Sauna

Een sauna is een hoog opestaokt huttien of kamertien (of een uutbating mit ien of meer van zokke ruumtes) doar aj in gaot zitten um veur de gezondheid en/of ontspanning dreuge of natte hitte te ondergaon. Stoom in een sauna wördt vake opewekt deur water op hiete stienen te gieten. Daordeur verspreidt hiete waterdielties heur rap en slaot dale op de hoed van de anwezigen. Deur de stoom en de hitte van tussen de zeuventig en honderd graoden koomt de bloedvaten en hoedporiën wieder lös te staon en gaoj slim zwieten. Zokse temperaturen bint te verdragen as de lochtvochtigheid aordig lege blif.

De waanden en zitbaanken bint vake van naoldholt, det best tegen de hoge temperaturen kan en daor aj oe niet an braandt. Sauna's bint nogal ies te vienden in sportschoelen, zwömbaden en vekaansiecomplexen. Therapeutisch gebruuk van de sauna giet vake haand in haand mit fysiotherapie of hydrotherapie.

't Woord 'sauna' kump uut 't Fins. In Finlaand neemt ze de sauna daonig serieus; 't gebruuk dervan giet daor terogge op prehistorische tieden. De Finse saunacultuur stiet op de UNESCO zien Reprissentatieve lieste van 't immaterieel cultureel arfgoed van de mensheid.

Effecten

Studies brengt saunabezuuk in verbaand mit een leger risico op plotselinge hartestillestaand, op harte- en vaatziekten en op starfte in 't algemien.^[1]^[2] An saunagebruuk wördt nog wiedere positieve effecten veur de gezondheid toe-eschreven, mar zokke effecten kunt ok niet-oorzakelk wezen: ze kunt dermit te maken hebben det saunabezukers seins gezondere levens leidt as volk det gien gebruukmak van sauna's.^[3]

An de aandere kaante kunt an saunagebruuk ok risico's kleven, zoas hyperthermie, een zunnesteek of complicaties in 't geval van bestaonde andoenings.^[4] Wieder kan langdurig saunagebruuk leiden töt verlös van elektrolytes, zoas nao duchtig sporten. In de sauna raak ie veule vocht kwiet; 't risico op uutdreuging kuj tegengaon deur riegelmaotig slokkies water of slokkies van een isotoon draankien te nemen. Alcohol daorentegen mak de boel slimmer.

Verwiezings

↑ Laukkanen, T., Khan, H., Zaccardi, F. & Laukkanen, J.A. (april 2015), 'Association between sauna bathing and fatal cardiovascular and all-cause mortality events', JAMA Internal Medicine, 175 (4): 542–8.
↑ Laukkanen, J.A., Laukkanen, T., Khan, H., Babar, M. & Kunutsor, S.K. (meie 2018), 'Combined Effect of Sauna Bathing and Cardiorespiratory Fitness on the Risk of Sudden Cardiac Deaths in Caucasian Men: A Long-term Prospective Cohort Study', Progress in Cardiovascular Diseases, 60 (6): 635–641.
↑ Kivimäki, M., Virtanen, M. & Ferrie, J.E. (oktober 2015), 'The Link Between Sauna Bathing and Mortality May Be Noncausal', JAMA Internal Medicine, 175 (10): 1718.
↑ L. Hannuksela, Minna & Ellahham, Samer (1 meert 2001), 'Benefits and risks of sauna bathing', The American Journal of Medicine, 110 (2): 118–126.

Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.

[1] Laukkanen, T., Khan, H., Zaccardi, F. & Laukkanen, J.A. (april 2015), 'Association between sauna bathing and fatal cardiovascular and all-cause mortality events', JAMA Internal Medicine, 175 (4): 542–8.

[2] Laukkanen, J.A., Laukkanen, T., Khan, H., Babar, M. & Kunutsor, S.K. (meie 2018), 'Combined Effect of Sauna Bathing and Cardiorespiratory Fitness on the Risk of Sudden Cardiac Deaths in Caucasian Men: A Long-term Prospective Cohort Study', Progress in Cardiovascular Diseases, 60 (6): 635–641.

[3] Kivimäki, M., Virtanen, M. & Ferrie, J.E. (oktober 2015), 'The Link Between Sauna Bathing and Mortality May Be Noncausal', JAMA Internal Medicine, 175 (10): 1718.

[4] L. Hannuksela, Minna & Ellahham, Samer (1 meert 2001), 'Benefits and risks of sauna bathing', The American Journal of Medicine, 110 (2): 118–126.

[1]