Kaviara

Ny kaviara dia sakafo lafo vidy, vita indrindra amin' ny atodin’ ilay trondro atao amin’ ny teny frantsay hoe esturgeon (Acipenseridae). Na dia azo inoana aza fa nanomboka tamin' ny Andro Taloha ny fihinanana kaviara, dia ny Bizantina no nanafatra izany tany Eorôpa tamin' ny Andro Antenatenany. Niroborobo fanindroany ny varotra kaviara teo amin' ny sehatra eran-tany nanomboka tamin' ny tapany faharoa amin' ny taonjato faha-18, ka i Rosia no lasa mpanondrana kaviara betsaka indrindra avy any amin' ny Ranomasina Kaspiana nandritra ny taonjato faha-19.

Ny teny hoe kaviara dia avy amin' ny teny persiana hoe خاویار / xâvyâr, izay nisampana avy amin'  ny hoe  خایه  / xâye ("atody"); amin’ ny teny rosiana izy dia atao hoe икра / ikra.

Indraindray antsoina hoe "volamena mainty", sakafoina tsy misy fangarony na miaraka amin' ny fanomanana ny kaviara izay mety vidina 2 000 € hatramin' ny 30 000 € mahery isaky ny kilao ho an' ny karazany tsy fahita firy sy tadiavina indrindra, anisan' izany ny kaviara fotsy iraniana avy amin' ny trondro beluga albino almas.

Tamin' ny taona 2000, ny fitrandrahana be loatra ny karazan-trondro mpamokatra kaviara (niaraka amin' ny vedety misy fitaovam-piadiana ny mpanjono) dia nahatonga ny firodanan' ny famokarana kaviara tao amin' ny Ranomasina Kaspiana, izay nidina avy amin' ny 1000 taonina isan-taona nankany amin’ny latsaky ny 10 taonina tao anatin' ny 20 taona; i Italia ary avy eo i Frantsa no lasa mpamokatra kaviara be indrindra eran-tany. Amin' izao taonjato faha-21 izao, ny kaviara dia vokarina indrindra amin' ny toeram-piompiana.

Ny faritra tena mamokatra kaviara avy amin’ ny fiompiana tsara kalitao eran-tany dia i Aquitaine any Frantsa, ahitana mpamokatra miisa enina izay mamokatra kaviara 20 taonina isan-taona ary nanao fikambanana mba hahazoany "famantarana ara-jeôgrafia voaaro" (frantsay: indication géographique protégée na IGP) momba ny kaviara avy any Aquitaine.

Ny firenena mpamokatra hafa dia i Sina, i Bolgaria, i Arabia Saodita, i Orogoay, i Espaina, i Belzika, i Israely ary i Madagasikara. Manodidina ny 90 % amin' ny kaviara eran-tany no vokarin' ny toeram-piompiana, satria nanjavona saika hatraiza hatraiza ny trondro esturgeon, vokatry ny fanjonoana tafahoatra sy ny fandotoana ny tontlo iainanana misy ireo trondro ireo.

Amin' izao fotoana izao, voarara ny fanafarana kaviara avy amin’ ny trondro dia mankany amin' ny Vondrona Eorôpeana ary ny hany kaviara dia azo amidy any Eorôpa dia avy amin' ny fampidirana an-tsokosoko. Ny kalitaon' ity kaviara dia ity dia tsy azo ampitahaina amin' ny tsenan' ny kaviara dia nankatoavina tamin' ny taona 1970 ka hatramin' ny 1990.

Ny kalitaon' ny rano iveloman’ ny esturgeon, amin' ny toerana fiompiana trondro na anaty dobo, dia tena ilaina. Ny tontolo iainana anaty rano tsy misy nitrata, tsy misy fanafody famonoana bibikely, tsy misy fanafody famonoana holatra madinika ary tsy misy loto hafa amin' ny rano ambanin' ny tany sy ny faritra ambolena, dia manatsara ny tsiron’ ny kaviara.