Historio de Japanio

; Historio de Japanio
	Prahistoria Japanio 35.000– 538 a.K. Japania paleolitiko 35.000–10.000 a.K.; Ĵomon-epoko 10.000–300 a.K.; Jajoi-epoko 300 a.K.–250 p.K.; Kofun-epoko (parto de Jamato) 250–538; ; Antikva Japanio Asuka-epoko (parto de Jamato) 538–710; Nara-epoko 710–794; Heian-epoko 794–1185; ; Ĉusej Kamakuro-epoko 1185–1333; Muromaĉi-epoko 1336–1573; Sengoku-epoko; ; Kinsej Azuĉi-momojama-epoko 1568–1603; Edo-epoko 1603–1868; ; Nuntempaj epokoj Meiĵi-epoko 1868–1912; Taiŝo-epoko 1912–1926; Ŝoŭa-epoko 1926–1989; ; Gendaj Heisei-epoko 1989–2019; Reiva-epoko 2019–nuntempo; ;
	Glosaro Japana Imperio; Japania mono; ;

La plej frua polurita ŝtono en la mondo. Hinatabayashi, Shinanomachi, Nagano. Antaŭ-Ĵomon (paleolitiko), 30.000 a.K., Tokia Nacia Muzeo

Ĵomon-argilaĵo (inter -10.000 kaj -8.000), Tokia Nacia Muzeo, Japanio.

Samurajoj , vasaloj de la daimio de Satsuma dum la Boŝin-milito en 1868, foto de Felice Beato

Antikvo

Ĵomon-epoko
Jajoi-epoko (3-a jarcento a.K. - 3-a jarcento)
Kofun-epoko (malfrua 3-a jarcento/frua 4-a jarcento - frua 7-a jarcento/komenca 8-a jarcento)
Asuka-epoko (fina 6-a jarcento - 710)
Nara-epoko (710 - 794)
Heian-epoko (794 - 1185)

Mezepoko

Kamakura-epoko (1185 - 1333)
Kemmu-restarigado (1333-1336)
Muromaĉi-epoko (1336 - 1573)
- Nanboku-ĉo-epoko (1336 - 1392)
- Sengoku-epoko (1392 - 1573)
Azuĉi-momojama-epoko (1573 - 1600)
Edo-epoko (1600 - 1868)

Nuntempo

Post 1868 Japanio malkovris la mondo kaj konstatis, ke estas koloniantoj kaj koloniitoj. La registaro decidis esti kolonianto kaj komencis invadi vastajn teritoriojn en orienta Azio. Japanaj militkrimoj de la Imperio de Japanio okazis en multaj Azi-Pacifikaj landoj dum la periodo de japana imperiismo, ĉefe dum la Dua Ĉina-Japana Milito kaj la Dua Mondmilito. Tiuj okazaĵoj estis priskribita foje kiel Azia Holokaŭsto.^[1] Kelkaj militkrimoj estis fifaritaj de militistoj el la Imperio de Japanio fine de la 19a jarcento, kvankam plej okazis dum la unua parto de la Ŝoŭa-erao, nomo havigita por la regado de la imperiestro Hirohito, ĝis la kapitulaco de la Imperio de Japanio en 1945. Tiu parto de la japana Historio estas detale priskribita en libro Historio por malfermi estontecon.

La kapitulaco de Japanio okazis post la faligo de la atombomboj sur Hiroŝimon la 6-an de aŭgusto 1945 kaj sur Nagasakon la 9-an de aŭgusto 1945. La lastaj malvenkoj de la Japana Imperio estis la Soveta invado de Manĉurio kaj la Sovet–Japana Milito.

La Okupacio de Japanio fare de Aliancanoj fine de la Dua Mondmilito estis estrita de la Generalo Douglas MacArthur, nome Supera Komandanto de la Aliancaj Armeoj, kun subteno de la Brita Komunumo. Malkiel ĉe la Okupacio de Germanio, Sovetunio ne estis rajtigita influi super Japanio. Tiu eksterlanda ĉeesto markis la nuran fojon en la historio de Japanio kiam ĝi estis okupaciita de eksterlanda potenco. La lando iĝis parlamenta demokratio kiu kongruis kun la prioritatoj de la 1930-aj jaroj en la tiam nova politiko "New Deal" de Roosevelt. Tiu okupacio, kun kodonomo Operaco Nigra Listo, finis per la San-Francisko Pactraktato, subskribita la 8an de septembro, 1951, kaj valida el la 28a de aprilo, 1952, post kio la suvereneco de Japanio – kun la escepto, ĝis 1972, de la Rjukjua Insularo – estis tute restaŭrita.

Heisei (1989 - )

Epoktabelo

Kutime nun akceptita tabelo de epokoj de la japana historio:

Datoj	Epoko	Epoko	Subepoko	Ĉefa registaro
30.000 - 10.000 a.K.	Japana paleolitiko			lokaj klanoj
10.000 - 3.000 a.K.	Antikva Japanio	Ĵomon		lokaj klanoj
900 a.K. – 250		Yayoi		lokaj klanoj
ĉ. 250 – 538		Kofun		Yamato-klanoj
538 – 710	Klasika Japanio	Asuka		Yamato-klanoj
710 – 794		Nara		Imperiestra kortego en Nara
794 – 1185		Heian		Imperiestra kortego en Kioto (Heian)
1185 – 1333	Feŭda Japanio	Kamakura		Kamakura-ŝogunoj
1333 – 1336		Kemmu-restarigado		Imperiestro de Japanio
1336 – 1392		Muromachi	Nanboku-cho	Ashikaga-ŝogunoj
1392 – 1573		Muromachi	Sengoku-epoko
1573 – 1600		Azuĉi-Momojama	Sengoku-epoko
1600 – 1868	Frua moderna Japanio	Edo		Tokugawa-ŝogunoj
1868 – 1912	Moderna Japanio	Meiji		limita monarkio (Imperiestro Meiji)
1912 – 1926		Taisho	Taisho demokratio	limita monarkio (Imperiestro Taisho)
1926 – 1945		Showa	Ekspansio	limita monarkio (Imperiestro Showa)
1945 – 1952			Okupado en Japanio	Komandanto de la alianculoj
1952 – 1989			Post-okupa Japanio	parlamenta demokratio; Imperiestro estas ŝtatsimbolo
1989 – 2019		Heisei		parlamenta demokratio; Imperiestro estas ŝtatsimbolo
2019 - nuntempe		Reiwa

Referencoj

↑ Blumenthal, Ralph, "The World: Revisiting World War II Atrocities; Comparing the Unspeakable to the Unthinkable", The New York Times, 7a de Marto 1999. Kontrolita 2008-07-26.

Vidu ankaŭ

Kategorio Historio de Japanio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Eksteraj ligiloj

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri Japanio.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).

[nyt-1999-1] Blumenthal, Ralph, "The World: Revisiting World War II Atrocities; Comparing the Unspeakable to the Unthinkable", The New York Times, 7a de Marto 1999. Kontrolita 2008-07-26.

[1]