Matteo Bandello

Matteo Bandello
Irudi gehiago
elizbarrutiko apezpiku 1550eko irailaren 1a - 1554 ← Jean, Cardinal of Lorraine (en) - Giano Fregoso (en) → Elizbarrutia: Roman Catholic Diocese of Agen (en)
Bizitza
Jaiotza	Castelnuovo Scrivia, 1485
Heriotza	Agen, 1561 (75/76 urte)
Familia
Familia	ikusi Vincenzo Bandello (en) (osaba)
Hezkuntza
Hizkuntzak	italiera
Jarduerak
Jarduerak	apaiz katolikoa, poeta, idazlea, apezpiku katolikoa eta ipuingilea
Genero artistikoa	kontakizun laburra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Erlijio-ordena	domingotar

Matteo Bandello edo Mateo Bandello (Castelnuovo Scrivia, Piamonte, 1490 – Agen, (Frantzia); 1560) Pizkundeko idazle italiarra,Giovanni Boccaccio idazlearen jarraitzaile berantiarra izan zen.

Castelnuovo Scrivian jaioa, Bandellok Pavian ikasi zuen. Bere bizimodua erlijiotik aparte bazebilen ere, Predikarien Ordenan sartu zen, 1526 arte, urte horretan abituak utzi baitzituen. Ondoren, diplomatikari gisa lan egin zuen jaun desberdinentzako. Mantuan eta Castel Goffredon bizi zen eta Lucrecia Gonzagaren irakaslea izan zen; emakume horri poema luze bat eskaini zion, I canti XI, poema in ottave in lode di Lucrezia Gonzaga di Gazzuolo, alegia.

Paviako guduan bere jarrera frantsesen aldekoa izan zen; baina Karlos V.aren gudarosteak Armada frantsesa menderatu zuen. Bandello, orduan, Piamontetik ihes egin behar izan zuen. Bere Milango etxea errea eta bere ondare guztiak konfiskatuak izan ziren. Orduan, Cesare Fregoso generalari laguntza eskatu zion. Fregoso militar italiarra zen baina frantsesen aldekoa. Fregosoren familiarekin batera Bandello Frantziara ihes egin zuen eta han Henrike II.a Frantziakoa erregearen babesa eskuratu zuen. 1550an errege frantsesak Agen hirian gotzaintza lortu zion eta hil arte bertan bizi izan zen idazlea.^[1]

• Novelle (1554-1573), Boccaccioren estiloko narrazioak. Bandelloren lan ezagunena da. 214 narrazio laburrak dira, ez oso landuak, lau liburuetan antolatuta, azkena egilea hil ondoren plazaratuta. Horietako narrazio batzuk beste egileek erabili zituzten haien lanen oinarri gisa, esateako Romeo eta Julieta eleberria. Horrela egin zuten, adibidez, William Shakespeare eta Lope de Vega.^[2]
• Rima
• Hécube (1538), Euripides egilearen moldatutako antzezlana.
• Alcuni fragmenti de le rime, Turin, 1816.
• I canti XI, poema in ottave in lode di Lucrezia Gonzaga di Gazzuolo.

• (Italieraz):Matteo Bandelloren lanak italieraz.
• (Italieraz): Matteo Bandellori eta Pizkunderi buruzko Ikerketa Zentroa.
• (Italieraz):Matteo Bandelloren lanak "Classici Stranieri" proiektuan.