Agadir

Agadir
‏اكادير‎
	; Wzgórze z kasbą w Agadirze
	Herb
Państwo	Maroko
Region	Sus-Massa
Burmistrz	Aziz Achannusz
Populacja (2014); • liczba ludności	; 421 844
	Położenie na mapie Maroka Agadir
	Położenie na mapie Afryki Agadir
	30°25′N 9°35′W/30,416667 -9,583333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Agadir (arab. اكادير, Akādīr; berb. ⴰⴳⴰⴷⵉⵔ, Agadir) – miasto w południowym Maroku, port nad Oceanem Atlantyckim, siedziba administracyjna regionu Sus-Massa. W 2014 roku liczyło ok. 422 tys. mieszkańców^[1]. W mieście rozwinął się przemysł rybny, drzewny oraz cementowy^[2]. Międzynarodowy port lotniczy^[2], 10 kilometrów piaszczystych plaż oraz średnio 300 słonecznych dni w roku sprawia, że Agadir jest najpopularniejszą nadmorską miejscowością wypoczynkową w Maroku^[3].

Historia

Pierwszą osadą, która znajdowała się nad Atlantykiem u ujścia rzeki Wadi Sus, była wspomniana przez Herodota fenicka kolonia Thymiaterium. Współczesne miasto założyli w XV wieku Portugalczycy. W kolejnym stuleciu Agadir został zajęty przez wojska marokańskiej dynastii Sadytów. Nastąpił wówczas gwałtowny rozkwit miasta, chociaż jego znaczenie przyćmiewały porty As-Suwajra i Al-Dżadida. Po II kryzysie marokańskim, w 1911 roku miasto było blokowane przez Niemców. W 1913 miasto znalazło się pod panowaniem francuskim. W roku 1914 po wybudowaniu portu miasto bardzo szybko się rozwijało, gdyż przeładowywano tu eksploatowane w głębi kraju zasoby naturalne. W latach 50. XX wieku miasto znalazło się w niepodległym Maroku. Nocą 29 lutego 1960 roku, w ciągu 15 sekund, zostało prawie doszczętnie zniszczone przez trzęsienie ziemi. Zginęło wtedy około 15 tysięcy osób, a 20 tysięcy straciło dach nad głową. Miasto trzeba było praktycznie w całości odbudować, dlatego też nie ma ono typowo marokańskiego charakteru.

Medyna

Po trzęsieniu ziemi w 1960 roku, Agadir został pozbawiony swojej medyny. Od 1970 roku znany włoski dekorator Coco Polizzi, pasjonat tradycyjnego budownictwa, marzył o jej odbudowaniu w jak najbardziej autentyczny sposób. Pierwszy kamień węgielny położono dopiero w 1992 roku. Medyna zajmuje cztery i pół hektara i zbudowana jest z kamienia, ziemi i drewna, pochodzących z okolicznych regionów. Prace nad ukończeniem tej części miasta nadal trwają. Docelowo (poza budowlami z kamienia) mają tu powstać ogrody botaniczne i sztuczne jezioro.

Kasba

Ruiny cytadeli pochodzącej z XVI w., widoczne na dominującym nad pn. krańcem zatoki agadirskiej wzgórzu stanowią jedyny zachowany zabytek miasta. Po trzęsieniu ziemi z 1960 roku mury zostały częściowo zrekonstruowane, jednak otaczają jedynie pusty plac – zabudowa wewnętrzna uległa całkowitemu zniszczeniu. Na zboczu wzgórza umieszczono ogromny, podświetlany nocą napis arabski brzmiący w tłumaczeniu „Bóg, ojczyzna, król”. Podobny, pochodzący z XVIII w. napis zachował się nad bramą twierdzy.

Pierwszą twierdzę zbudowali Portugalczycy jako niewielki fort Santa Cruz de Cap de Gué w początku XVI w., twierdzę rozbudowali królowie marokańscy po roku 1540.

Hotele

W Agadirze jest najwięcej hoteli spośród marokańskich kurortów^{[potrzebny przypis]}. Większość skupia się przy bulwarze Muhammada V, biegnącym równolegle do plaży.

Lotnisko

Międzynarodowy port lotniczy Agadir-Al Massira jest oddalony od miasta o 22 kilometry. Obok lotniska nie znajdują się żadne hotele.

Sport

Najpopularniejszymi obiektami sportowymi w Agadirze są dwa pola golfowe. Miejscowe kluby jeździeckie oferują przejażdżki konne, a biura turystyczne organizują wyprawy jachtami i pojazdami terenowymi. Okolice Agadiru są także chętnie odwiedzane przez surferów i kitesurferów.

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Agadiru
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	20,4	21,0	22,4	21,9	23,2	24,0	26,1	26,1	26,4	25,3	25,3	20,7	23,4
Średnie dobowe temperatury [°C]	14,1	15,2	16,7	17,0	18,7	20,2	22,0	22,2	21,9	20,3	17,9	14,6	18,4
Średnie temperatury w nocy [°C]	7,9	9,4	10,9	12,0	14,2	16,4	18,0	18,2	17,3	15,2	12,3	8,5	13,4
Opady deszczu [mm]	45,5	42,4	31,1	25,9	3,5	1,1	0,1	0,2	3,0	25,8	52,6	60,7	292
Średnia liczba dni z opadami	5,4	5,6	5,1	3,7	1,4	1,3	0,2	0,4	1,6	4,1	5,3	5,3	39,4
Średnie usłonecznienie [h]	231	224	270	282	296	269	270	254	242	246	219	229	3029
Źródło: Hong Kong Observatory^[4], NOAA^[5] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1961-1990)

Średnia dobowa temperatura morza (°C)^[6]
Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Rok
18,3	17,5	17,6	18,0	18,5	19,6	20,2	20,7	20,7	20,6	19,3	18,3	19,1

Miasta partnerskie

Przypisy

↑ Population légale des régions, provinces, préfectures, municipalités, arrondissements et communes du royaume d’après les résultats du RGPH 2014 (12 régions). Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc. [dostęp 2016-09-27]. (fr.).
↑ ^a ^b Agadir, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-11-23] .
↑ Wilczyński, Piotr L., Osadnictwo miejskie Maroka, [w:] Kiniorska I., Sala S. (red.), Rola geografii społeczno-ekonomicznej w badaniach geograficznych, t. II, Nauki geograficzne w badaniach regionalnych, IG AŚ i PTG, Kielce 2007, s. 49–56.
↑ Climatological Information for Agadir, Morocco. hko.gov.hk. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)]. – Hong Kong Observatory.
↑ Agadir Climate Normals 1961–1990 – National Oceanic and Atmospheric Administration.
↑ Agadir average sea temperature – seatemperature.org.

Bibliografia

Encyklopedia Audiowizualna Britannica – Geografia I, RafałR. Jasiulewicz (red.), LeszekL. Baraniecki, Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2006, ISBN 83-60563-07-1, ISBN 978-83-60563-07-6, ISBN 83-60563-04-7, ISBN 978-83-60563-04-5, ISBN 1-59339-330-X, ISBN 978-1-59339-330-4, OCLC 838992809 .

Linki zewnętrzne

Portal miasta. agadirnet.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[rgph-1] Population légale des régions, provinces, préfectures, municipalités, arrondissements et communes du royaume d’après les résultats du RGPH 2014 (12 régions). Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc. [dostęp 2016-09-27]. (fr.).

[PWN-2] Agadir, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-11-23] .

[3] Wilczyński, Piotr L., Osadnictwo miejskie Maroka, [w:] Kiniorska I., Sala S. (red.), Rola geografii społeczno-ekonomicznej w badaniach geograficznych, t. II, Nauki geograficzne w badaniach regionalnych, IG AŚ i PTG, Kielce 2007, s. 49–56.

[HKO-4] Climatological Information for Agadir, Morocco. hko.gov.hk. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)]. – Hong Kong Observatory.

[5] Agadir Climate Normals 1961–1990 – National Oceanic and Atmospheric Administration.

[6] Agadir average sea temperature – seatemperature.org.

[1]