Hispana Florido
Hispana Florido (hispane La Florida) estis la unua grava eŭropa terpostulo kaj provo de setlado en Nord-Ameriko dum la eŭropa Epoko de Malkovroj. La Florida estis parto de la Ĝeneralkapitana Oficejo de Kubo en la Vicreĝlando de Nova Hispanio kaj de la Hispana Imperio dum la Hispana koloniado de Ameriko. Kvankam ĝiaj limoj neniam estis klare aŭ formale difinitaj, la teritorio komence estis multe pli granda ol la nuna ŝtato Florido, etendiĝante super granda parto de tio, kio nun estas Sudorienta Usono, inkluzive de la tuta nuna Florido kaj partoj de Georgio,[1] Sud-Karolino,[2] Norda Karolino, Alabamo, Misisipio kaj Luiziano. Hispanio bazis sian postulon je ĉi tiu vasta regiono sur pluraj ampleksaj ekspedicioj entreprenitaj dum la 16-a jarcento. Multaj misioj, setlejoj, kaj malgrandaj fortikaĵoj ekzistis en la 16-a kaj, malpli ofte, en la 17-a jarcento. Ili fine estis forlasitaj pro premo de la ekspansiaj anglaj kaj francaj kolonioj, la kolapso de la indiĝenaj loĝantaroj, kaj la ĝenerala malfacilo fariĝi agrikulture aŭ ekonomie memsufiĉaj. Je la 18-a jarcento, la kontrolo de Hispanio super La Florida ne ampleksis multe pli ol kelkaj fortikaĵoj proksime de Saint Augustine, San Marcos de Apalache, kaj Pensacola, ĉiuj ene de la limoj de la nuna ŝtato Florido.
Florido neniam estis pli ol periferia regiono por Hispanio, kiu ĉefe servis kiel strategia bufro inter la resto de Nova Hispanio kaj la ekspansiantaj anglaj kolonioj en la nordo. Kontraste al la konkistadoroj de Meksiko aŭ Peruo, la hispanoj en Florido ne trovis oron aŭ arĝenton. Pro malsanoj kaj, poste, atakoj de kolonianoj el la Provinco Karolino (ĉartita en 1663) kaj iliaj indiĝenaj aliancanoj, la indiĝena loĝantaro ne estis sufiĉe granda por enkomendo-sistemo de devigita agrikultura laboro, do Hispanio ne establis grandajn plantejojn en Florido. Grandaj liberaj brutbienoj en nord-centra Florido estis la plej sukcesa agrikultura entrepreno kaj povis provizi ambaŭ la lokajn kaj kubajn merkatojn. La marbordaj urboj Pensacola kaj Saint Augustine ankaŭ ofertis havenojn, kie hispanaj ŝipoj povis halti por akvo aŭ provizoj.
Granda Britio ekposedis Floridon kiel parto de la interkonsentoj fine de la Sepjara Milito en 1763, kaj la hispana loĝantaro plejparte emigris al Kubo. La nova kolonia reganto dividis la teritorion en Orientan kaj Okcidentan Floridon, sed malgraŭ ofertoj de senpaga tero al novaj setlantoj, Britio ne povis pliigi la loĝantaron aŭ ekonomian produktadon kaj redonis Floridon al Hispanio en 1783 post la Usona Milito de Sendependeco. La kapablo de Hispanio regi aŭ kontroli la kolonion daŭre malfortiĝis, kaj post ripetaj enrompoj de usonaj trupoj kontraŭ la Seminoloj, kiuj setlis en Florido, Hispanio fine decidis vendi la teritorion al Usono. La partioj subskribis la traktaton Adams-Onís en 1819, kaj la transdono oficiale okazis la 17-an de julio 1821, pli ol 300 jarojn post kiam Hispanio unue postulis la posedon de la Floridduoninsulo.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ (3 August 2011) “Murder and Martyrdom in Spanish Florida: Don Juan and the Guale uprising of 1597”, Anthropological Papers of the American Museum of Natural History 95, p. 40. doi:10.5531/sp.anth.0095.
- ↑ (30 December 2008) Linda S. Cordell: Archaeology in America: An Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-02189-3. “The first capital of La Florida was founded at Santa Elena in 1566 (at present Parris Island, South Carolina) with St. Augustine serving as a separate military post.”.