Dolina Noteci
53°05′N 17°15′E/53,083333 17,250000kod: PLH300004
| |
| specjalny obszar ochrony siedlisk | |
| Państwo | |
|---|---|
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
5 lutego 2008 |
| Powierzchnia |
50 531,99 ha |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°05′N 17°15′E/53,083333 17,250000
| |
Dolina Noteci (kod obszaru PLH300004) – obszar chroniony programem Natura 2000 w województwie kujawsko-pomorskim i wielkopolskim o powierzchni 50532 ha[1].
Celem ochrony jest zachowanie siedlisk przyrodniczych i występujących na ich terenie gatunków roślin i zwierząt.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W kwietniu 2004 r. zaproponowano włączenie obszaru w sieć Natura 2000 jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty. W listopadzie 2007 r. został zatwierdzony jako projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) pod nazwą Dolina Noteci[2].
Lokalizacja
[edytuj | edytuj kod]Dolina Noteci obejmuje fragment Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, począwszy od zachodnich przedmieść Bydgoszczy (Prądy) na wschodzie, po Wieleń na zachodzie. W odróżnieniu od Doliny Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego (obszaru OSO) obszar Dolina Noteci obejmuje nie tylko dno pradoliny, lecz również fragmenty jej zboczy, zwłaszcza północnej krawędzi, na styku z Pojezierzem Krajeńskim.
Dolina jest położona na terenie dwóch województw i siedmiu powiatów: czarnkowsko-trzcianeckiego, pilskiego, chodzieskiego, wągrowieckiego, nakielskiego, bydgoskiego i miasta Bydgoszczy.
Ogólna charakterystyka obszaru
[edytuj | edytuj kod]W zachodniej części chronionego obszaru płynie rzeka Noteć, zaś we wschodniej (od Nakła do Bydgoszczy) – Kanał Bydgoski, wybudowany w 1774 r., łączący dorzecza Odry i Wisły[2].
Część obszaru zajmują torfowiska niskie pokryte przez zalewowe łąki i trzcinowiska. Wyspowo występują zarośla i zadrzewienia. Na zboczach doliny znajdują się płaty muraw kserotermicznych. W okolicach Goraja, Pianiówki i Góry oraz Ślesina występują lasy: buczyny i dąbrowy, w tym m.in. ciepłolubne dąbrowy i grądy zboczowe. Teren przecinają kanały i rowy odwadniające. Liczne są zbiorniki astatyczne – starorzecza i torfianki. Miejscami występują rozległe płaty lasów łęgowych. Na większości obszaru występują intensywnie użytkowane łąki.
Między dnem doliny a skrajem wysoczyzny występują znaczne deniwelacje terenu, miejscami należące do największych na Niżu Polskim (Góry Rzadkowskie 187 m n.p.m., Dębowa Góra 193 m n.p.m., wobec dna pradoliny 37–54 m n.p.m.)[3].
Nad Doliną Noteci nadzór sprawuje Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu[2].
Siedliska
[edytuj | edytuj kod]Wśród siedlisk na obszarze doliny, największy udział posiadają łąki i zarośla – 83%, zaś znacznie mniejszy: siedliska rolnicze (9%), lasy liściaste (6%), wody śródlądowe (rzeki i akweny – 3%), lasy iglaste (2%)[2].
Wśród siedlisk chronionych największy udział mają: łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (3%), ciepłolubne dąbrowy (3%), zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (2%), łąki selernicowe (2%) oraz niżowe świeże łąki użytkowane ekstensywnie (2%)[2].
Formy ochrony przyrody
[edytuj | edytuj kod]Około 75% powierzchni obszaru Dolina Noteci leży na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Noteci, ponadto na jego terenie znajduje się niewielki fragment Nadnoteckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz 6 rezerwatów przyrody[4]:
Wartość przyrodnicza
[edytuj | edytuj kod]Obszar obejmuje bogatą mozaikę siedlisk z załącznika I dyrektywy siedliskowej (15 rodzajów), z priorytetowymi lasami łęgowymi i dobrze zachowanymi kompleksami łąkowymi, choć łącznie zajmują one poniżej 20% powierzchni obszaru[2].
W Dolinie Noteci notowano m.in.:
- 22 gatunki ptaków wymienionych w załączniku I dyrektywy ptasiej,
- rośliny (starodub łąkowy), bezkręgowce (czerwończyk fioletek), ryby (boleń, piskorz, głowacz białopłetwy), płazy (kumak nizinny) i ssaki (bóbr europejski, wydra europejska), wymienione w załączniku II dyrektywy siedliskowej[2].
Rekomendowana jest również restytucja na tym terenie łątki ozdobnej, występującej w okolicach Nakła na początku XX w.[2]
Obszar częściowo pokrywa się z ostoją ptasią o randze europejskiej E-33 Nadnoteckie Łęgi. Jest to również ważny korytarz ekologiczny o randze międzynarodowej[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ministerstwo Środowiska: Polskie obszary Natura 2000. 2010-06-10. [dostęp 2010-06-10]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Natura 2000. Standardowy formularz danych. Obszar PLH300004. Dolina Noteci http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/dane/pdf/pl/PLH300004.pdf
- ↑ Umiński Janusz: Pojezierze Krajeńskie. Wydawnictwo PTTK „Kraj”. Warszawa 1991
- ↑ Natura 2000 - Standardowy formularz danych Dolina Noteci PLH300004. 2017. [dostęp 2018-12-27].
- ↑ Katarzyna Marcysiak: Ochrona przyrody – Bydgoszcz i okolice. W: Przyroda Bydgoszczy. Józef Banaszak (red.). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, 2004. ISBN 83-7096-531-8.
