FN FAL

FN FAL
Ur fuzuilh-emgann FN FAL en e stumm standart
Kinnig
Bro	Belgia
Doare	Fuzuilh-emgann damaotomatek / aotomatek
Mont en-dro	Tennata dre amprest-gazoù, piston
Munisionoù	.280 British (pimpatromoù 7,62 × 51 mm
Produer	FN Herstal
Mare produiñ	1953 - 1988 (FN Herstal) Abaoe 1953 dindan aotre gant produerien all
Pouez ha muzulioù (stumm FAL 50)
Mas (hep kartouchenn)	4,25 kg
Hirder	1.090 mm
Hirder ar c'hanol	533 mm
Perzhioù all
Hed-tenn d'ar muiañ	1.000 m
Tizh mont e-maez ar boledoù	840 m/s
Lusk-tennañ	650 - 700 tenn/mn
Endalc'h	Karger-fiñv eeun 20 pe 30 kartouchenn Karger-fiñv ront 50 kartouchenn
Lezenn
Rummad e Bro-C'hall	A

An FN FAL (evit Fusil Automatique Léger, "Fuzuilh aotomatek skañv"), a zo ur fuzuilh-emgann ijinet e eil hanterenn ar bloavezhioù 1940 gant Dieudonné Saive, un armeurer hag a laboure evit an FN Herstal e Belgia. Produet e voe an arm gant an embregerezh adalek 1953, ha dont a reas da vezañ unan eus an armoù-skoaz implijetañ da vare ar Brezel Yen, pa voe prenet gant kalz broioù eus bloc'h ar C'hornôg. Lesanvet e voe The right arm of the free world, a c'haller treiñ, hervez, gant "Brec'h dehoù" pe "Arm reizh" ar bed dieub). Milionoù a skouerennoù eus an FN FAL hag eus adstummoù a bep seurt a voe produet, gant an FN Herstal pe gant embregerezhioù all er bed, dindan aotre.

Pimpatromoù kentañ an arm a voe diorroet adalek 1946 en FN Herstal a-drugarez d'ur c'henlabour gant ar Rouantelezh-Unanet. Kambret e oant da gentañ evit ar c'hartouchennoù 7,92 × 33 mm Kurz a gaved er Sturmgewehr 44 alaman. Fellet a reas d'ar Saozon amprouiñ an arm, met gant munisionoù .280 British^[1], ur gartouchenn arnodel savet goude fin an Eil Brezel-bed evit klask pourveziañ ar soudarded gant munisionoù skañvoc'h, diwar skouer ar re implijet en Stg 44 alaman. E 1954, dindan wask ar Stadoù-Unanet, e voe adkambret ar skouerennoù amprouet evit ar 7,62 × 51 mm NATO, a oa o tont da vezañ standart e armeoù an AFNA^[2].

AN FN FAL a zo un arm dezhañ daou vod-tennañ damaotomatek hag aotomatek, hag a ya en-dro dre ur sistem amprest-gazoù dre biston^[3]. Pourveziet e vez gant kargerioù-fiñv 20 pe 30 kartouchenn. Ur vaionetez a c'haller stagañ ouzh he c'hanol, hag un dornell a zo da zougen anezhi. Meur a adstumm anezhi zo bet savet, lod dezhe lunedennoù pe lammoù plegus. Stummoù 'zo a ginnige ur mod damaotomatek hepken. War stummoù aotomatek 'zo e voe ouzhpennet un daoubez evit stabilaat an arm e-pad an tennadegoù. Pevar stumm nes eus ar FAL a gaver :^[2]

• FAL 50.00, ar fuzuilh FAL diazez, dezhi ul lamm difiñv hag ur c'hanol standart
• FAL 50.63 pe FAL Para rifle, dezhi ul lamm plegus hag ur c'hanol berr
• FAL 50.64, dezhi lamm ar FAL Para met ur c'hanol standart
• FAL 50.41, anvet ivez FAL Hbar automatic rifle pe FALO, ur stumm dezhañ ur c'hanol ponner savet evit bezañ ur arm-skoazell skañv e doare ur fuzuilh-vindrailher

Dibabet e voe ar FAL evel arm standart gant arme Breizh-Veur e deroù ar bloavezhioù 1950, dindan an anv L1A1. Choazet e voe gant Aostria e 1958 (stumm Sturmgewehr 58) hag gant un 90 arme bennak er bed^[3], Turkia, Aostralia pe Brazil en o zouez. Dilezet e voe ar FAL tamm-ha-tamm er bloavezhioù 1980 ha 1990, pa zeuas ar 5,56 mm da vezañ kartouchenn standart nevez fuzuilhoù-arsailh armeoù AFNA^[2].

War-dro 7.000.000 a skouerennoù anezhi a zo bet produet abaoe 1953. Ouzhpenn e Belgia eo bet graet dindan aotre er broioù da heul :

• Aostralia
•  Aostria
• Arc'hantina
•  Brazil
• Israel
• Kanada
• Rouantelezh-Unanet
• Suafrika

• (fr) Anavezout stumm un FN FAL hervez he niveroù-serienn ha perzhioù a bep seurt, war lec'hienn an UFA (lennet d'ar 06/12/2024)

1. ↑ (fr) ROB Houston, STROYAN Christine (renerezh), Armes à feu de légende, Larousse, 2019, p. 242
2. ↑ ^{2,0 2,1} ha^2,2 (en) POPENKER Maxim, FN FAL rifle (Fusil Automatique Leger – Light Automatic Rifle, Belgium), Modern Firearms (lennet d'ar 06/12/2024)
3. ↑ ^3,0 ha^3,1 (fr) McNAB Chris, Armes à feu Encyclopédie visuelle, L'Imprévu, 2022, pp. 146-147

  Stag eo ar bajenn-mañ ouzh Porched an Armoù-tan