Тавромахија (Гоја)

Тавромахија или (Уметноста на коридата ) - (шпански La tauromaquia) е циклус од 32 графики на шпанскиот сликар Франсиско де Гоја, создаден помеѓу 1815 и 1816 година^[1].

Графиките содржат бројни мотиви, детали и ликовни размислувања кои се директно инспирирани од коридата и борбата на тореадорите со биковите, кои биле голема страс на уметникот.

Покрај 32- те графики од циклусот, кон нив или со истата тематика биле создадени уште 7 графики но, поради лошиот квалитет на отпечатоците не биле вклучени во останатите дела на циклусот ^[2].

Уште на почетокот на 19 век, Гоја сакал да создаде графички циклус посветени на борбите со бикови, можно е овој проект да бил прекинат со избувнувањето на војната наметната од наполеоновата француска војска во Шпанија. По завршувањето на војната, Гоја се посветил на работата на „Тавромахија“ – веднаш по завршениот циклус „Ужасите на војната“

Гоја сакал да илустрира некои фрагменти од трактатот за борбите со бикови, напишан од Моратин. Но, се предомислил и создал графички дела инспирирани од неговите сопствени спомени и опсервации. Покрај бројноста на публиката, своевиден народен собир, тој се обидел да ги претстави судирот помеѓу човекот и нескротливата моќ на природата ^[3].

Иако како мотив, Гоја долго време бил посветен на оваа тема, која ја реализирал и на слики работени во маслена техника, целосно се посветил на оваа за него страсна и сакана тема по завршувањето на војната со Франција и по завршувањето на неговиот генијален графички циклус „Ужасите на војната“, од 1815 до 1816 година.^[4].

Графичката техника во која биле направени графиките е бакропис и акватинат, за разлика од циклусот „Ужасите на војната“ каде што не можел целосно да ја употребува оваа негова омилена техника, во циклусот „Тавромахија“ гоја речиси во целост ја употребува акватинтата тонирајќи ја со сепија колорит.^[5].

Во целиот циклус односно сите негови 32 графики вклучително и седумте кои денес не се вклучени во оваа збирка, Гоја ја варира темата на арената, големиот собир на публика и борбата на тореадорите со биковите. Во сите графики тоа е уметничкото миље без отстапки. Но, во сите дела е различен неговиот пристап, ракурс, перспектива, начин на доживување и претставувае на мотивот.^[6].

Покрај графичките циклуси „Капричосите“ и „Ужасите на војната“ , „Тавромахијата“ е исто така уметнички подвиг не само во графичкото творештво туку у во ликовното создавање и уметноста воопшто. Со импресивен израз, снажни потези, моќ длабоко да се продре во универзалноста на човечката битка пред исконската сила на природата Гоја, создал дела кои се исклучително снажни, импесивни, динамични и необични во изразот.

Неговиот ликовен израз е еден век пред времето и во овој циклус во кој го најавува експресионизмот, се поставуваат темелите на ликовната уметност на дваесеттиот век особено по Првата светска војна па до денес. Овој циклус е еден од основните и важни водичи и инспирации во творештвото на неговиот сонародник Пабло Пикасо , век и половина подоцна.^[7].

• 
  Νο. 1: Modo con que los antiguos Espanoles cazaban los toros a caballo en el campo ("Way the ancient Spanish hunted the bulls on horse in the field")
• 
  Νο. 2: Otro modo de cazar a pie ("Another way of hunting on foot")
• 
  Νο. 3: Los moros establecidos en España, prescindiendo de las supersticiones de su Alcorán, adoptaron esta caza y arte, y lancean un toro en el campo. ("The Moors established in Spain, prescinding of the superstitions of their Quran, adopted this hunt and art, and they spear a bull on the field")
• 
  Νο. 4: Capean otro encerrado ("Another one is caped")
• 
  Νο. 5: El animoso moro Gazul es el primero que lanceó toros en regla ("The animous Moor Gazul was the first to spear bulls in horseback")
• 
  Νο. 6: Los Moros hacen otro capeo en plaza con su albornoz ("The Moors do another caping in the plaza with their bournouses")
• 
  Νο. 7: Origen de los arpones o banderillas ("Origin of the harpoons or banderillas")
• 
  Νο. 8: Cogida de un moro estando en la plaza ("A Moor getting caught while in the plaza")
• 
  Νο. 9: Un caballero español mata un toro después de haber perdido el caballo ("A Spanish knight kills a bull after his horse is wounded")
• 
  Νο. 10: Carlos V. lanceando un toro en la plaza de Valladolid" ("Carlos V spearing a bull in the plaza of Valladolid")
• 
  Νο. 11: El Cid Campeador lanceando otro toro ("El Cid spearing another bull")
• 
  Νο. 12: Desjarrete de la canalla con lanzas, medias-lunas, banderillas y otras armas ("Slashing of the leg with spears, half-moons, banderillas, and other weapons")
• 
  Νο. 13: Un caballero español en plaza quebrando rejoncillos sin auxilio de los chulos (A Spanish knight in the plaza, breaking his spears without being helped by the "chulos")
• 
  Νο. 14: El diestrisimo estudiante de Falces, embozado, burla al toro con sus quiebros ("The dexterous student of Falces, embossed, tricks the bull with his breaks")
• 
  Νο. 15: El famoso Martincho poniendo banderillas al quiebro ("The famous Martincho putting banderillas while breaking")
• 
  Νο. 16: El mismo vuelca un toro en la plaza de Madrid ("He turns a bull upside down by himself in Madrid's plaza")
• 
  Νο. 17: Palenque de los moros hecho con burros para defenderse del toro embolado ("Palisade of the Moors made with donkeys to defend themselves of the enraged bull")
• 
  Νο. 18: Temeridad de Martincho en la plaza de Zaragoza ("Temerity of Martincho in Zaragoza's plaza")
• 
  Νο. 19: Otra locura suya en la misma plaza ("More of his madness in the same plaza")
• 
  Νο. 20: Ligereza y atrevimiento de Juanito Apiñani en la de Madrid ("Lightness and boldness of Juanito Apiñani in Madrid's ("plaza"))
• 
  Νο. 21: "Desgracias acaecidas en el tendido de la plaza de Madrid, y muerte del alcalde de Torrejón" ("Befallen disgraces in the front seats of the plaza of Madrid, and the death of the Mayor of Torrejón")
• 
  Νο. 22: Valor varonil de la celebre Pajuelera en la de Zaragoza ("Manly valour of the celebrity Pajuelera in Zaragoza's ("Plaza") )
• 
  Νο. 23: Mariano Ceballos, alias "El Indio", mata el toro desde su caballo ("Mariano Ceballos, AKA "The Indian", kills the bull while riding his horse")
• 
  Νο. 24: El mismo Ceballos montado sobre otro toro quiebra rejones en la plaza de Madrid ("The same Ceballos, riding another bull, breaks the "rejones" in Madrid's Plaza")
• 
  Νο. 25: Echan perros al toro ("Dogs are sicced on the bull")
• 
  Νο. 26: Caida de un picador de su caballo debajo del toro ("A "picador" falls from his horse, and beneath the bull")
• 
  Νο. 27: El celebre Fernando del Toro, barilarguero, obligando a la fiera con su garrocha ("The celebrity Fernando del Toro, "varilarguero", forcing the beast with his "garrocha")
• 
  Νο. 28: El esforzado Rendón picando un toro, de cuya suerte murió en plaza de Madrid ("The vigorous Rendón stings a bull, who luckily died in Madrid's plaza")
• 
  Νο. 29: Pepe Illo haciendo el recorte al toro ("Pepe Illo cuts away at the bull")
• 
  Νο. 30: Pedro Romero matando a toro parado ("Pedro Romero slaying a standing bull")
• 
  Νο. 31: Banderillas de fuego ("Fiery "banderillas")
• 
  Νο. 32: Dos grupos de picadores arrollados de seguida por un solo toro ("Two groups of "picadores" pinned down by a single bull")
• 
  Νο. 33: La desgraciada muerte de Pepe Illo en la plaza de Madrid ("The disgraceful death of Pepe Illo in Madrid's plaza")

• 
  A: Un caballero en plaza quebrando un rejoncillo con ayuda de un chulo
• 
  B: Desgraciada embestida de un poderoso toro
• 
  C: Perros al toro
• 
  D: Un varilarguero, montado a hombros de un chulo, pica al toro
• 
  E: Espanto y confusión en la defensa de un chulo cogido
• 
  F: Varilarguero y chulos haciendo el quite a un torero cogido
• 
  G: Función de mojiganga

• Philip Hofer, La Tauromaquia and the Bulls of Bordeaux, New York, Dover, 1969 réédition 2006,ISBN 0486447588
• Pierre Daix, Dictionnaire Picasso, Robert Laffont, collection Bouquins, Paris, 1995, section Carnets
• Pierre Gassier, Goya, toro y toreros, catalogue de l'exposition du Предлошка:Date- au Предлошка:Date- à l'espace Van Gogh, Arles. Actes Sud Arles 1990 ISBN 2868695353
• Théophile Gautier, Voyage en Espagne, édition Charpentier, Paris, 1859, réédition Folio Gallimard, 1981
• Pierre Gassier : Goya, étude biographique et critique, éditions Albert Skira, Genève, 1955
• Sebastan Goeppert, Herma Goeppert-Frank, Patrick Cramer, Pablo Picasso : les livres illustrés éditions Patrick Cramer, Genève, 1983
• Musée du Prado, Catalogue de la rétrospective pour le Предлошка:250e anniversaire de la naissance de Goya, Madrid, 1996, 307-308ISBN 8487317480
• François Zumbiehl, la Tauromachie, art et littérature, postface de Florence Delay, L'Harmattan, Paris, 1990, 151 pages, ISBN 2738406858

• www.museodelprado.es - Goya en el Prado, Tauromaquia