Amarillo

Amarillo

City
Śródmieście Amarillo w 2018 roku
Flaga
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Teksas
Hrabstwo	Potter, Randall
Kod statystyczny	FIPS: 48-03000 GNIS ID: 1351066
Burmistrz	Cole Stanley
Powierzchnia	269 km²
Wysokość	1116 m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	202 408 763,9 os./km²
Nr kierunkowy	806
Kod pocztowy	79101-79111, 79114, 79116-79121, 79123-79124, 79159, 79163, 79166-79168, 79171-79172, 79174, 79178, 79182, 79185, 79187, 79189
Strefa czasowa	UTC-06:00 UTC-05:00
Położenie na mapie Teksasu Amarillo
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Amarillo
35°11′57″N 101°50′43″W/35,199167 -101,845278
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Amarillo – miasto w Stanach Zjednoczonych, w regionie Llano Estacado, w północno-zachodniej części Teksasu. Według spisu z 2020 roku przekroczyło liczbę 200 tys. mieszkańców i jest 15. co do wielkości miastem w stanie^[1][2].

Znajduje się w centrum rolniczego regionu Texas Panhandle, tuż obok Kanionu Palo Duro.

Ośrodek wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego, pozyskiwania helu; przemysł petrochemiczny, zbrojeniowy (do niedawna montaż głowic atomowych), środków transportu, spożywczy (produkcja mięsa wołowego). Ważny węzeł komunikacyjny^{[potrzebny przypis]}.

Miasto, początkowo nazywane Oneida, powstało w 1887 roku jako obóz budowy kolei, a w latach 90. XIX wieku stało się jednym z najbardziej ruchliwych ośrodków transportu bydła na świecie. Jego znaczenie wzrosło po 1900 r., kiedy w regionie rozwinęły się uprawa pszenicy i hodowla. Odkrycie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w latach dwudziestych XX w. sprzyjało rozwojowi przemysłu^[3].

Według danych pięcioletnich z 2022 roku, 72,6% mieszkańców Amarillo stanowi ludność biała (52,2% nie licząc Latynosów), 11% było rasy mieszanej, 7,1% to czarni lub Afroamerykanie, 4,1% Azjaci, 0,8% rdzenna ludność Ameryki i 0,2% pochodziło z wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 34,2% ludności miasta. 11,4% mieszkańców urodziło się poza granicami Stanów Zjednoczonych^[4].

Do największych grup należą osoby pochodzenia meksykańskiego (30,1%), niemieckiego (8,4%), angielskiego (8,3%), irlandzkiego (7,4%) i „amerykańskiego” (5,5%). 4 tys. osób pochodzi z Afryki Subsaharyjskiej^[4].

Amarillo jest jedną z najbardziej ewangelikalnych metropolii w stanie i w kraju, gdzie w 2010 roku połowa (49,7%) mieszkańców deklarowała członkostwo w zarejestrowanych Kościołach ewangelikalnych^[5]. Nurt tych kościołów obejmuje (dane z 2020): bezdenominacyjne zbory (55,4 tys.), baptystów (50,5 tys.), campbellitów (9,2 tys.) i zielonoświątkowców (28 zborów)^[6].

Do innych większych grup religijnych w aglomeracji Amarillo, należą^[6]:

• Kościół katolicki – 24 474 członków w 16 parafiach,
• Zjednoczony Kościół Metodystyczny – 9037 członków w 16 kościołach,
• mormoni – ok. 4 tys. wyznawców w 9 świątyniach,
• świadkowie Jehowy – 2538 wyznawców w 11 zborach,
• czarni protestanci (głównie zielonoświątkowcy i baptyści) – 2166 członków,
• muzułmanie – 1373 wyznawców,
• afrykańskie kościoły ortodoksyjne – 1020 członków.

• 
  Centrum Amarillo
• 
  Budynek Sądu Okręgowego
• 
  Siedziba sądu hrabstwa Potter
• 
  Słynna restauracja i motel Big Texan Steak Ranch
• 
  Kościół metodystyczny
• 
  Muzeum związane z końmi
• 
  Centrum Sztuk Widowiskowych
• 
  Ceglana ulica
• 
  Shelton-Houghton House
• 
  Wieża ciśnień
• 
  Komin skalny kanionu Palo Duro, położony 20 km na południowy wschód od Amarillo

• Cyd Charisse (1922–2008) – aktorka i tancerka^[7]
• Joe Ely (ur. 1947) – piosenkarz i gitarzysta
• Carolyn Jones (1930–1983) – aktorka
• George Saunders (ur. 1958) – pisarz
• Jimmie Dale Gilmore (ur. 1945) – piosenkarz country
• Ann Doran (1911–2000) – aktorka
• Bascom N. Timmons (1890–1987) – dziennikarz, doradca prezydentów
• Rick Husband (1957–2003) – astronauta i pilot myśliwca
• Jack Wrather (1918–1984) – przedsiębiorca i biznesmen naftowy