Equatoriaal Guinee

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Equatoriaol Guinee is e klein land in Afrika, wat besteit oet e continentaol gebeed aon de kös vaan d'n Atlantischen Oceaan en twie groete eilen, Bioko en Annobon (daoneve nog 'n aontal klein eilendsjes). De hoofstad is Malabo, op Bioko. 't Continentaol deil grens aon Kameroen en Gabon.

Equatoriaol Guinee is verdeild in zeve provincies.

Vaan de bevolking weurt 80% oetgemaak door de Fang, die inheims zien op 't vasteland meh ziech ouch op de eilen gevesteg höbbe. De oorsprunkeleke bewoeners vaan Bioko, de Bubi, numme nog 15% veur hun rekening. Wijer leve aon de kös nog e paar volker: Ndowe, Bujeba, Balengue en Benga. Daoneve gief 't nog e klein aontal creole. Vaan de bevolking is 80% katholiek; de res weurt oetgemaak door versjèllende protestantse grópe en traditioneel religies.

De oorsprunkeleke bewoeners vaan 't gebeed zalle de Pygmeeë gewees zien. De Bantoes kaome tösse de zeventiende en de negentienden iew immigrere; de Bantoes waore ummers gein zievaarders en kóste neet zoe gemekelek euversteke nao de eilen. 't Eiland Bioko woort door de Portugeze oontdek in 1472. Vaan 1474 tot 1778 heelte de Portugeze Bioko en Annobon oonder control, wie de rechte aon Spaanje woorte euvergedraoge. Tösse 1827 en 1843 heelte de Britte 'ne basis op de eilen um de slaovernij te bestrije. Rio Muni, 't vasteland, woort in 1885 protectoraot en in 1900 'n kolonie. In 1968 woort 't land oonaofhenkelek, oonder regering vaan d'n democratisch gekoze Francisco Macías Nguema. Nao e paar jaor veranderden 'r in 'nen echten dictator, dee alle euverheidsinstèllinge verwaarloosde en zelfs stopde en allein 't leger en de pelitie in staand heelt. In 1979 woort Nguema door 'ne coup, geleid door ziene neef Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, aofgezat en geëxecuteerd. Sinsdeen is 'r aon de macht gebleve, mèt verkezinge boebij volges internationaol woernummers gefraudeerd is. In 2004 kaom 't lendsje in 't nuits door de betrokkeheid vaan Mark Thatcher, zakemaan en zoon vaan de Britse ex-premier Margaret Thatcher, bij 'n poging tot 'ne staotsgreep.