer Guerra Mundial Nijinsky, ciudadanu rusu, foi internáu n'Hungría. Diáguilev llogró sacar a Nijinsky gracies a la intervención d'Alfonsu XIII y la so Oficina pro cautivos,^[6] dando dempués una xira por Norteamérica en 1916, mientres la que coreografió y danció nel papel principal en Till Eulenspiegel. Pa los miembros de la compañía empezaron a ser evidentes signos del so esquizofrenia. Tenía mieu de los otros baillarinos y que una trampilla quedara abierta.

En 1917 llegó la segunda visita de Nijinsky a Buenos Aires^[7] Mientres unu de los ensayos nel Teatru Colón, el répétiteur Grigóriev, a un llau del espeyu pidía-y a Nijinsky que repitiera L'espectru de la rosa. Nijinsky avanzó como perdíu nuna clarixa en direición a Grigóriev y preguntó-y, "¿qué espectru?". Que s'escaeciera d'esi ballet, cuando foi él quien lo estrenó, revelaba'l dañu cerebral. Tres la xira nel Colón, Nijinsky viaxó a Montevideo pa una representación en beneficiu de la Cruz Roja. El so acompañante, el pianista Arthur Rubinstein, cuntó nes sos memories que Nijinsky tenía mieu de salir al escenariu. La so actuación tuvo que ser retrasada y, cuando por fin salió, tan solo pudo dar dellos pasos p'aína retirase.

Nijinsky tuvo una crisis nerviosa en 1919 y la so carrera llegó efeutivamente al so fin. Diagnosticóse-y esquizofrenia y foi lleváu a Suiza pola so esposa pa ser tratáu pol psiquiatra Eugene Bleuler. Pasó'l restu de la so vida n'hospitales psiquiátricos y asilos. Tamién escribió entós un diariu en dos partes. Morrió nuna clínica de Londres el 8 d'abril de 1950 y foi soterráu en Londres hasta qu'en 1953 el so cuerpu foi treslladáu al Campusantu de Montmartre, París, Francia al llau de les tumbes de Gaetano Vestris, Théophile Gautier y Emma Livry.

• Nijinsky ye mentáu nel cantar de Groucho Marx «Lydia the Tattooed Lady»; tamién ye nomáu nel cantar «Prospettiva Nevski», de Franco Battiato.
• Nijinsky ye mentáu nel poema de W. H. Auden «September 1, 1939».
• Na película Le Scaphandre et le Papillon (Le Scaphandre et le Papillon, 2007, de Julian Schnabel) remémbrase la historia del hospital nel que tuvo en rehabilitación Jean-Dominique Bauby y fálase del pasu de Nijinsky nesi llugar: «...dicen qu'equí Nijinsky fixo'l so famosu saltu de tres metros pel aire... naide equí salta pel aire yá...».
• Presumiblemente, el famosu caballu de carreres, Nizhinski II, foi llamáu asina por él.
• Nijinsky ye mentáu nel Interludiu» del llibru Trópicu de Capricorniu, de Henry Miller: «Si nun hubiera música, acabaría nel manicomiu como Nijinsky (foi por aquella dómina más o menos cuando afayaron que Nijinsky taba llocu). Haber descubiertu regalando'l so dineru a los probes... ¡lo que siempres ye mala señal!». Tamién en Un domingu dempués de la guerra: «¡Con cuánta frecuencia pensé en Nijinski, que foi espertáu del so trance d'una manera tan desconsiderada! ¿Qué pensara él d'esti mundu al que deliberadamente volvió'l llombu pa evitar volvese llocu como'l restu de nós? ¿Suponéis que se siente estimosu a los sos engañosos benefactores? ¿Va Permanecer él despiertu y va afaese nel so suañu, como faemos nós, o va preferir cerrar los güeyos otra vegada y gociar solamente de lo qu'él sabe ye xenuinu y bellu?».
• Nel so novela más conocida, Lolita, Nabókov describir como «tou músculos y fueyes de figal».
• Nel artículu «Louis, enormísimo cronopio», Julio Cortázar diz d'él: «"nesti teatru onde una vegada el pergrande cronopio Nijinsky afayó que nel aire hai xingadorios secretos y escaleres que lleven a l'allegría"».
• Evgeny Plushenko, medaya d'oru nos Xuegos Olímpicos d'Iviernu celebraos Turín en 2006 na categoría masculina individual de Patinaxe artísticu sobre xelu, representó na temporada 2003-2004 el so programa curtiu tituláu "Tribute to Vaslav Nijinsky", apocayá recuperáu pa la temporada 2010.

• Nijinsky (1970)

Dirixida por Tony Richardson, el guión foi escritu por Edward Albee. La película diba ser estelarizada por Rudolf Nuréyev como Vaslav, Claude Jade como Romola y Paul Scofield como Diáguilev, sicasí los productores Albert R. Broccoli y Harry Saltzman atayaron el proyeutu y quedó inconclusa.

• Nijinsky (1980)

Dirixida por Herbert Ross, protagonizada por George de la Peña como Vaslav, Leslie Browne como Romola, Alan Bates como Diáguilev y Jeremy Irons como Fokine. Romola Nizhinski figuró como guionista na película.

• The Diaries of Vaslav Nijinsky (2001)

Empobinada y escrita por Paul Cox. El guión tuvo basáu direutamente de los diarios de Nijinsky lleíes con imáxenes rellacionaes. La tema principal fueron la so obra, la so enfermedá y les sos rellaciones con Diáguilev y cola so muyer.

• Nijinsky 1912 (2008)

Dirixida por Christian Comte (http://fr.youtube.com/user/christiancomte).

• Albright, Daniel (2004). Modernism and Music: An Anthology of Sources, páx. 19. Prensa de la Universidá de Chicago. ISBN 0-226-01267-0.

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Vaslav Nijinsky.
• Vaslav Nijinsky: Creando una Nueva Era Artística, Biblioteca Pública de Nueva York.
• Internet Movie Database: The Diaries of Vaslav Nijinsky
• Internet Movie Database: Nijinsky (Tony Richardson)
• Vaslav Nijinsky en Giselle
• Vátslav Nizhinski baillando en L'Après-midi d'un Faune
• Nijinsky por Paul Taylor