Karakala

Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepe pouzdanim izvorima, sporne rečenice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako što ćete navesti validne izvore putem referenci te nakon toga možete ukloniti ovaj šablon.

Karakala
Car Rimskog carstva
Vladavina	5. februar 198. - 8. april 217.
Prethodnik	Septimije Sever
Nasljednik	Makrin
Supružnik	Fulvija Plautila
Dinastija	Sever
Otac	Septimije Sever
Majka	Julija Domna
Rođenje	4. april 188. Lugdunum (današnji Lyon, Francuska)
Smrt	8. april 217.

Karakala (latinski: Marcus Aurelius Severus Antoninus Augustus; 4. april 188 – 8. april 217) bio je rimski car od 198. do 217. Kao najstariji sin Septimija Severa, vladao je zajedno sa svojim ocem od 198. do 211. godine. Nakon toga, Karakala je kratko vladao zajedno sa svojim mlađim bratom Getom do Getinog ubistva 211. godine. Ostao je upamćen kao jedan od najzloglasnijih careva zbog pokolja i progona koje je podsticao širom carstva. Njegova vladavina je također poznata po Antoninovom ustavu u kome je dao rimsko državljanstvo svim slobodnim ljudima širom Rimskog carstva. To je, prema historičaru Kasiju Dijonu, učinio zbog povećanja poreza. Nakon toga, napravio je veliko javno kupatilo u Rimu. Ostaci Karakalinog kupatila su danas jedna od glavnih turističkih atrakcija u glavnom gradu Italije.

Karakala je bio rođen u Lugdunumu (današnji Lyon, Francuska) u rimskoj provinciji Galijii. Nakon smrti svog oca Septimija Severa, Karakala je bio proglašen za cara zajedno sa svojim mlađim bratom Getom. Karakali je tada bilo 22 godine, a Geti 21 godina života. Već u decembru 211. godine, međutim, Karakala je ubio svog brata i naredio poubljenje mnogih njegovih pristalica. Prema historičaru Dionu Kasiju, u tim je progonima smrtno stradalo više od 20.000 ljudi.

Karakala je bio karikatura svog oca: nasilan, megalomaničan, pun kompleksa i, osim toga, okrutan i predan razvratu. Uza sebe je zadržao vitezove i pravnike koji su pod njegovim ocem upravljali carstvom, ali je u još većem stepenu slijedio militarističku i egalitarističku politiku svog oca. Dodatno je povećao vojničke plate i istovremeno započeo skup građevinski program, koji je brzo opustošio bogatstvo koje mu je ostavio otac. Između ostalog, Karakala je podigao velelepne terme nedaleko od Rima, čiji ostaci i danas postoje ("Karakaline terme"). Primorao je senatore da plaćaju visoke kontribucije, udvostručio je poreze na nasledstvo i oslobađanje robova, i često je zahtevao aurum coronarium (priloge u zlatu), čime je upropaštavao gradski srednji sloj. Da bi se izborio sa posljedicama općeg porasta cijena, kao i cijenom održavanja veće i bolje plaćene vojske koju su stvorili njegov otac i on, izdao je nov srebrni novac, antoninianus. Taj je novac trebalo da u dvostrukoj vrijednosti zameni stari denarij, premda je sadržavao samo za oko 50 posto veću količnu plemenitih metala.

Godine 212. izdao je Karakala edikt nazvan Constitutio Antoniniana, kojim su dodijeljena rimska građanska prava svim slobodnim ljudima u Rimskom carstvu. Dion Kasije, jedini historijski izvor koji sugeriše Karakalin motiv za univerzalno dodjeljivanje građanskih prava, kaže da je time trebalo da se uvećaju prihodi, tako što će se poreske obaveze, koje su ranije bile ograničene samo na Rimljane, proširiti na nove dijelove stanovništva.

Premda se nije isticao vojničkim kvalitetima, Karakala je za svog idola uzeo Aleksandra Velikog, kome se veoma divio, te se upustio u aktivnu spoljnu politiku. Uspješno se borio protiv teutonskih plemena na gornjem Dunavu, između ostalih s Alemanima, kao i s Kaprima na srednjem Dunavu, koji su se tada prvi put pojavili. Često je vojne operacije mudro kombinovao sa pregovorima, a varvarima je davao novac (u čvrstoj valuti), izazivajući tako veliko nezadovoljstvo. Ambicija mu je bila da trijumfuje na istoku, kao njegov heroj Aleksandar, te kao Trajan i njegov vlastiti otac. Napao je Armeniju i Adijabenu i zauzeo Ozroenu u severozapadnoj Mesopotamiji, pripojivši je onom dijelu Mesopotamije koji je zauzeo Septimije Sever. Aprila 217. godine, dok je predvodio ekspediciju na rijeci Tigrisu, Karakala je bio ubijen, najvjerovatnije po naređenju pretorijanskog prefekta Marka Opelija Makrina, koji ga je i naslijedio na prijestolu.

Caracalla na Wikimedia Commonsu.

• Life of Caracalla (Historia Augusta at LacusCurtius: Latin text and English translation)