Centriola

Trójwymiarowy, schematyczny model centrioli zbudowanej z dziewięciu tripletów mikrotubulowych

Centriola – organellum zbudowane z filamentów mikrotubulowych ułożonych w formę cylindra. Dwie ułożone prostopadle do siebie centriole, otoczone amorficzną substancją pericentrioralną, tworzą strukturę centrosomu. Centriole są obecne w komórkach zwierzęcych i ruchliwych komórkach roślinnych^[1], ale nie ma ich w komórkach większości grzybów i roślin wyższych^[2]^[3].

Typowa centriola zazwyczaj składa się z dziewięciu tripletów mikrotubulowych (w różnych typach komórek mogą to być także dublety i singlety) o długości 100–400 nm i średnicy 100–150 nm^[4].

Centriole odgrywają rolę w organizacji wrzeciona podziałowego i w przebiegu cytokinezy podczas podziałów komórkowych. Podczas tych procesów dochodzi do jednokrotnej duplikacji centrioli w centrosomach, gdzie każda z kopii zajmuje pozycję na przeciwnych końcach komórki, gdzie dają początek dwóm biegunom wrzecion podziałowych^[5]. Prócz tego centriole, jako składnik centrosomów, pełnią istotną rolę w organizacji szkieletu mikrotubulowego i kształtu komórek (centrosomy tworzą tak zwane centra organizacji mikrotubul – MTOC, z ang. microtubule organizing center)^[6]. W komórkach posiadających wici lub rzęski centriole, jako składnik ciałek bazalnych, pełnią rolę w ciliogenezie (powstawaniu rzęsek i wici) i dalszej funkcjonalności powstałych struktur^[7].

Przypisy

↑ centriola. Słownik terminów biologicznych PWN. [dostęp 2014-01-26].
↑ 16: The Cytoskeleton. W: Bruce Alberts, Alexander Johnson, Julian Lewis, Martin Raff, Keith Roberts, Peter Walter: Molecular biology of the cell. Wyd. 5. New York: Garland Science, 2008, s. 993. ISBN 978-0-8153-4105-5.
↑ Biologia. Jedność i różnorodność. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2008, s. 112. ISBN 978-83-7446-134-4.
↑ M. Delattre, P. Gönczy. The arithmetic of centrosome biogenesis. „J Cell Sci”. 117 (Pt 9), s. 1619-1630, 2004. DOI: 10.1242/jcs.01128. PMID: 15075224.
↑ JL. Salisbury, KM. Suino, R. Busby, M. Springett. Centrin-2 is required for centriole duplication in mammalian cells. „Curr Biol”. 12 (15), s. 1287-1292, 2002. DOI: 10.1016/S0960-9822(02)01019-9. PMID: 12176356.
↑ JL. Feldman, S. Geimer, WF. Marshall. The mother centriole plays an instructive role in defining cell geometry. „PLoS Biol”. 5 (6), s. e149, 2007. DOI: 10.1371/journal.pbio.0050149. PMID: 17518519.
↑ H. Hagiwara, N. Ohwada, T. Aoki, K. Takata. Ciliogenesis and ciliary abnormalities. „Med Electron Microsc”. 33 (3), s. 109-114, 2000. DOI: 10.1007/s007950000009. PMID: 11810467.

Linki zewnętrzne

Fotografie centrioli w mikroskopie elektronowym (niem.)

[STB-1] triola. Słownik terminów biologicznych PWN. [dostęp 2014-01-26].

[Alberts-2] 16: The Cytoskeleton. W: Bruce Alberts, Alexander Johnson, Julian Lewis, Martin Raff, Keith Roberts, Peter Walter: Molecular biology of the cell. Wyd. 5. New York: Garland Science, 2008, s. 993. ISBN 978-0-8153-4105-5.

[PWN-3] Biologia. Jedność i różnorodność. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2008, s. 112. ISBN 978-83-7446-134-4.

[Delattre-4] M. Delattre, P. Gönczy. The arithmetic of centrosome biogenesis. „J Cell Sci”. 117 (Pt 9), s. 1619-1630, 2004. DOI: 10.1242/jcs.01128. PMID: 15075224.

[Salisbury-5] JL. Salisbury, KM. Suino, R. Busby, M. Springett. Centrin-2 is required for centriole duplication in mammalian cells. „Curr Biol”. 12 (15), s. 1287-1292, 2002. DOI: 10.1016/S0960-9822(02)01019-9. PMID: 12176356.

[pmid17518519-s149-6] JL. Feldman, S. Geimer, WF. Marshall. The mother centriole plays an instructive role in defining cell geometry. „PLoS Biol”. 5 (6), s. e149, 2007. DOI: 10.1371/journal.pbio.0050149. PMID: 17518519.

[Hagiwara-7] H. Hagiwara, N. Ohwada, T. Aoki, K. Takata. Ciliogenesis and ciliary abnormalities. „Med Electron Microsc”. 33 (3), s. 109-114, 2000. DOI: 10.1007/s007950000009. PMID: 11810467.

[1]