Hipertentsio

Hipertentsioa
Maila 1-eko hipertentsioa neurtzen duen esfigmomanometro bat
Deskribapena
Mota	gaixotasun baskularra, artery disease (en) , zantzu klinikoa, hypertension (en) eritasuna
Espezialitatea	familia-medikuntza hypertensiology (en)
Sortzen du	bihotz-gutxiegitasuna
Asoziazio genetikoa	Zerrenda LRRC7 (en) , MYO1D (en) , PAX5 (en) , HFE (en) , PLCE1 (en) , MOV10 (en) , SLC39A8 (en) , UMOD (en) , MSRA (en) , CACNB2 (en) , ATP2B1 (en) , ADRB1 (en) , AGTR1 (en) , CACNA1D (en) eta ACE (en)
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	valsartan (en) , cyclothiazide (en) , Benazepril, furosemida, nadolol (en) , carvedilol (en) , Hidroklorotiazida, fosinopril (en) , Nifedipino, Espironolaktona, Bisoprolol, terazosin (en) , prazosin (en) , verapamil (en) , Minoxidil, hydroflumethiazide (en) , penbutolol (en) , clonidine (en) , Hidralazina, indapamide (en) , Amlodipino, Erramipril, guanethidine (en) , propranolol, diltiazem (en) , Lisinopril, azido etakriniko, carteolol (en) , trandolapril (en) , methyclothiazide (en) , mibefradil (en) , phentolamine (en) , irbesartan (en) , benzthiazide (en) , bumetanida, atenolol (en) , metolazone (en) , bendroflumethiazide (en) , pindolol (en) , triamterene (en) , esmolol (en) , guanadrel (en) , perindopril (en) , trichlormethiazide (en) , bepridil (en) , mecamylamine (en) , amiloride (en) , labetalol (en) , nicardipine (en) , isradipine (en) , quinapril (en) , phenoxybenzamine (en) , Olmesartan, deserpidine (en) , methyldopa (en) , felodipine (en) , doxazosin (en) , (S)-(−)-timolol (en) , polythiazide (en) , candesartan (en) , Enalapril, chlorothiazide (en) , quinethazone (en) , acebutolol (en) , erreserpina, guanfacine (en) , betaxolol (en) , (RS)-metoprolol (en) , moexipril (en) , (RS)-nisoldipine (en) , guanabenz (en) , losartan (en) , chlorthalidone (en) , eprosartan (en) , kaptopril, telmisartan (en) , clonidine hydrochloride (en) , Q10 koentzima, carteolol hydrochloride (en) , torasemida, sodio etakrinatoa, hydrochlorothiazide / spironolactone (en) , atenolol/chlorthalidone (en) , hydrochlorothiazide / triamterene (en) , Hydrochlorothiazide / Lisinopril (en) , candesartan / hydrochlorothiazide (en) , dabigatran etexilate (en) , hydrochlorothiazide / valsartan (en) , eplerenone (en) , aliskiren (en) , ezetimibe / simvastatin (en) , hydrochlorothiazide / losartan (en) , bisoprolol / hydrochlorothiazide (en) , amlodipine/benazepril (en) , amlodipine / atorvastatin (en) , rivaroxaban (en) , lisinopril dihydrate (en) , nebivolol (en) , amlodipine/valsartan (en) , telmisartan/hydrochlorothiazide (en) , irbesartan / hydrochlorothiazide (en) , Sacubitril/valsartan (en) eta enalapril / hydrochlorothiazide (en)
Identifikatzaileak
GNS-10-MK	I10,I11,I12, I13,I15
GNS-9-MK	401
GNS-10	I10,I11,I12, I13,I15
GNS-9	401
OMIM	145500
DiseasesDB	6330
MedlinePlus	000468
eMedicine	med/1106 ped/1097 emerg/267
MeSH	D006973D006973
Disease Ontology ID	DOID:10763

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Hipertentsioa gaixotasun kronikoa da, non tentsio arteriala igotzen den balore normaletatik gora: 140 mmHg-tik (sistolikoa) eta 90 mmHg-etik (diastolikoa) gora.

Hipertentsioa lehen mailakoa edo bigarren mailakoa izan daiteke. Lehen kasua, arruntena izan ohi dena (kasuen %90-95), etiologia ezezagunekoa da, hau da, ez dira arrazoiak ezagutzen eta genetikoa dela onartzen da. Bestea aldiz, gaixotasun endokrino, baskular, giltzurrunekoek edo zenbait sendagaik eragindakoa da. Farmako hauen artean sinpatikomimetikoak, estrogenoak eta ziklosporina daude besteak beste.

Honetaz gain, hipertentsioa kontsultakoa edo haurdunaldikoa ere izan daiteke. Kontsultako hipertentsioan gaixoaren presio arteriala igo egiten da medikuaren kontsultara joaten denean urduri jartzen delako. Kasu hauetan neurketak etxean egin beharko ditu gaixoak, hainbat aldiz egunean. Haurdunaldikoan, presio arteriala haurdunaldian bakarrik igotzen da. Hala ere, hau kontrolatu beharrekoa da.

Hipertentsioa hainbat taldetan sailkatzen da larritasunaren arabera:

Eragileen artean hauexek daude:

• Adina: arteriosklerosia.
• Gatzaren gehiegizko kontsumoa.
• Bizimodu sedentarioa edo geldikorra.
• Estresa.
• Tabakismoa.
• Alkoholismoa.
• Loditasuna.
• Diabetea.
• Eragile genetikoak.
• >55 urte (gizonetan) / >65 urte (emakumeetan)

Hipertentsioak ez du inolako sintomarik. Kasu batzuetan zefalea agertzen da, baina hau oso inespezifikoa da. Gehienetan konplikazioak izaten dira bere diagnostikorako giltzarria. Horregatik, adin batetik aurrera hipertentsioa kontrolatu egin behar da konplikazio hauek agertu aurretik.

Horrela bada, hipertentsioa beste gaixotasun larri batzuen eragilea da: Kardiopatia iskemikoa, istripu zerebrobaskularrak edo giltzurrun-gutxiegitasuna.

• Bizimoduaren aldaketa osasuntsuak.
• Farmakoak:
  • Beta-blokeatzaileak: Metoprolol, Atenolol, Labetalol eta Carvedilol (*).
  • AEKren (Angiotentsinaren Entzima Konbertitzailea) inhibitzaileak: Lisinopril, Quinapril, Fosinopril, Captopril, Enalapril edo Ramipril.
  • Angiotentsina 2 motakoaren Errezeptorearen Blokeatzaileak: Losartan, Valsartan edo Irbesartan.
  • Kaltzioaren kanalen blokeatzaileak: Nifedipino, Amlodipino edo Verapamil
  • Diuretikoak: Chlortalidone edo Hydrochlorothiazide.
  • Alfa blokeatzaileak: Doxazosina , Terazosin, Prazosin.

(*) Ingelesezko izenak.

Gai honi buruzko informazio gehiago lor dezakezu Scholian

• Presio arteriala