Helen Mary Jones

Helen Mary Jones
Aelod o Senedd Cymru dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru
Yn ei swydd 2 Awst 2018 – 29 Ebrill 2021
Rhagflaenwyd gan	Simon Thomas
Dilynwyd gan	Cefin Campbell
Yn ei swydd 1 Mai 2003 – 3 Mai 2007
Rhagflaenwyd gan	Cynog Dafis
Dilynwyd gan	Nerys Evans
Aelod Cynulliad dros Llanelli
Yn ei swydd 3 Mai 2007 – 6 Mai 2011
Rhagflaenwyd gan	Catherine Thomas
Dilynwyd gan	Keith Davies
Yn ei swydd 6 Mai 2011 – 1 Mai 2003
Rhagflaenwyd gan	Creuwyd y swydd
Dilynwyd gan	Catherine Thomas
Manylion personol
Ganwyd	(1960-06-29) 29 Mehefin 1960 (64 oed) Colchester
Cenedligrwydd	Cymru
Plaid wleidyddol	Plaid Cymru
Alma mater	Prifysgol Aberystwyth

Gwleidydd Cymreig, aelod o Blaid Cymru yw Helen Mary Jones (ganwyd 29 Mehefin 1960). Etholwyd dros etholaeth Llanelli ar ddyfodiad y Cynulliad ym 1999. Collodd afael ar y sedd etholaethol o 21 pleidlais yn etholiad 2003, ond fe'i hetholwyd i gynrychioli rhanbarth Gorllewin a Chanolbarth Cymru dros Blaid Cymru. Ail-etholwyd Jones dros etholaeth Llanelli yn 2007, ond collodd y sedd unwaith eto yn 2011. Dychwelodd i'r Cynulliad yn 2018 yn dilyn ymddiswyddiad Simon Thomas. Yn Etholiad Senedd Cymru, 2021 roedd yn ymgeisydd yn etholaeth Llanelli unwaith eto ond ni chipiodd y sedd.

Fe'i ganwyd yn Colchester a derbyniodd ei haddysg yn Colchester County High School for Girls, yn Ysgol Uwchradd Llanfair Caereinion ym Mhowys ac ym Mhrifysgol Cymru Aberystwyth. Mae hi'n chwaer i'r awdur a digrifwr Myfanwy Alexander.^[1] Cyn dod yn wleidydd, bu'n gweithio ym maes addysg arbennig gan ddal gwahanol swyddi mewn gwaith cymdeithasol a chymunedol a chyda phobl ifainc. Mae ei diddordebau gwleidyddol yn cynnwys materion amgylcheddol, cyfiawnder cymdeithasol, cyfleoedd cyfartal, hawliau plant a chyflogaeth. Fe fu hi'n aelod o'r grŵp ymgynghorol ar sefydlu'r Cynulliad Cenedlaethol.

Ymladdodd hi am sedd seneddol Islwyn yn etholiad cyffredinol 1992 yn erbyn Neil Kinnock, arweinydd y Blaid Lafur ar y pryd, ac am sedd Sir Drefaldwyn yn etholiad cyffredinol 1997. Yn 2000, daeth Helen yn ail i Ieuan Wyn Jones yn etholiad arweinyddiaeth Plaid Cymru.^[2]

Mae Jones wedi dal nifer o swyddi gwleidyddol ar lefel cangen, etholaeth ac yn genedlaethol o fewn Plaid Cymru, a bu yn fyfarwyddwraig cyfleoedd cyfartal y blaid. Cyn cael ei hethol i'r cynulliad roedd hi'n Uwch Reolwraig Datblygiad gyda'r Comisiwn Cyfleoedd Cyfartal yng Nghymru. Yn y Cynulliad bu'n gysgod weinidog dros addysg, ac yn gysgod weinidog iechyd ac roedd yn aelod o Bwyllgor yr Amgylchedd, Cynllunio a Thrafnidiaeth, y Pwyllgor Cyfleoedd Cyfartal, Pwyllgor Partneriaeth y Sector Wirfoddol a Phwyllgor Ardal De Orllewin Cymru. Roedd hi'n Gadeirydd Plaid Cymru rhwng 2011 a 2013.^[3]

Yn dilyn ymddiswyddiad Simon Thomas yng Ngorffennaf 2018 cynigiwyd y sedd i Helen Mary Jones, fel y nesaf ar y rhestr rhanbarthol, ac ar 2 Awst 2018 cadarnhawyd y byddai'n cymryd y sedd a dychwelyd i'r Cynulliad. Cyn hynny roedd hi'n Gyfarwyddwr Cynorthwyol yn Academi Morgan, Prifysgol Abertawe.^[4]