Komisja Heraldyczna

Komisja Heraldyczna

Budynek Administracji Państwowej przy ul. Batorego
Państwo	Polska
Data utworzenia	1999
Siedziba	Warszawa
Przewodniczący	Jan Wroniszewski
Zastępca przewodniczącego	Tadeusz Romuald Jeziorowski
Adres
ul. Batorego 5 02-591 Warszawa
brak współrzędnych
Strona internetowa

Komisja Heraldyczna – organ opiniodawczo-doradczy ministra właściwego do spraw administracji publicznej do spraw związanych z heraldyką, weksylologią oraz falerystyką, powoływana na podstawie ustawy z 29 grudnia 1998^[1], która zmieniła m.in. ustawę o odznakach i mundurach z 21 grudnia 1978^[2].

Komisja Heraldyczna początkowo podlegała ministrowi spraw wewnętrznych i administracji^[3], po reformie z 2011 ministrowi cyfryzacji^[4], a od 2012 ponownie ministrowi spraw wewnętrznych i administracji^[5].

Na członków komisji powoływane są w szczególności osoby wyróżniające się wysokim poziomem wiedzy z zakresu heraldyki i weksylologii, przedstawiciele organizacji, których statutowe cele związane są z heraldyką i weksylologią oraz przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego.

W skład Komisji wchodzi:

• 5 osób wskazanych przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
• 5 osób wskazanych przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego;
• 3 osoby wskazane przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Komisja składa się z przewodniczącego, jego zastępcy, sekretarza i dziesięciu członków^[3][5]. Członkowie komisji zostali powołani po raz pierwszy rozporządzeniem ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 stycznia 2000.

Pierwszym przewodniczącym mianowany został Stefan Krzysztof Kuczyński, który stanowisko piastował w latach 2000–2007^[6], a w związku z jego absencją od 2007 zadania przewodniczącego przejął dotychczasowy zastępca Henryk Seroka^[7][8]. Od roku 2008 do 2024 funkcję przewodniczącego komisji sprawował Paweł Dudziński^[9]. W związku z wnioskiem ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego z dnia 29 grudnia 2022 r. o odwołanie Pawła Dudzińskiego ze składu Komisji Heraldycznej, funkcję przewodniczącego przejął z dniem 26 kwietnia 2024 roku Jan Wroniszewski.^[10]

W kwietniu 2024 roku, w odpowiedzi na postulaty wprowadzenia do składu Komisji Heraldycznej ekspertów z dziedziny sztuk plastycznych, w miejsce odwołanego Pawła Dudzińskiego, na wniosek ministra kultury i dziedzictwa narodowego powołana została dr hab. Anna Myczkowska-Szczerska — profesor Akademii Sztuk Plastycznych im. Jana Matejki w Krakowie, specjalista w dziedzinie projektowania komunikacji wizualnej.^[11][10]

Komisja doradza i opiniuje szczególnie w zakresie:

• opiniowania wzorów herbów, flag i innych symboli jednostek samorządu terytorialnego
• opiniowania i przygotowania projektów wzorcowych aktów prawnych związanych z ustanawianiem insygniów władzy państwowej, herbów, flag, emblematów i innych znaków i symboli związanych z heraldyką i weksylologią
• udzielania konsultacji władzom i organom administracji publicznej w dziedzinie właściwego używania insygniów władzy państwowej, herbów, flag, emblematów i innych znaków i symboli związanych z heraldyką i weksylologią^[12].

W toku prac komisji wypracowane zostały szczegółowe zalecenia dotyczące:

• zasady tworzenia herbów, flag, sztandarów i pieczęci jednostek samorządu terytorialnego w Polsce
• zasady ustanawiania wyróżnień przez samorządy (odznak honorowych, medali honorowych)
• zasady sporządzania łańcuchów samorządowych^[13].

1. Jan Wroniszewski – przewodniczący (wskazany przez KWRiST)
2. Tadeusz Jeziorowski – zastępca przewodniczącego (wskazany przez KWRiST)
3. Grzegorz Latos – sekretarz (wskazany przez MSWiA)
4. Marek Adamczewski – członek (wskazany przez MKiDN)
5. Tadeusz Sobieszek – członek (wskazany przez KWRiST)
6. Anna Myczkowska-Szczerska – członek (wskazana przez MKiDN)
7. (punkt uchylony)
8. Henryk Seroka – członek (wskazany przez MKiDN)
9. (punkt uchylony)
10. Krzysztof Bąkała — członek (wskazany przez KWRiST)
11. Sławomir Górzyński – członek (wskazany przez MKiDN)
12. Piotr Gołdyn – członek (wskazany przez KWRiST)
13. Wojciech Fałkowski – członek (wskazany przez MKiDN)

1. Stefan Kuczyński – przewodniczący
2. Zenon Piech – zastępca przewodniczącego
3. Adam Misiuwaniec – sekretarz
4. Marceli Antoniewicz – członek
5. Jan Kazimierz Czubak – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Adam Koperkiewicz – członek
8. Maciej Korkuć – członek
9. Jerzy Kukliński – członek
10. Andrzej Przedpełski – członek
11. Henryk Seroka – członek
12. Adam Sosnowski – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Stefan Kuczyński – przewodniczący
2. Zenon Piech – zastępca przewodniczącego
3. Adam Misiuwaniec – sekretarz
4. Marceli Antoniewicz – członek
5. Jan Kazimierz Czubak – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Dariusz Woźnicki – członek
8. Maciej Korkuć – członek
9. Jerzy Kukliński – członek
10. Andrzej Przedpełski – członek
11. Henryk Seroka – członek
12. Adam Sosnowski – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Stefan Kuczyński – przewodniczący
2. Henryk Seroka – zastępca przewodniczącego
3. Adam Misiuwaniec – sekretarz
4. Marceli Antoniewicz – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Dariusz Woźnicki – członek
8. Maciej Korkuć – członek
9. Jerzy Kukliński – członek
10. Andrzej Przedpełski – członek
11. Jan Wroniszewski – członek
12. Urszula Zgorzelska – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Stefan Kuczyński – przewodniczący
2. Henryk Seroka – zastępca przewodniczącego
3. Grzegorz Latos – sekretarz
4. Marceli Antoniewicz – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Dariusz Woźnicki – członek
8. Maciej Korkuć – członek
9. Jerzy Kukliński – członek
10. Marek Makowski – członek
11. Jan Wroniszewski – członek
12. Urszula Zgorzelska – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Paweł Dudziński – przewodniczący
2. Jan Wroniszewski – zastępca przewodniczącego
3. Grzegorz Latos – sekretarz
4. Marceli Antoniewicz – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Dariusz Woźnicki – członek
8. Maciej Korkuć – członek
9. Piotr Dymmel – członek
10. Marek Makowski – członek
11. Henryk Seroka – członek
12. Urszula Zgorzelska – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Paweł Dudziński – przewodniczący
2. Jan Wroniszewski – zastępca przewodniczącego
3. Grzegorz Latos – sekretarz
4. Marceli Antoniewicz – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Wojciech Tutak – członek
8. Maciej Korkuć – członek
9. Piotr Dymmel – członek
10. Marek Makowski – członek
11. Przemysław Mrozowski
12. Piotr Gołdyn – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Paweł Dudziński – przewodniczący
2. Jan Wroniszewski – zastępca przewodniczącego
3. Grzegorz Latos – sekretarz
4. Marek Adamczewski – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Wojciech Tutak – członek
8. Michał Karalus – członek
9. Piotr Dymmel – członek
10. Henryk Seroka – członek
11. Przemysław Mrozowski
12. Piotr Gołdyn – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Paweł Dudziński – przewodniczący
2. Jan Wroniszewski – zastępca przewodniczącego
3. Grzegorz Latos – sekretarz
4. Marek Adamczewski – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Wojciech Tutak – członek
8. Michał Karalus – członek
9. Robert Szydlik – członek
10. Henryk Seroka – członek
11. Przemysław Mrozowski
12. Piotr Gołdyn – członek
13. Alfred Znamierowski – członek

1. Paweł Dudziński – przewodniczący
2. Jan Wroniszewski – zastępca przewodniczącego
3. Grzegorz Latos – sekretarz
4. Marek Adamczewski – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Tadeusz Jeziorowski – członek
7. Wojciech Tutak – członek
8. Michał Karalus – członek
9. Robert Szydlik – członek
10. Henryk Seroka – członek
11. Sławomir Górzyński – członek
12. Piotr Gołdyn – członek
13. Wojciech Fałkowski – członek

1. Jan Wroniszewski – przewodniczący
2. Tadeusz Jeziorowski – zastępca przewodniczącego
3. Grzegorz Latos – sekretarz
4. Marek Adamczewski – członek
5. Tadeusz Sobieszek – członek
6. Anna Myczkowska-Szczerska – członek
7. (punkt uchylony)
8. Henryk Seroka – członek
9. (punkt uchylony)
10. Krzysztof Bąkała — członek
11. Sławomir Górzyński – członek
12. Piotr Gołdyn – członek
13. Wojciech Fałkowski – członek

W 2014 do ministra administracji i cyfryzacji skierowany został list członków Zespołu Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa przy Komitecie Nauk Historycznych PAN w sprawie nieprawidłowości w działalności Komisji Heraldycznej. Podniesione w piśmie zarzuty dotyczyły braku przejrzystości oraz obiektywizmu praktyk i procedur. Wskazano na zaistnienie konfliktu interesów w sytuacji projektowania symboli przez członków, pełniących jednocześnie funkcję ich opiniowania. W szczególności dotyczyło to osoby przewodniczącego Komisji Heraldycznej oraz jednego z członków. Wnioskowano o rekonstrukcję Komisji dla odzyskania przez nią opinii instytucji obiektywnej i wiarygodnej. Pismo podpisało 15 naukowców skupionych przy ZNPHiE^[23].

W odpowiedzi udzielonej przez Ministerstwo w marcu 2015 stwierdzono, „że przepisy prawa dotyczące Komisji Heraldycznej nie zawierają zakazu projektowania przez członków Komisji symboli jednostek samorządowych”, ich zaangażowanie w projektowanie wynika stąd, że „środowisko osób zajmujących się naukowo heraldyką i weksylologią jest w Polsce niezmiernie wąskie”, a gwarancją obiektywności ocen Komisji ma być „nakaz wyłączenia się autorów projektów symboli samorządowych […] z omawiania projektu, jak i głosowania nad uchwałą w jego sprawie”^[24].

Minister administracji i cyfryzacji zwrócił się do Komisji Heraldycznej z wnioskiem o podjęcie uchwały sankcjonującej jednoznaczny nakaz wyłączenia się autorów projektów z udziału w pracach Komisji Heraldycznej. Uchwała przyjęta została przez Komisję Heraldyczną na posiedzeniu 13 marca 2015^[25]. Zawieszenie działalności projektowej zadeklarował Paweł Dudziński^[26]. Z projektowania nie zrezygnowali Piotr Gołdyn^[27][28], Henryk Seroka^{[29][30][31][32]}, Tadeusz Sobieszek^[33][34], Robert Szydlik^[35][36], Wojciech Tutak^[37][38] i Alfred Znamierowski^[39][40].

W styczniu 2022 dr hab. Marek Adamczewski, na wykładzie naukowym zorganizowanym przez poznański oddział Polskiego Towarzystwa Heraldycznego^[41], przedstawił próbę podsumowania ponad 20 lat procedowania Komisji Heraldycznej^[42]. W ramach dwugłosu swoje krytyczne stanowisko zaprezentował Aleksander Bąk, którego konkluzją były trzy postulaty: natychmiastowa dymisja przewodniczącego Komisji Heraldycznej, odwołanie grona członków „projektujących” oraz objęcie Komisji Heraldycznej nadzorem sanacyjnym. Jako uzasadnienie wskazał m.in. uznaniowość oraz brak bezstronności i transparentności w opiniowaniu, przekraczanie kompetencji delegowanych ustawą przez wydawanie opinii na podstawie negatywnej oceny formy plastycznej, wprowadzanie w obieg prawny symboli noszących znamiona plagiatu, konflikt interesów z uwagi na sprawowanie funkcji członków Komisji Heraldycznej przez osoby jednocześnie projektujące symbole samorządowe oraz je opiniujące, a przede wszystkim piastowanie funkcji przewodniczącego Komisji Heraldycznej przez osobę obciążoną zarzutem plagiatu^[43].

Zarzut plagiatu stanowił podstawę podjęcia przez Radę Dyscypliny Historia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 12 listopada 2019 uchwały o odmowie nadania Pawłowi Dudzińskiemu stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych, w dyscyplinie historia.^[44] 31 maja 2021 Prezydium Rady Doskonałości Naukowej jednogłośnie podjęło decyzję o utrzymaniu uchwały w mocy^[45].

12 grudnia 2022 dziennik Rzeczpospolita opublikował artykuł informujący, iż „najważniejszym ciałem zajmującym się heraldyką kieruje osoba, której dwukrotnie nie udało się uzyskać habilitacji z powodu oskarżeń o plagiat”^[46].

W grudniu 2022 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński wystąpił do ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego z wnioskiem o odwołanie Pawła Dudzińskiego ze składu Komisji Heraldycznej. W uzasadnieniu wniosku wskazano, że „podejrzenie popełnienia plagiatu jest zarzutem, który godzi w dobre imię Komisji i utrudnia wypełnianie przez nią ustawowych zadań”^[47].

W lutym 2024 roku minister spraw wewnętrznych i administracji przygotował projekt zmiany rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych zmieniającego rozporządzenie w sprawie powołania Komisji Heraldycznej, przewidujące usunięcie Pawła Dudzińskiego z funkcji przewodniczącego Komisji Heraldycznej. Rozporządzenie wprowadzające stosowne zmiany weszło w życie w dniu 26 kwietnia 2024 r.^[10]

W ramach uzgodnień międzyresortowych, przeprowadzonych w lutym 2024 roku, minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz w piśmie skierowanym do ministra Tomasza Szymańskiego, podniósł kwestię konfliktu interesów zachodzącego w Komisji Heraldycznej z uwagi na to, że część jej członków łączy bowiem prowadzenie działalności w zakresie projektowania wzorów insygniów i symboli z ich opiniowaniem w ramach prac Komisji. Zdaniem ministra, w przepisach powszechnie obowiązujących, powinien być sformułowany zakaz łączenia tego typu praktyk.^[48]

• Komisja Heraldyczna
• Zasady tworzenia herbów, flag, sztandarów i pieczęci jednostek samorządu terytorialnego w Polsce
• Sporządzanie łańcuchów
• Stanowienie wyróżnień
• Co powinien zawierać wniosek o opinię o projekcie symbolu?