Chiapas

Chiapas
Administrazioa
Herrialdea	Mexiko
Hiriburua	Tuxtla Gutiérrez
Gobernadorea	Manuel Velasco Coello PVEM
Laburdura	Chis.
Diputatuak	17
Geografia
Koordenatuak	16°32′N 92°27′W / 16.53°N 92.45°W
Azalera	73.289 km²
Demografia
Biztanleria	4.796.580 biztanle (2010)
Dentsitatea	65.45 bizt/km²
	www.chiapas.gob.mx

^[1]Chiapas Mexiko hego-ekialdeko estatu federala da. Ekialdean Guatemalarekin du muga, mendebaldean Oaxacarekin, iparraldean Tabascorekin, hegoaldean Ozeano Barearekin eta ipar-mendebaldean Veracruzekin. 73.289 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta 2010ean 4.796.580 biztanle zituen.^[2] Sierra Madre mendilerroa hego-ekialdetik sartzen da estatuaren erdialderaino.^[3] Hiriburua Tuxtla Gutiérrez da, eta San Cristóbal de las Casas hiririk ezagunena.

Ezaguna da EZLN gerrillagatik, eta baita erakargarritasun turistikoengatik ere. Edertasun naturalez gain, Kolonaurreko zibilizazioen hondarrak ikus daitezke (aipagarriena Palenque hiri prehispanikoa da), eta hainbat talde kulturalekin daude (bai etnia indigenak bai atzerritarrak). Biztanle gehienak nekazaritza eta abeltzaintzatik bizi dira, asko baldintza txarretan.

Hiri nagusiak

Tuxtla Gutiérrez: 537 102 biztanle
Tapachula: 202 672 biztanle
San Cristóbal de las Casas: 158 027 biztanle
Comitán de Domínguez: 97 537 biztanle
Cintalapa de Figueroa: 48 467 biztanle
Chiapa de Corzo: 45 077 biztanle
Palenque (Chiapas): 42 947 biztanle
Ocosingo: 41 878 biztanle
Ocozocoautla de Espinosa: 39 180 biztanle
Villaflores: 37 237 biztanle

Udalerriak

Acacoyagua (udalerria)
Acala (udalerria)
Acapetahua (udalerria)
Aldama
Altamirano (udalerria)
Amatán (udalerria)
Amatenango de la Frontera (udalerria)
Amatenango del Valle (udalerria)
Angel Albino Corzo (udalerria)
Arriaga (udalerria)
Bejucal de Ocampo (udalerria)
Belisario Domínguez Municipality ^(en)
Bella Vista (udalerria)
Benemérito de las Américas (udalerria)
Berriozábal
Bochil (udalerria)
El Bosque (udalerria)
Cacahoatán (udalerria)
Catazajá (udalerria)
Cintalapa ^(en)
Coapilla (udalerria)
Comitán de Domínguez
La Concordia (udalerria)
Copainalá (udalerria)
Chalchihuitán (udalerria)
Chamula (udalerria)
Chanal (udalerria)
Chapultenango (udalerria)
Chenalhó (udalerria)
Chiapa de Corzo (udalerria)
Chiapilla
Chicoasén (udalerria)
Chicomuselo (udalerria)
Chilón (udalerria)
El Parral ^(en)
El Porvenir (udalerria)
Emiliano Zapata ^(en)
Escuintla (udalerria)
Francisco León (udalerria)
Frontera Comalapa
Frontera Hidalgo
La Grandeza (udalerria)
Huehuetán (udalerria)
Huixtán (udalerria)
Huitiupán (udalerria)
Huixtla (udalerria)
Ixhuatán (udalerria)
Ixtacomitán (udalerria)
Ixtapa (udalerria)
Ixtapangajoya (udalerria)
Jiquipilas (udalerria)
Jitotol (udalerria)
Juárez ^(en)
Larráinzar (udalerria)
La Libertad (udalerria)
Las Margaritas (udalerria)
Las Rosas (udalerria)
Mapastepec
Maravilla Tenejapa
Marqués de Comillas
Mazapa de Madero (udalerria)
Mazatán (udalerria)
Metapa (udalerria)
Mezcalapa ^(en)
Mitontic (udalerria)
Motozintla (udalerria)
Nicolás Ruíz
Ocosingo (udalerria)
Ocotepec ^(en)
Ocozocoautla de Espinosa (udalerria)
Ostuacán (udalerria)
Montecristo de Guerrero (udalerria)
Osumacinta (udalerria)
Oxchuc (udalerria)
Palenque (udalerria)
Pantelhó (udalerria)
Pantepec
Pichucalco (udalerria)
Pijijiapan (udalerria)
Pueblo Nuevo Solistahuacán (udalerria)
Rayón
Reforma (udalerria)
Sabanilla
Salto de Agua (udalerria)
San Andrés Duraznal (udalerria)
San Cristóbal de las Casas
San Fernando
San Juan Cancuc (udalerria)
San Lucas
Santiago el Pinar (udalerria)
Siltepec (udalerria)
Simojovel (udalerria)
Sitalá (udalerria)
Socoltenango (udalerria)
Solosuchiapa (udalerria)
Soyaló (udalerria)
Suchiapa (udalerria)
Suchiate (udalerria)
Sunuapa (udalerria)
Tapachula (udalerria)
Tapalapa (udalerria)
Tapilula (udalerria)
Tecpatán (udalerria)
Tenejapa (udalerria)
Teopisca (udalerria)
Tila (udalerria)
Tonalá
Totolapa (udalerria)
La Independencia (udalerria)
La Trinitaria (udalerria)
Tumbalá (udalerria)
Tuxtla Gutiérrez ^(en)
Tuxtla Chico (udalerria)
Tuzantán (udalerria)
Tzimol (udalerria)
Unión Juárez (udalerria)
Venustiano Carranza
Villa Comaltitlán (udalerria)
Villa Corzo (udalerria)
Villaflores (udalerria)
Yajalón (udalerria)
Zinacantán (udalerria)
Capitán Luis Ángel Vidal ^(en)
Rincón Chamula San Pedro ^(en)

Kultura

Chiapasen gaztelera da hizkuntza nagusia, baina badude maya jatorrizko hainbait hizkuntza. Haien artean nagusienak hauek dira:

Tseltal
Tsotsil
Zoque
Lacandon
Tojolabal
Tejo
K'anjob'al
Qato’k
Nam
Chuj
Ch'ol

Hiztunen kopurua oso desberdina da beraien artean. Nagusiena Tseltala da 461.236 hiztunekin. Bidarrenez tsotsilak dator, 400.000 hiztunekin, eta hiztun gutxien duen hizkutza, ordea, Qato’k a da.

Erreferentziak

↑ (Gaztelaniaz) «Lenguas indígenas que se hablan en Chiapas» leionoticias.com 2022-08-17 (Noiz kontsultatua: 2023-08-19).
↑ Macmillan, Palgrave, The Statesman's Yearbook 2017: The Politics, Cultures and Economies of the World, 823. orrialdea, Macmillan Publishers, books.google.es
↑ Lur entziklopedietatik hartua.

^[1]

Kanpo estekak

Datuak: Q60123
Multimedia: Chiapas / Q60123

↑ (Gaztelaniaz) «Lenguas indígenas que se hablan en Chiapas» leionoticias.com 2022-08-17 (Noiz kontsultatua: 2023-08-19).

[1] (Gaztelaniaz) «Lenguas indígenas que se hablan en Chiapas» leionoticias.com 2022-08-17 (Noiz kontsultatua: 2023-08-19).

[macmillan-2] Macmillan, Palgrave, The Statesman's Yearbook 2017: The Politics, Cultures and Economies of the World, 823. orrialdea, Macmillan Publishers, books.google.es

[3] Lur entziklopedietatik hartua.

[4] (Gaztelaniaz) «Lenguas indígenas que se hablan en Chiapas» leionoticias.com 2022-08-17 (Noiz kontsultatua: 2023-08-19).

[1]