Hynobius abei

Hynobius abei[1]
Sato, 1934
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Rodzina	kątozębne
Podrodzina	Hynobiinae
Rodzaj	Hynobius
Gatunek	Hynobius abei
Synonimy
Hynobius (Hynobius) abei — Nakamura & Ueno, 1963[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
zagrożony
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Hynobius abei – gatunek płaza ogoniastego z rodziny kątozębnych (Hynobiidae), występujący endemicznie w Japonii. Dorasta do 12,2 cm. Zasiedla lasy, gdzie żywi się bezkręgowcami. Rozmnaża się w listopadzie i grudniu, a do przeobrażenia dochodzi w czerwcu lub w lipcu. Jest gatunkiem zagrożonym w związku z bardzo małą populacją i obszarem zajmowanym oraz utratą siedlisk.

Epitet gatunkowy pochodzi od nazwiska japońskiego zoologa Yoshio Abe^[4].

H. abei osiąga rozmiary od 8,2 do 12,2 cm, wraz z ogonem (4,7–7,1 cm nie wliczając ogona)^[5]. Tułów jest krótki i krępy, z widocznymi 11–13 bruzdami żeber^[5]. Kończyny dość krótkie, z pięcioma palcami u stóp^[5]. Ciało ma kolor czerwono-brązowy lub czarno-brązowy, z miejscowymi srebrnymi lub jasnoniebieskimi plamkami^[5]. Z wyglądu gatunek ten jest bardzo podobny do Hynobius nebulosus, H. takedai i H. hidamontanus^[5]. Jest gatunkiem diploidalnym z liczbą chromosomów 2n = 56^[5].

H. abei jest endemitem Japonii^[5]. Występuje na północy środkowej części wyspy Honsiu w prefekturach Hyōgo i Fukui^[5]. Znane jest mniej niż 20 lokalizacji, w których ów gatunek występuje i jego obszar występowania jest mocno poszatkowany^[5]. Zasiedla lasy bambusowe, lasy liściaste zrzucające liście na zimę, aktywny jest głównie nocą^[5][3]. Żywi się dżdżownicami, pająkami, ślimakami, owadami, a także wodnymi bezkręgowcami^[5].

Rozmnaża się w listopadzie i grudniu w zacienionych zbiornikach wodnych, w których temperatura wody jest stosunkowo stabilna przez cały rok^[5]. Dorosłe osobniki rozmnażają się w tym samym zbiorniku wodnym w każdym roku^[5]. W okresie godowym policzki samca puchną przez co jego głowa sprawia wrażenie trójkątnej^[5]. Samica składa od 26 do 109 jaj pod warstwą liści^[5]. Samiec następnie pilnuje skrzeku przez pewien okres^[5]. Nowo wyklute kijanki rozwijają się pod warstwą śniegu i szybko dojrzewają po jego stopnieniu^[5]. Do przeobrażenia dochodzi w czerwcu lub lipcu, sporadycznie w sierpniu^[5]. Młode osobniki dorosłe spędzają dalszą część życia nieopodal zbiornika wodnego, w którym się wykluły^[5].

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN płaz ten od 2021 roku klasyfikowany jest jako gatunek zagrożony (EN, ang. Endangered); wcześniej, od 2004 roku uznawano go za gatunek krytycznie zagrożony (CR, ang. Critically Endangered), a od 1994 roku za gatunek zagrożony^[3]. Takie zaklasyfikowanie gatunku jest spowodowane poszatkowanym oraz bardzo małym łącznym obszarem zajmowanym (poniżej 500 km²) oraz utratą i degradacją siedlisk^[3]. Zagrażają mu urbanizacja, a także handel, jako że gatunek ten sprzedawany jest nielegalnie jako zwierzę domowe^[3]. W prefekturze Hyōgo gatunkowi temu wydzielono obszar chroniony w listopadzie 1998 roku, gdzie jest on prawnie chroniony^[3]. W prefekturze Kyoto H. abei jest pod całkowitą ochroną prawną jako pomnik przyrody^[3].