Wikipedysta:Dszk459/brudnopis

M60 – amerykański czołg podstawowy (2 generacji) z okresu zimnej wojny. Był następcą M48 Patton III. Stworzony był do walki z T 54, T 62, T 55 i chińskim Typ 59. Czołg wszedł do masowej

M60

M60 Patton
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Chrysler
Typ pojazdu	czołg podstawowy
Załoga	4
Historia
Prototypy	1955-1960
Produkcja	1960-1990
Wycofanie	2005
Egzemplarze	ok 15 000
Dane techniczne
Silnik	silnik wysokoprężny Continental AVDS 1790-2 750 KM (560 kW)
Pancerz	od 20 do 180
Długość	6,9 m
Szerokość	3,6 m
Wysokość	3,3 m
Masa	57,3 t
Osiągi
Prędkość	48 km/h
Zasięg pojazdu	450 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
działo gwintowane M68 kal 105 mm Wielkokalibrowy Karabin Maszynowy M85 kal 12,7 mm i sprzenżony z armatą Karabin Maszynowy M73 kal 7,62 x51 NATO mm
Wyposażenie
kopułka dowódcy M19
Multimedia w Wikimedia Commons

produkcji w 1960 roku, a zakończono ją w 1990 roku. Brał udział w takich konfliktach jak Wojna ,,Jom Kippur", Iracko-Irańska i Pierwszej inwazji Koalicji na Irak. W tych konfliktach wygrywał z nowszymi T 72 i T 62 udowadniając, że jest dobrym czołgiem na polu walki. M60 Patton został wyprodukowany w nakładzie 15 000 sztuk co na czołg wyprodukowany na zachodzie jest bardzo dużą ilością.^[1]

M60 przeszedł wiele modernizacji (więcej modernizacji miały tylko radzieckie T54 i T 55). Układ wnętrza M60 jest oparty na konstrukcji M48 Patton, zapewniał on dużo miejsca załodze. Czołg ten miał wiele modernizacji w postaci M60-2000/120s, M60 Phoenix, Magacha 6 i 7 i Sabry. Modernizacje tego czołgu przedłużyły jego żywotność o ponad trzy dekady od zakończenia produkcji. Był szeroko stosowany przez USA i jego sojuszników (np: Egipt, Izrael, Arabię Saudyjską). Był powoli wycofywany z Amerykańskiej armii w latach 90 XX wieku, a na jego miejsce wszedł M1Abrams.^[1]

Historia czołgu M60 Patton IV zaczyna się w roku 1956, gdy to w Budapeszcie doszło do powstania węgierskiego, którego celem było wyjście z pod władzy ZSRR, ale takie działania nie spodobały się Nikicie Chruszczowowi, który był pierwszym Sekretarzem ZSRR, postanowił zainicjować interwencję razem z państwami Układu Warszawskiego. Podczas tego wydarzenia Brytyjczycy zdobyli T 54A (czołg wpadł w ich ręce ponieważ załoga tego czołgu wjechała na teren Ambasady Brytyjskiej) i zbadali uzbrojenie oraz opancerzenie czołgów. Brytyjczycy postanowili opracować nową armatę do swoich czołgów, która byłaby w stanie przebić przedni pancerz T 54. W rezultacie powstało działo gwintowane L7 kal 105 mm. USA w odpowiedzi na te informację skonstruowały własne działo gwintowane M68 kal 105 mm, które było wówczas w fazie rozwojowej. Mniej więcej w tym samym czasie USA postanowiły ulepszyć swój obecny czołg M48 Patton III (chodzi tu o czołg używany przez ,,US Army" w latach 1955 do 1960, a był to wtedy M48 Patton III) . W skład ulepszeń miało wejść działo 105 mm M68, silnik natomiast miał być wymieniony z diesla używanego jeszcze w drugiej wojnie światowej, dlatego postanowiono zainstalować silnik wysokoprężny Continental AVDS-1790-2^[2].

Amerykanie mieli zamiar ulepszyć M48, a nie stworzyć zupełnie inny czołg. Szereg zmian zastosowanych w tym pojeździe zmusił amerykanów do nadania innej nazwy. Z M48E3 przemianowano go na XM60 (X przed literą jakiegoś pojazdu oznacza, że jest to prototyp). Do stworzenia nowego czołgu użyto jako podstawy czołgów M48, na których zaczęto wprowadzać zmiany z tym co ustalił kongres. Testy prowadzono na poligonach testowych w Yuma, Fort Churchill, Fort Knox i Elgin Air Force Base. Kontrakt na produkcję czołgów M60 wyszedł w kwietniu 1959 r. i został zawarty z ,,Chrysler Corporation Delaware Defense Plant", a już w czerwcu tego samego roku kongres zamówił 180 M60. W M60 wprowadzono wiele udanych ulepszeń, z których najbardziej godne uwagi było użycie nowego płaskiego pancerza ,,glacis" z walcowanej blachy, wprowadzenie nowej kopuły dowódcy M19 oraz zmiana wyglądu kół jezdnych i linii błotników. W sierpniu 1959 r. Kongres Armii Stanów zjednoczonych postanowił zakupić większą partię M60, W październiku 1960 r. ruszyła produkcja M60 w fabryce w Delaware. Czołg spełniał wszystkie wymagania dla tego wszedł do Amerykańskiej armii, a od 1962 r. został poprawiony i zmodernizowany, ta wersja została oznaczona jako M60A1 (oznaczenie prototypowe M60E1).^[3],^[4]

Pierwotnie M60 miał mieć APU (Auxiliary power unit - pomocnicza jednostka mocy), ale pomysł ten został odrzucony z uwagi na niepotrzebne zwiększenie spalania paliwa. Silnik AVDS-1790-2 był znacznie mniejszy niż te we wcześniejszych czołgach Patton takich jak M46, M47, M48 i miał podobne osiągi co silniki większych rozmiarów, był bardzo niezawodny w niskich temperaturach, a także w gorącym klimacie (co pozwalało mu być dobrą platformą eksportową). Główna armata było to działo gwintowane M68 kal 105 mm z systemem odrzutu koncentrycznego. Działo to było wyposażone w coś, co w tamtym czasie było względną rzadkością, w swego rodzaju wentylator, który pozbywał się gazów prochowych. Do prowadzenia ognia z działa 105 mm służył zestaw kierowania ogniem używany w M48A2. Pierwotnie M60 miał mieć pancerz kompozytowy. Jednak, aby uprościć produkcję i zmniejszyć koszty, pancerz kompozytowy został usunięty. Wieża czołgu była identyczna jak wieża z M48A2, z pewnymi różnicami w przedziale załogi, np: radiostacja dowódcy, nowy typ kopuły obserwacyjnej dowódcy (była nieco większa niż kopuła w czołgu M48A2). Kopułka została wyposażona w nowy wówczas wielkokalibrowy karabin maszynowy M85 kal 12,7 x 99 (NATO), karabin został na stałe przymocowany do kopułki, a nie jak w poprzednich czołgach wystawał ponad wierzę. Na podłodze kadłuba był właz ratunkowy pozwalający wydostać się załodze w przypadku nie możliwości opuszczenia przez załogę czołgu górnymi włazami. Nowa konstrukcja kadłuba pozwoliła również na wykonanie całego kadłuba z jednego odlewu lub przez zbudowanie go z kilku mniejszych odlewów. Zawieszenie było zmodyfikowaną wersją z czołgu M48A2C. Natomiast koła jezdne były ze stopu aluminium, a zawieszenie nie miało hydraulicznych amortyzatorów, ani mechanizmów redukcji tarcia. Przednie i tylne koła jezdne miały sprężyny, które ograniczały ich promień skrętu, ale nie wpłynęło to na możliwości jezdne czołgu. Wczesne testy pozwoliły wyeliminować błędy w konstrukcji amortyzatorów, ponieważ poprzednie sztywne zawieszenie podczas jazdy w terenie doprowadzało do mocnych drgań, sprawiało to dla załogi jazdę tym czołgiem jako bardzo uciążliwą.^[5],^[6]

Jak wspomniano powyżej, kopuła M60 została uzbrojona w wielkokalibrowy karabin maszynowy M85, zasilany taśmą złożoną z 180 naboi amunicją znajdowała się po lewej ścianie kopuły karabin przeładowywał się automatycznie a łuski wyrzucał przez rynnę po prawej stronie kopuły (wczesne M60 miały wielkokalibrowym karabinem maszynowym Browning M2HB umieszczone na cokole na szczycie kopuły dowódcy, ponieważ M85 był w fazie testowej). Dowódca w kopule miał osiem wizjerów do obserwacji pola walki w obszarze 360°(ale naprawdę te wizjery nie dawały takiej widoczności bez obracania się kopuły, ponieważ między każdym wizjerem były odstępy natury technicznej). Kopuła mogła być obracana niezależnie od wieży, ale obracanie kopuły odbywało się za pomocą ręcznej korby. Dowódca miał elementy do operowania działem kal 105 mm bez względu na resztę załogi. Strzelec miał prosty celownik, niewiele gorszy od dowódcy, celowanie wspomagał mu prymitywny komputer. Kontrola nad prowadzeniem ognia z działa, odbywała się przez urządzenia elektryczne, a współosiowym uzbrojeniem tego czołgu to sprzężony z armatą karabin maszynowy M73 napędzany elektrycznie kalibru 7,62 x 51 mm (NATO). Większość amunicji była przewożona w kadłubie i była niezabezpieczona - tylko sześć nabojów było przewiezionych w zgiełku wieży (zwiększono tą wartość do ośmiu nabojów kilka lat później). Czołg miał ładowniczego, który był odpowiedzialny za przeładowanie działa. Kierowca miał właz na przodzie kadłuba, miał zwykłe drążki kierownicze. Załoga miała system ogrzewania.^[7]

Rura wydechowa miała tendencję do zapychania się przez jazdę w błotnistym terenie, więc aby zapobiec uduszeniu załogi, klapa kierowcy była zwykle lekko otwarta podczas używania nagrzewnicy. Wyprodukowano około 2205 egzemplarzy zwykłych M60. następną wersją była M60A1 ten wariant był wprowadzony do armi w 1962 r. i był produkowany na przełomie lat 60. i 70. XX wieku produkcja M60A1 była prowadzona w dość powolnym tempie, tylko po to, aby linia produkcyjna była w ciągłej gotowości. W wyniku wojny Jom Kippur w 1973 r. podjęto duży wysiłek w celu zwiększenia produkcji, tak aby czołgi M60A1 utracone przez Izrael mogły zostać zastąpione nowymi egzemplarzami z fabryki, a także w celu zwiększenia zapasów wojennych Izraela. Produkcja stale rosła w połowie lat siedemdziesiątych (z powodu początkowego niedoboru odlewów kadłuba i wieży) z 48 na miesiąc w 1975 r., a w październiku 1978 r. doszło do maksymalnego poziomu 129 sztuk. W 1990 roku z Fabryki wyjechał ostatni M60. Wszystkich wariantów M60 wyprodukowano coś ok 15 000.^[2],^[3]

Czołg M60 Patton jest ulepszoną wersją M48 Patton, ale nie jest jego wierną kopią.

Był bardzo opancerzonym czołgiem jak na początek lat 60 XX wieku, o czym mogą świadczyć parametry jego pancerza. Pancerz kadłuba był odlewany o grubości od 25 mm do 93 mm, zważając że płyty były pochylone daje to grubość praktyczną od 225 mm do 257 mm w najsłabiej opancerzonych miejscach przodu kadłuba jest 109 mm (parametry te odpowiadają wersji M60 M60A1, M60A2, M60A3); natomiast dziób kadłuba ma od 35 mm do 85 mm, praktyczna grubość to ok 131 mm (M60), natomiast w M60A1,M60A2 i M60A3 od 35 mm do 143 mm praktyczna grubość to ok 249 mm; boki kadłuba od 74 mm do 90 mm (przy wszystkich wersjach); tylna przegroda silnika miała następującą grubość 30 pod kątem co dawało 60 mm grubości praktycznej (w każdej wersji produkcyjnej); dolna płyta podłogowa w czołgu ma grubość 19 mm (przy wszystkich wersjach); najmniej pancerza ma dolna płyta silnika ok. 13 mm (w każdej wersji produkcyjnej); przednie opancerzenie wierzy); jarzmo działa i policzki wierzy czołgu), jarzmo od 60 mm do 114 mm w praktyce dawało to grubość 130 mm (dla wariantu M60), w innych wersjach było to od 30 mm do 130 mm grubość praktyczna to 260 mm (w M60A1i M60A3 ), natomiast w wariancie M60A2, w którym zastosowano inną wierzę ta wartość dochodziła do 292 mm; policzki wierzy od 55 mm do 178 mm co dawało grubość praktyczną na poziomie 217 mm jednorodnej stali dla wariantu M60, M60A1,M60A2 i M60A3 miały już inne parametry grubości policzków wierzy odpowiednio A1 od 55 mm do 208 mm (praktyczna grubość to 254 mm), M60A2 292 mm i A3 od 55 mm do 208 mm (praktyczna grubość to 284 mm); boki wierzy od 55 mm do 76 mm (daje to praktycznie 92 mm pancerza) w zwykłym M60, natomiast w M60A1,M60A2 i M60A3 boki wierzy mają od 55 do 115 (praktycznie daje to 140 mm pancerza); dach wierzy ma natomiast 24 mm (w każdej wersji). Czołg ważył odpowiednio 46 ton dla M60, 47 ton dla M60A1 i M60A3 i 51,9 tony dla M60A2. Wieża czołgu M60 była taką powiększoną miską (w porównaniu do innych czołgów z tego okresu M60 ma największą wieżę). Wieże wszystkich wyprodukowanych M60 były jednakowego kształtu z wyjątkiem M60A2 z wieżą złożoną z długiego prostokąta i bocznych policzków w kształcie uszu ustawionych poziomo (wieża ta błędnie była nazywana spodkiem). Podwozie było takie same jak w poprzednich czołgach z rodziny Patton.^[4],^[6]

Czołg był uzbrojony w działo gwintowane kal 105 mm M68, składało się z monoblokowej lufy, stopniowego zamka połączonego z lufą za pomocą gwintu sektorowego, zamka klinowego i kolektora zainstalowanego na środku lufy. Zamek M68 w przeciwieństwie do armaty L7 ma inny kształt: Kształt zamka w armacie M68 jest zaokrąglony z końcówką w kształcie litery U. Działo zamontowano w kołysce, której obudowa służy jednocześnie jako zewnętrzny cylinder dla urządzeń odrzutowych. Maksymalny kąty opuszczenia działa to -10°, a podniesienia to + 20°. Mechanizmy obsługi działa, to napędy elektrohydrauliczne i ręczne. Sterowanie mechanizmami elektromechanicznymi jest wykonywane przez dowódcę czołgu i strzelca, z ich stanowisk za pomocą uchwytów. Maksymalna prędkość obrotu wieży wynosi 24°/s, a podnoszenie i opuszczanie działa odbywało się z prędkością 4°/s. Czołg w pierwszych wersjach nie posiadał stabilizacji działa, nie posiadał też automatu ładowania (pociski trzeba było ładować ręcznie). Szybkostrzelność czołgu z głównego działa wynosiła 8 pocisków na minutę. Amunicja do działa obejmuje 60 nabojów z czego 26 znajduje się w przedziale kontrolnym, natomiast reszta czyli 34 pociski w przedziale bojowym. Najczęściej używane pociski w M60 to: M392 pocisk podkalibrowy z rdzeniem z węglika wolframu; pocisk kumulacyjny M456; pocisk odłamkowo burzący do niszczenia bunkrów, umocnień i budynków; M393 pocisk przeciw pancerno odkształcalny z plastikowym materiałem wybuchowym i łatwą do formowania głowicą; pocisk dymny M416. Początkowa prędkość tego pocisku wynosi 1478 m / s.^[8]

Jako broń pomocnicza czołgu służył karabin maszynowy M73 7,62x 51 mm NATO sprzężony z armatą M68, a w kopule dowódcy znajdował się wielkokalibrowy karabin maszynowy M85 kal 12,7 x 99 mm NATO (kąty prowadzenia ognia z tego karabinu to od -15° w dół do + 60° w górę). Amunicja składa się z 1050 naboi dla M85 kalibru 12,7 mm i 5500 pocisków dla M73 kalibru 7,62 mm.

Główny system bezpośredniego kierowania ogniem składał się z dalmierza laserowego M17C, z którego korzystał dowódca czołgu. Zakres pomiarowy do celu wynosił od 500 do 4000 m. W przypadku współosiowego karabinu maszynowego sprzężonego z działem stosowano celownik M44C. Podobnie jak w poprzednich czołgach, system kierowania ogniem obejmował komputer balistyczny M13A1D, który niewiele różnił się od tego samego urządzenia wykorzystywanego w czołgu M48A2. Prowadzenie ognia z działa z pozycji zamkniętych odbywało się za pomocą celownika składającego się ze wskaźnika azymutu M28A1 i kwadrantu M13A1, które były ulepszone w porównaniu z tym samym celownikiem z czołgu M48A2. Obserwacje pola walki zapewniała dowódcy osiem pryzmatów obserwacyjnych M41 zainstalowanych na obwodzie kopuły dowódcy. W tym ostatnim znajdował się celownik M71-28C do karabinu maszynowy M85, przeznaczony do strzelania zarówno do celów naziemnych, jak i powietrznych oraz urządzenie monitorujące. Jedno pryzmatyczne urządzenie obserwacyjne o okrągłym kształcie M27 było, zainstalowane na stanowisku działonowego.Jednostka napędzająca M60 to silnik Continental AVDS 1790-2. Silnik był czterosuwowy 12-cylindrowy po dwa w każdym rzędzie ułożone w kształcie litery V, chłodzony powietrzem z turbodoładowaniem. Moc silnika to 750 KM przy 2400 obrotach na minutę Silnik był uszczelniony i mógł pokonywać niewielkie przeszkody wodne. Zespół silnika z układem przeniesienia napędu był umieszczony wzdłuż osi wzdłużnej czołgu. Aby ułatwić uruchomienie silnika w warunkach zimowych, w zbiorniku zainstalowano nagrzewnicę z dopływem powietrza. Uruchamianie silnika za pomocą rozrusznika elektrycznego pozwala uruchomić czołg w -30 °C. Całkowita pojemność zbiorników paliwa wynosiła 1420 litry. Przeniesienie mocy na napęd odbywało się hydromechanicznie poprzez przekładnie Allison CD-850-6 Cross-Drive, składającą się z przemiennika momentu obrotowego, trzystopniowej przekładni planetarnej i wieloobiektowego mechanizmu różnicowego razem z obrotem planetarnym.^[7],^[8],^[9]

Zawieszenie czołgu M60 było podobne do zawieszenia z czołgu M48A2 z wyjątkiem drobnych zmian w jego konstrukcji. W szczególności z M60 wyrzucono rolki napinające, a na ich miejsce zastosowano natomiast sztywniejsze wałki skrętne, co pozwoliło nieznacznie zwiększyć prześwit maszyny. Rolki podporowe wykonane były ze stopu aluminium, rolki są sprzężone z teleskopowymi amortyzatorami i są zamontowane na pierwszym i szóstym wałku podporowym. Rolki gąsienic były stalowe z niektórymi częściami gumowymi, z wyjmowanymi tarczami i piastami wykonanymi ze stopu aluminium. Rolki były wymienne z kołami napędowymi. Rolki nośne (trzy z każdej strony) również miały bandaże gumowe. Koła napędowe miały zdejmowane stalowe obręcze. Gąsienice o szerokości 71 cm, istniały też całkowicie gumowe gąsienice T97. Gwarantowany przebieg bez awarii to 1 500 000-2 000 000 km. Sprzęt radiowy czołgu składał się z jednej radjo stacji VHF AN / GRC-3 lub AN / GRC-4/5/6/7/8, zapewniającej dobrą bezproblemową komunikacje w promieniu 32 do 40 km oraz interkomu czołgowego AN / V1A -4 z polowym gniazdem telefonicznym.^[9]

Załoga składała się z 4 osób w skład wchodził kierowca, ładowniczy, strzelec, dowódca i kierowca. Kierowca znajdował się z przodu kadłuba, a jego właz nad armatą (dokładnie blisko jarzma działa). Ładowniczy siedział po lewej stronie we wnętrzu wieży. Jego zadania to przeładowywanie działa kal 105 mm. Strzelec siedział po prawej stronie przed dowódcą, dysponował on dużym peryskopem w kształcie trapezu, którym można było prowadzić obserwacje oraz do prowadzenia ognia z KMu M73 lub M240 na bliskie odległości. Dodatkowo strzelec posiadał celownik główny o stałym ośmiokrotnym powiększeniu, dodatkowo miał celownik teleskopowy z dwoma siatkami celowniczymi jeden dla amunicji podkalibrowej i odkształcalnej wybuchowej, druga dla amunicji kumulacyjnej. Po prawej stronie od stanowiska strzelca jest kwadrant, to przyrząd słyszący do ostrzału artyleryjskiego. Stanowisko dowódcy znajdowało się po prawej stronie, dowódca miał najbogatsze wyposażenie z całej załogi taką jak: własną kopułkę służącą do obserwacji i posiadającą wielkokalibrowy karabin maszynowy M85 kal 12,7 x 99 mm. M85 znajdował się we wnętrzu kopuły. Do WKMu jest przystosowany system ,,lasovoveride" służył do zatrzymywania ognia gdy na taśmie zostało tylko kilka nabojów i szybszym przeładowaniu oczywiście system można wyłączyć i wystrzelać całą taśmę ale powoduje to dłuższe przeładowanie. Posiadał w kopule celownik nocny i celownik dzienny, w kopule był też peryskop do obserwacji ogólnej oraz do celowania z WKMu. W tym czołgu dowódca miał dodatkowe siedzenie żeby nie musiał stać kiedy ma otworzony właz. Z tyłu dolnego fotela dowódcy była gaśnica do gaszenia pożaru. Dowódca miał panel pozwalający mu wyłączyć wspomaganie trawersu kopuły i obsługiwać ją ręcznie, dodatkowo w skład wyposażenia dowódcy wchodził interkom i system czyszczeni pyłów ,,power pack blower motor" dodatkowo możliwość nastawiania komputera balistycznego na różne rodzaje pocisków, do tego miał dalmierz laserowy i w pełni tylko on go kontrolował (to tylko dowódcy wyświetla się odległość z dalmierza).^[6],^[8]

Tylko M60A1 AOS, M60A2 i M60A3 otrzymały stabilizację!

M60 - była to pierwsza wersja produkcyjna M60 Patton. Produkowana była od 1960 do 1962 roku. Wyprodukowano ponad 2000 egzemplarzy wczesne warianty zamiast M85 miały M2HB.^[2]

M60A1 - była to zmodernizowana wersja M60, charakteryzująca się nową wieżą („igłową”), ale część wyprodukowanych czołgów M60A1 posiadała starszą wieżę stosowaną na czołgach M48A3 (takie warianty produkowano do wiosny 1962r). M60A1 był cięższy co najmniej o dwie tony od M60, to wymusiło zastosowanie amortyzatora na drugiej parze kół jezdnych, a także postanowiono lekko przenieść główny wał napędowy. Silnik Continental AVDS-1790-2. Silnik ulepszono do wersji AVDS 1790-2c, obsługiwany przez przekładnię ,,PowerShift" Alison CD-850-6A. Strzelec otrzymał lepszy dalmierz (,,koincydencyjny") i celownik z 10-krotnym powiększeniem, a także inny peryskop do użycia jako celownik pomocniczy. Strzelec miał także blok obserwacyjny czyli peryskopu M35, który dawał mu możliwość obserwacji pola walki w dzień i w nocy. Dowódca miał podobny peryskop w swojej kopule. Współosiowy sprzężony z armatą M68 karabin maszynowy został zastąpiony karabinem maszynowym M219, który był niestety tak samo podatny na awarię jak M73^[10]. Wprowadzono też lekkie zmiany w kadłubie. W konstrukcji czołgu M60A1 wprowadzono szereg ulepszeń, a mianowicie zainstalowano nową wieżę o ulepszonej konfiguracji, która zwiększyła odporność na pociski w porównaniu do wieży czołgu M60 (grubość pancerza przedniego to 180 mm. Poprawiono warunki pracy załogi. Zastosowano zaawansowany system kierowania ogniem, którym był celownik główny, zapewniający precyzyjniejsze prowadzenie ognia z działa 105 mm). W czołgach M60A1, wyprodukowanych po 1965 r. dodawano komputer balistyczny M16, biorąc pod uwagę dane z dalmierza laserowego. Komputer nie brał pod uwagę ugięcia lufy, nie dopasowywał się do osi lufy oraz zerowej linii celowania (strzały były mało precyzyjne). Poprawiono warunki pracy kierowcy, poprawiając mechanizmy sterowania czołgu. Dźwignie skrętne zastąpiono dźwignią w kształcie litery T. Zmieniono rozmieszczenie niektórych elementów sterujących, zastosowano nowy napęd hydrauliczny i mechaniczny oraz hamulec zatrzymujący. Wprowadzono teleskopowe amortyzatory na pierwszej, drugiej i szóstej rolce gąsienicy podwozia. Pod koniec lat 60 XX wieku^[6],^[9] dowództwo armii amerykańskiej w odpowiedzi na pojawienie się nowych czołgów radzieckich (T-62 i T-64) przyjęło trzystopniowy program modernizacji czołgów M60A1. Wczesne M60A1 nie miały systemu stabilizacji działa.Taki stabilizator dostały jedynie M60A1 AOS (Add-On Stabilization), który ułatwiał trochę prowadzenie ognia w tym pojeździe.

Druga fazą modernizacji M60A1 rozpoczęła się w lat 70 XX wieku, a dokładnie w 1971 roku, zwiększając jego skuteczność na polu bitwy poprzez dodanie lepszej stabilizacji pozwalającej3 walczyć w ruchu. W 1982r. poprawiono ochronę balistyczną pancerz (dzięki raportom z wojny JOM KIPPUR z 1973 r.) przed pociskami PPK (takimi jak 9M14 Malutka) . Uzyskano to poprzez dodanie dodatkowego pancerza na jarzmie działa. W silniku znalazł się nowy płyn hydrauliczny (był mniej łatwopalny w przeciwieństwie do poprzedniego płynu hydraulicznego). W 1974 r. i 1975 r. przystąpiono do drugiej fazy modernizacji. Nie każdy N60A1 został ulepszony do wariantu RISE. Ulepszono urządzenia elektryczne. Celem modernizacji w ramach programu RISE (Reliable Improved Selected Eqipment) było zwiększenie niezawodności systemów i zespołów mechanicznych. Nowa wersja silnika Continental AVDS-1790-2D. Na czołgu zamontowano kostki pancerza reaktywnego. A w 1977 r. rozpoczęto trzecią fazę modernizacji. Na tym etapie przewidziano wyposażenie maszyn w pasywne noktowizory ze wzmacniaczem elektro - optycznym. Ponadto maszyna została wyposażona w zaawansowane urządzenia do pokonywania barier wodnych na dnie. Sprzęt do jazdy podwodnej obejmował właz z możliwością podłączenia rury doprowadzający powietrze zamontowany nad włazem ładowniczego, kierunek ruchu pod wodą utrzymywano za pomocą żyro metru. Maszyny te otrzymały oznaczenie M60A1 RISE-PASSIVE. W latach 1978–1979 po obu stronach wieży zamontowano dwie baterię granatów dymnych. M60A1 został zastąpiony przez M60A3^[6],^[9].

M60A1 AOS - była to pierwsza wersja programu modernizacji czołgu M60A1 rozpoczęta w 1971 roku i zakończona w 1974 roku. Skrót AOS oznaczał ,,Add-On Stabilization" (po polsku: posiada stabilizację). Ta wersja miała następujące zmiany: otrzymał on stabilizację działa gwintowanego M68 kal 105, ulepszona została konstrukcja silnika dla łatwiejszego dostępu, co ułatwiało wymianę podzespołów/silnika lub napraw oraz mocniejszy typ gąsienicy T142 i pojemność zabieranej amunicji wzrosła o trzy pociski (czyli 63). Waga pojazdu wzrosła prawię o tonę^[6],^[9].

M60A2 - M60A2 miał być lądową wersją M551 Sheridan. Został wykonany przez General Dynamics Land Systems (GDLS), po raz pierwszy zaprezentowano go w 1966 roku. M60A2 była próbą zwiększenia siły ognia i zwiększenia zasięgu prowadzenia skutecznego ognia. Historia powstania M60A2 sięga aż do raportu ARCOVE z 1958 r., w którym jako jedną z jego podstawowych cech było opracowane działo rakietowe M162 kal 152 mm mogące strzelać z PPK MGM 51B shillelagh, a następnie opracowano wieżę do tego działa, która stała się charakterystyczna dla tego czołgu. Problemy z nową wieżą, działem, amunicją, kontrolą ognia i rozmieszczeniem amunicji doprowadziły do ​​prawie ciągłych zmian w projekcie, a pierwsze testowe pojazdy operacyjne nie były gotowe do 1968 r. M60A2 nie osiągnął pełnego stanu operacyjnego aż do 1973 r., zbudowano tylko 540 sztuk (głównie zmodyfikowanych z podwozia M60A1). Ta wieża nigdy nie była montowana na żadnym innym czołgu. Po obu stronach tej wieży znajduje się tylko niski stopień pierścienia wieży; pośrodku znajduje się prostopadłościan, w którym jest działo rakietowe M162 kal 152 mm, dodatkowo M60A2 otrzymał stabilizację działa. Ten system przyczynił się do jednego z głównych problemów czołgu. Działo/wyrzutnia M162 często doświadczała wadliwych systemów. Zamek działa niepoprawnie się zamykał, co czasami powadziło do samoczynnego wypadania z zamka pocisku. Działo miało problem z odprowadzaniem ciepła z armaty i szkodliwych gazów prochowych z przedziału załogi. Stabilizacja nie dotyczyła jednak korzystania z PPK, którego nie można było kontrolować podczas jazdy. We wczesnych testach system był nękany nie w pełni działającymi systemami i przedwczesną detonacją pocisków wystrzeliwanych z działa 152 mm. Często po wystrzeleniu pocisk rozpadał się na części i przez to miał mniejszą moc penetracji pancerza^[2],^[6]. Późniejsze wersje wykorzystywały system ,,oczyszczania zamkniętego otworu" (działał on w sposób: w czołgu było odpowiednie ciśnienie nie pozwalające dostać się do przedziału załogi gazom chemicznym, broni biologicznej i gazom prochowych). Dodatkowe uzbrojenie składało się z wielkokalibrowego kalibru maszynowego M85 kal 12,7 x 99 mm NATO. KM ten znajdował się w obrotowej kopule obsługiwanej przez dowódcę (zamiast jak w zwykłym M60 wielkokalibrowy karabin maszynowy był na zewnątrz kopuły, po lewej stronie). Drugą bronią dodatkową jest współosiowy karabin maszynowy M73 kal 7,62 x51 mm NATO. Żadna broń w tym pojeździe nie była szczególnie lubiana przez załogi. Później M85 zastąpiono przez M2HB tego samego kalibru (na dachu), a karabin M73 przez M240 tego samego kalibru. Amunicja dla pocisków 7,62 mm wynosiła 5,560 naboi, a dla pocisków, kal. 12,7 mm 1, 080 naboi. Jedną z bardziej zaawansowanych funkcji był dalmierz laserowy. M60A2 był pierwszym czołgiem wyposażonym w przyrząd do prowadzenia ognia w świetle dziennym, ale może też prowadzić ogień w nocy jedynie do 600 metrów przy 25% oświetleniu księżyca. Specjalny filtr został dodany do zewnętrznego reflektora. M60A2 miał większą masę niż M60^[11]. Ładowniczy i strzelec mieli małe luki po obu stronach wieży, niewiele ponad pierścieniem wieży. W skład dodatkowego wyposażenia

wchodziła: stacja dowódcy znajdująca się na szczycie wieży z tyłu. Dowódca miał 11 wizjerów, dających możliwość obserwacji w zakresie 270°, a górna część kopuły miała peryskop dzień-noc M51, z powiększenie 10 razy gdy używano go w dzień, a gdy był używany w nocy miał powiększenie 8 - krotne z możliwością widzenia w podczerwieni. Dowódca miał również możliwość przejęcia kontroli nad głównym działem i ostrzałem, gdy działo było załadowane konwencjonalnymi pociskami, a także mógł zdalnie strzelać z wielkokalibrowego karabinu maszynowego. Trawers kopuły był elektryczny. Strzelec był po prawej stronie działa, strzelec w stosunku do dowódcy dysponował mniejszą ilością sprzętu (głównym zadaniem strzelca było śledzenie w locie pociski Shillelagh). W końcu strzelec otrzymał zmodyfikowany peryskop dzienno-nocny używany na kopule dowódcy oraz dalmierz laserowy AN/VVS-1, który został podporządkowany nowemu komputerowi balistycznemu. System był dość dokładny, ale kosztem bycia wadliwym, a skargi załogi były częste. Ładowniczy miał peryskop M37. Pozycja kierowcy w M60A2 była zasadniczo taka sama jak w M60 i M60A1. Wieżyczka M60A2 miała także osiem wyrzutni granatów dymnych, a granaty wystrzeliwano elektrycznie z kopuły dowódcy. M60A2 miał ostatecznie bardzo krótki okres użytkowania - około pięciu lat. Wieżyczka była ciasna, CBSS zwykle nie odprowadzał właściwie gazów prochowych, a przyrządy strzelca i ładowniczego są mało precyzyjne, nie znaczy to że ten czołg nie mógł niszczyć innych pojazdów, tylko miał z tym czasami wielki problem. M60A2 otrzymał też przez czołgistów miano „statku kosmicznego”.^[9],^[11]

M60A3 - M60A3 to ulepszona wersja czołgu M60A1. Pierwsze M60A3 zostało pokazane w Detroit Arsenal Tank Plant w lutym 1978 r. M60A3 wszedł do produkcji w 1979 roku. Jednym z pierwszych ulepszeń była zmodyfikowana kopuła dowódcy M19. Znajdujących się w kopule 8 wizjerów zastąpiono 11toma, zastąpiono stary przyrząd do obserwacji dzień-noc zastąpiono ulepszonym przyrządem też dzień-noc. Nowa kopuła miała lepszy kształt co sprawiało lepszą ochronę balistyczną przed ostrzałem. Poprawiono elementy hydrauliczno-elektroniczne obrotu kopuły, spychając do marginesu lub do rezerwowego odsługiwanie kopuły ręcznie. Karabin maszynowy M85 został lekko przesunięty w lewo, co ułatwiało serwisowanie broni i pozwalało zwiększyć zapas amunicji na jedną taśmę strzelecką z 180 do 270 pocisków. Ulepszenia mechaniczne obejmowały wymieniany z zewnątrz filtr powietrza, który zmniejszał nagromadzanie się gazów prochowych i pyłów, co stanowiło problem w M60A1 i M60A2^[2],^[12], te zmiany pozwoliły na lepszy serwis i łatwiejszą wymianę filtra. Obudowa tego filtra powietrza otrzymała później pancerną osłonę w kształcie skrzynki. Gąsienice gumowo stalowe zostały zastąpione stalowymi gąsienicami T-142 z nowymi wkładkami gumowymi, które miały dłuższą żywotność niż te używane w M60A1 i znacznie ułatwiły ich wymianę. Gąsienice te były również nieco szersze niż w poprzednich M60, co zapewniało wzrost wydajności w terenie. Elementem M60A1 o najwyższym wskaźniku awaryjności był zasilacz i rozważono kilka możliwych wymian go, w tym dwa o znacznie większej mocy przesyłowej. Jednak ze względu na obawy związane ze zużyciem paliwa pakiet mocy został zastąpiony wersją z M60A1 RISE (Reliable Improved Selected Equipment), poprzez dodanie silnika Continental AVDS 1790-2D z M60A1 RISE, który miał tą samą moc ale był bardziej niezawodny i lepszy w eksplantacji, miał lepsze parametry i lepiej wykorzystywał własne zalety przy tej samej mocy. Układ hydrauliczny został zastąpiony elektrycznym co sprawiło lepsze serwisowanie i zmniejszyło ryzyko podpalenia. Mobilność pojazdu została dodatkowo zwiększona poprzez zastąpienie standardowego zawieszenia drążków skrętnych zawieszeniem typu (TOB), co zasadniczo zwiększyło możliwości poruszania się czołgu w trudnym terenie. Wymieniono też amortyzatory na nowy typ, przez co gromadziło się tam mniej ciepła. Koła jezdne ze stopu aluminium zostały zastąpione stalowymi kołami jezdnymi z powodu problemów z pękającym aluminium. M60A3 miał również możliwość postawienia zasłony dymnej przy użyciu silnika. Wprowadzono duże zmiany w systemie prowadzenia ognia. Optyczny dalmierz został usunięty; na jego miejscu zainstalowano dalmierz laserowy AN / VVG-2. Starszy komputer balistyczny został zastąpiony bardziej kompaktowym i wydajnym komputerem balistycznym M21. Dowódca otrzymał w swojej kopule lunetę z 6 krotnym powiększeniem lub 12 krotnym powiększeniem (dzień-noc): Prowadzenie ognia przy użyciu celownika sprzężonego z dalmierzem laserowym i komputerem balistycznym M21 (zapewniający bardziej precyzyjne prowadzenie ognia z działa, chociaż jego precyzyjny zasięg to 200 metrów) dawał możliwość walki załodze z takimi konstrukcjami jak T 64A i T 72M/M1/A i prowadzenia skutecznego ognia do wrogich czołgów. M60A3 był używany przez takie państwa jak Afganistan, Austrja, Bahran, Bonie i Hercegowinę, Brazylię,Egipt, Grecję, Maroko, Oman, Portugalię, Arabię Saudyjską, Hiszpanię,Portugaljia, Tajwan, Tajlandięi Tunezję . Dane techniczne tego pojazdu to: uzbrojony by w działo gwintowane (znane już dobrze załogom Pattonów z M60A1) M68 kal 105 mm. Czołg mógł zabrać z sobą 63 pocisków, przy czym 26 jest przechowywanych w kadłubie, na lewo i prawo od stanowiska kierowcy, 13 pocisków znajdoało się w wieży mających dużą gotowość bojową, 21 w zgiełku wieży, a pozostałe trzy poniżej działa sprzężonego z KMm. Działo używane w M60A3 mogło strzelać z różnych pocisków, takich jak amunicja podkalibrowa M728, podkalibrowym z czepcem balistycznym stabilizowany brzechwo z odrzucanym sabotem M735 i M735A1, podkalibrowym z czepcem balistycznym stabilizowany brzechwo z odrzucanym sabotem M774, podkalibrowym M392A2, podkalibrowym z czepcem balistycznym stabilizowany brzechwo z odrzucanym sabotem M494, pocisk kumulacyjny stabilizowany brzechwo M456, przeciw pancerny pocisk odkształcający M393A1 i M393A2 i pocisk dymny M416. Wielkokalibrowy karabin maszynowy M85 kal 12,7 x 99 NATO mm by zamontowany w kopule dowódcy ma możliwość poruszania się pionie od + 60º w górę do -15º w dół i w poziomie w zakresie 360°. Sprzężony współosiowy karabin maszynowy M240c kal 7,62 x 51 NATO mm, działo i karabin miały stabilizację w dwóch płaszczyznach. Aby zwiększyć swoje możliwości obronne mógł postawić zasłonę dymną w kryzysowej sytuacji poprzez wytwornicę dymu zamontowaną w silniku, układ generowania zasłony dymnej poprzez silnik rozpylał paliwo do kolektora wydechowego^[9]. Czołg był podzielony na trzy przedziały: z przodu kierowcy, bojowy w środku oraz przedział silnikowy. M60A3 mógł poruszać się z maksymalną prędkością 48 km / h przy maksymalnym zasięgu 500 km. Pierwsza, druga i szósta stacja koła jezdnego były wyposażone w hydrauliczny amortyzator. Zbiornik mógł brodzić na głębokość 1,21 m bez przygotowania i z przygotowaniem na głębokość ok 4 m. Akcesoria M60A3 były wyposażone w laserowy dalmierz Raytheona o maksymalnym zasięgu 5000 m, który zastępował optyczny dalmierz, a komputer półprzewodnikowy zastępował komputer mechaniczny starych wariantów rodziny M60. M60A3 był produkowany do 1990 roku. Czas służby M60A3 w armii amerykańskiej od 1980 do 2005 roku. Było to spowodowane bardzo dużymi kosztami wymiany M60A3 na M1Abrams oraz tym że miały dobrą konstrukcję i były tanie w eksplantacji. W tym czołgu zastosowano telefon, dzięki któremu piechota mogła kontaktować się z załogą czołgu M60A3. Gdy w amerykańskiej armii zaczęły pojawiać się w większej ilości czołgi M1 Abrams to M60 nie odszedł od razu z wyposażenia amerykańskiej armii lecz służył jako czołg 2 rzutu lub w jednostkach Amerykańskiej piechoty morskiej^[2],^[9],^[12].

M60A1 RISE - czołg M60A1 RISE był drogą modernizacją M60A1, zapoczątkowaną od 1974 r. Ulepszono elektrownię czołgu i urządzenia elektryczne. Celem modernizacji w ramach programu RISE (Reliable Improved Selected Eqipment) było zwiększenie niezawodności systemów i zespołów, wymieniono silnik Continental AVDS 1790-2c na AVDS 1790-2D, a w wersji P dodano pancerz kostki pancerza reaktywnego typu ERA. Czołg był w tej wersji produkowany do 1980 roku, miał też wersję M60A1 RISE-PASSIVE z pasywną noktowizją.^[6]

M60A3 TTS - M60A3 TTS (Tank Thermal Sight) to ulepszona wersja M60A3. W roku budżetowym 1983 r. kontynuowano prace nad ulepszeniami czołgów serii M60, które armia USA rozwijała na podstawie dwóch celów. Głównym celem było zwiększenie wydajności czołgów w zakresie siły ognia, mobilności, niezawodności, łatwości posługiwania przez załogę i komfortu pracy załogi.

Drugim celem było sprawienie żeby M60 miały te same możliwości co M1 Abrams w celu ujednolicenia logistyki wojskowej i zwiększenia wydajności szkoleń. Wojsko wybrało tą drugą opcję, zainicjowało hybrydową koncepcję automatycznego systemu przeciwpożarowego o nazwie ,,AFSS" w program wchodziło ulepszenie działa M68 kal 105 mm pod względem jej parametrów. Program broni ukończył badania i rozwój ulepszenia optycznego TTS i zaprogramował fundusz na jego zakup w roku 1984. Produkcja czołgu M60A3 Tank Thermal Sight (TTS) dla wojska zakończyła się w roku budżetowym 1990 wraz z budową 1052 czołgów M60A3 (TTS). Wyprodukowano 5400 czołgów M60A3 TTS, z których 1686 to czołgi zbudowane od podstaw. Posiadał nowy hybrydowy półprzewodnikowy komputer balistyczny, dalmierz laserowy i system stabilizacji wieży. Celownik był przystosowany do śledzenia ruchomych celów i precyzyjnego ostrzału w taki cel, działo gwintowane M68 kal 105 mm w czołgu M60A3 TTS zostało ulepszone, z dodatkiem nowego systemu kierowania ogniem. W tym czołgu po raz pierwszy dodano noktowizję. Poprawiono górny filtr powietrza i dalmierz laserowy. Pojazd ten wprowadził przejściowe zmiany w wersji RISE/Passive i dodał do głównego działa dalmierz laserowy, nowy komputer balistyczny, celownik termowizyjny. Zamontowanie celownika termowizyjnego w czołgu był znaczącym postępem w stosunku do M60A1 i M60A3. Ten celownik odpowiada odpowiednio celownikom z M1Abrams i M1A1 Abrams^[13].

E60/A/B - to tak naprawdę eksportowe wersje M60 (tylko zamiast M mają E).E60 to eksportowa wersja M60 Patton;E60A to eksportowa wersja M60A1 patton, a natomiast E60B to M60A3 Patton.

M60 Panther I MDCVs - pojazd do czyszczenia pól minowych na podwoziu M60 Patton. Był oznaczony w fazie prototypowej jako XM1060 Robotic Tank lub „ROBAT”. Był to pozbawiony wieżyczki, zdalnie

sterowany M60, który podobnie jak walec drogowy wygładzał przejazd w tym przypadku z min, posiadał dwie wyrzutnie ładunku liniowego. Specjalną cechą tego pojazdu i następujących Panthers jest możliwość zdalnego sterowania. Aby zrobić miejsce dla operatora, wieżyczka wraz z koszem została całkowicie usunięta. Kadłub był w większości niezmieniony. Silnik był tym samym silnikiem wysokoprężnym Continental AVDS-1790-2 o mocy 750 KM, który napędzał pojazd do maksymalnej prędkości 31 km / h. Pancerz na dziobie był również identyczny przy 4,29 cala (109 mm), który był nachylony pod kątem 65 stopni. Do operacji usuwania min pojazd był wyposażony w walec do usuwania min lub „MCR” zamontowany na dziobie. Wciąż było miejsce dla małej załogi, składającej się z kierowcy / operatora w zwykłym miejscu w kadłubie i dowódcy.^[14]

M60 AVLB - jest to pojazd używający podwozia M60 lub M48 Patton, na którym jest zamocowany most do przekraczania przeszkód różnego rodzaju miał on długość 15 metrów. Pojazd obsługuje dwuosobowa załoga. Wykorzystuje większość elementów z M60 w tym silnik AVDS 1790-2.^[15]

M60VLPD 26 - oparty na M60 Hiszpański „systemem mostów Leguan”. 12 przerobionych z kadłuba czołgu M60A1.

M88 Recovery Vehicle - pojazd wsparcia technicznego z żurawiem na podwoziu M60.

M728 Combat Engineer Vehicle - M60 wyposażony w żuraw, spychaczem i działem o krótkiej lufie M135 kal 165 mm głównie do niszczenia budynków i ataku umocnionych pozycji ( zapas amunicji to 30 pocisków).

Pociski używane przez warianty M60 Patton

	Amunicja	podkalibrowy M392	podkalibrowy M728	pocisk przeciw pancerno odkształcalny M393	pocisk przeciw pancerno kumulacyjny M56
	czołg	M60, M60A1	M60A1 AOS,M60A1 RISE,	M60, M60A1,M60A1 AOS, M60A1 RISE,M60A3,M60A3 TTS	M60,M60A1,M60A1 AOS,M60A1 RISE,M60A3,M60A3 TTS
	działo	M68 kal 105 mm	M68 kal 105 mm	M68 kal 105 mm	M68 kal 105 mm

Dymny M416	podkalibrowy z czepcem balistycznym stabilizowany brzechwowo z odrzucanym sabotem M774	podkalibrowy z czebcem balistycznym stabilizowany brzechwowo z odrzucanym sabotem M735	pocisk kumulacyjny M409A1	Bużąco odłamkowy M657A2	PPK MGM 51B shillelagh	podkalibrowy z czepcem balistycznym stabilizowany brzechwowo z odrzucanym sabotem M833
M60,M60A1,M60A1 AOS,M60A1 RISE,M60A3,M60A3 TTS	M60A3, M60A3 TTS	M60A3, M60A3 TTS	M60A2	M60A2	M60A2	M60A3, M60A3 TTS
M68 kal 105 mm	M68 kal 105 mm	M68 kal 105 mm	M162 kal 152 mm	M162 kal 152 mm	M162 kal 152 mm	M68 kal 105 mm

M60-2000/120s

Prototypowa modernizacja M60 Patton wykonana została przez General Dynamics Land Systems (GDLS). Powstanie wersji wynikało z potrzeby modernizacji M60, które nie spełniały już wymagań współczesnego pola walki. Wersja miała być przeznaczona dla zagranicznych użytkowników M60, których nie było stać na nowoczesne czołgi. Nigdy nie była brana pod uwagę jako pojazd dla amerykańskiej armii. Prace projektowe zaczęły się w 1999 roku. Konwersji dokonywano poprzez połączenia wieży M1A1 Abrams i podwozia M60 (które było podwoziem użytkownika/klienta)^[16].

Później oznaczenie M60 zostało porzucone z powodu szerokiego zakresu zmian i podkreślenia faktu, iż jest to nowa konstrukcja. Nazwa została zmieniona na Projekt 120s (120 oznaczało działo kalibru 120 mm). W sierpniu 2001 roku firma ukończyła w pełni funkcjonalny prototyp czołgu podstawowego 120s. W tym samym roku został on pokazany na wystawie IDEF w Turcji^[16].

Podczas opracowywania rozważano ulepszenie wieży M60A3, wybrano jednak wieżę M1A1 ze względu na jej wyższy poziom ochrony pancerza oraz fakt, że amunicja 120 mm jest przechowywana w magazynie oddzielonym od załogi. Egzemplarz prototypowy został zbudowany z wieży M1A1 i podwozia serii M60A1 pozyskanego od armii USA^[17]. Pancerz wieży był kompozytowy, bez warstwy ze zubożonego uranu, który występuje w czołgu M1A1HA. Pancerz kadłuba był stworzony z konwencjonalnie hartowanej stali. Podwozie z czołgu M60A1 zostało zmodyfikowane za pomocą ulepszonego systemu drążków skrętnych z wersji M1 Abrams. Aby uwzględnić dodatkowy ciężar wieży M1A1, a także dodatkowy pancerz, który był montowany w pojazdach produkcyjnych postanowiono, że jako opcjonalną ofertę zaoferowano zastąpienie zawieszenia drążka skrętnego jednostkami hydro-pneumatycznymi w celu poprawienia możliwości jezdnych w terenie.

Prototyp 120s zachowuje standardowy pakiet zasilający z serii M60 Patton, składający się z chłodzonego powietrzem silnika wysokoprężnego Continental AVDS1790-2 V-12 750 KM (560 kW) oraz przekładnią poprzeczną CD-850-6, o zakresie 275 mil. Przewidywano, że pojazdy produkcyjne będą miały mocniejszy silnik wysokoprężny General Dynamics Land System AVDS-1790-9 o mocy 1200 KM i automatyczną skrzynię biegów z serii Allison X-1100-5, rozszerzającą zasięg działania do ponad 480 km (300 mil), a koła jezdne i zębate zostały zastąpione komponentami M1A1 i lekką gąsienicę T158 z m1 Abrams. Czołg ma czteroosobową załogę, która składa się z dowódcy, ładowniczego i strzelca, znajdujących się w wieży, oraz kierowcy znajdującego się z przodu kadłuba. Główną bronią jest w pełni stabilizowane działo gładkolufowe M256 kal. 120 mm, do którego amunicja jest przechowywana w magazynie oddzielony od załogi, w którym mieści się 36 pocisków kalibru 120 mm. Uzbrojeniem dodatkowym są 2 karabiny maszynowe: M240c i wielkokalibrowy karabin maszynowy M2HB kal 12,7 mm zamontowane na dachu wieży, dokładnie nad włazem dowódcy^[17].

Na wieży po obu stronach działa zamontowano dwa sześciostrzałowe granatniki m250, odpalane elektronicznie, wyposażone w granaty dymne (które zawierają związki luminoforów, pozwalających zamaskować sygnaturę termiczną pojazdu dla wroga). Poosiadał też układ postawienia zasłony dymnej przy użyciu silnika spalinowego (VEESS)^[17].

W pakiecie elektroniki wykorzystano komponenty zaprojektowane przez Hughesa, składające się z radaru na podczerwień 240x4 FLIR do obserwacji dziennej i stabilizowanym celownikiem FLIR z dalmierzem laserowym, bezpiecznym dla oka oraz systemem termowizyjnym (TIS), komputerem cyfrowej kontroli ognia i magistralą danych. Posiadał także dane zapewniające podobną skuteczność jak zaawansowany system kierowania ogniem M1 Abrams Mark 1. 120s był początkowo ukierunkowany na wymóg ulepszenia M60 służących w tureckiej armii. Dowództwo tureckich sił lądowych (DTSL z ang; TLFC) nie zdecydowało się na ten pojazd, ale konkurencję tę wygrał później Israel Military Industries dzięki ulepszeniu Sabra III. Był też brany pod uwagę przez armię egipską, dopóki nie zostanie ostatecznie odrzucona na korzyść licencjonowanej umowy na kupno przez Egipt M1A1 Abrams. Czołg nie sprzedawał się tak jak chciało tego (GDLS) dlatego został wycofany z oferty General Dynamics i pozostał do dziś prototypem. W 2003 r. prototyp zdemontowano, a podwozie i kadłub wróciły do armii USA.

Dane techniczne: masa – 56,52 ton, długość – 9,55 m, szerokość – 3,77 m, wysokość- 2,89 m, zasięg operacyjny – 443 km.

M60 Phoenix - M60 Phoenix to Jordańska modernizacja M60 Patton opracowana przez Biuro Projektowania i Rozwoju Króla Abdullaha II (KADDB), a wykonane przez firmę Raytheon Company i Raytheon Technical Services Company (RTSC) za 46,6 milionów USD. Opis Modernizacji Phoenix zacznijmy od wymiany starego systemu kierowania ogniem z M60A3 TTS na nowsze systemy tego typu, pozbycie się działa gwintowane M68 kal 105 mm na rzecz działa gładko lufowego L50 kal 120 mm produkcji RUAG land Systems. Poprawiona ochrona wierzy, przodu i boków kadłuba poprzez dodanie pancerza reaktywnego typu ERA, poprawieniu uległa przeżywalność załogi. Masa czołgu uległa zwiększeniu z 47 ton na 55 ton z tego powodu zwiększono moc silnika z 750 km do 950 km nie sprawiło to że czołg był bardzo mobilny bo osiągał tylko 48 km/h. M60 Phoenix posiada system ,,Shoot-on-the-Move" wprowadza możliwość walki w ruchu przy większych prędkościach; czołg dostał w swoim wyposażeniu nowe systemy celowania dzień-noc. Zmianie uległ dalmierz laserowy, który teraz miał bezpieczną dla oka wiązkę laserową, noktowizja, którą wymieniono na noktowizję drugiej generacji, komputera balistycznego na wersje cyfrową. W czołgu dodano magistrali danych MIL-STD 1553. Czołg jest długi na 7 metrów z działem to 9,85 metra szeroki na 3,7 metra; a wysoki na 3,27 metra. Zasięg tego czołgu to 500 km na pełnym baku. Modernizację przeprowadzono w 2004 roku.^[18],^[19]

M60A3 Leonardo - To Pakiet rozwiązań modernizacyjnych oferowany przez Włoski koncern Leonardo to nowy pakiet łączący ulepszenia pancerza, systemów jezdnych i siły ognia. Włoska firma zbrojeniowa Leonardo zaprezentowała swoje rozwiązanie modernizacyjne dla czołgu M60A3 17 października 2017 r. Na Międzynarodowej Wystawie i Konferencji Obronnej w Bahrajnie (BIDEC) na stoisku E2 z flagami Włoch. Ulepszenie tych pojazdów miało na celu zaoferowanie narodom, które używają M60 Patton, możliwości walki z czołgami 3 generacji takimi jak T 90S/SM lub ZTZ/typ 99A. Leonardo to nowa nazwa firmy OTO Melara(inne języki), która w czasie zimnej wojny wyprodukowała setki czołgów M60 na licencji dla włoskiej armii, ma więc duże doświadczenie w produkcji i konserwacji tych pojazdów. Ulepszenie czołgu Leonardo M60A3 oferuje to samo działo gładkolufowe jakie zastosowano w niszczycielu kołowym Centauro II Oto Melara kal 120 x 45 mm. Uzbrojenie to w połączeniu z celownikiem LOTHAR i cyfrowym systemem kierowania ogniem TURMS, daje możliwość precyzyjnego prowadzenia ognia na dalekie odległości. Działo jest w stanie strzelać amunicję gładkolufową kal 120mm NATO. W razie potrzeby wszystkie funkcje ulepszania kierowania ogniem są również kompatybilne ze standardowym działem gładko lufowym używanym przez kraje należące do NATO, czyli działo gładko lufowe Rh L44 kal 120 mm. Kamera termowizyjna ERICA zamontowana w nowym zestawie elektroniki i celownika dla M60A3 znacznie rozszerza zasięg widzenia dla załogi. Ten kompaktowy zestaw jest zamontowany w systemie MINI-COLIBRI w HITROLE-L. Do czołgów dodano nowy celownik dzień-noc LOTHAR sprzężony z laserowym dalmierzem LRF o zasięgu 10 km oraz kamerę LWIR lub opcjonalnie droższą kamerą MWIR i podwójną kamerę polową FOV LOTHAR . Nadaje się do działek, armat i wielkokalibrowych karabinów maszynowych, zaczynając od WKMu kal 23 mm kończąc na Armacie gładkolufowej kal 125 mm. Stabilizacja pozwala strzelcowi działać niezależnie od prędkości poruszania się czołgu po terenie (chodzi tu o teren, który nie jest pokryty dziurami zwykłe płaskie lub pagórkowate przestrzenie). Wieża pojazdu ma przyrządy metrologiczne (do mierzenia kierunku i prędkości wiatru). Na wierzy zamontowanym jest WKM HMG kal 12,7 mm, w tym zestawie może on przenosić ponad 400 sztuk amunicji, natomiast do KMu 7,62 x 51 mm NATO jest przeznaczone 1000 sztuk oraz 70 sztuk do granatnika maszynowego kal 40 mm AGL. Ostatnim rozszerzeniem optycznym dla M60A3 jest to na stanowisku kierowcy, które wyposażono w DNVS-4 (Driver Night Vision System). Celownik oferuje obrazowanie termiczne o wysokiej rozdzielczości oraz przyrządy obserwacyjne dzień-noc^[20].

Klientom chcących skorzystać z tego pakietu modernizacyjnego oferuje się lepszą mobilność poprzez pełną modernizację zasilania lub hydrauliki. Polega ona na wymianie starego silnika Continental AVDS 1790-2 na silnik Continental AVDS-1790-5T o mocy 908 km z nowym zawieszeniem Alisona CD-850-B1, która jest podłączona do ulepszonej skrzyni biegów CD-850-6A. Dodatkowo zamontowany jest generator o natężeniu 650 amperów w parze z ulepszonym chłodzeniem oleju i chłodnicą. Leonardo oferuje w M60A3 całkowicie nowy pakiet ochrony przeciw promieniowaniu wiązką laserową zamontowanym na szczycie wieży systemem wykrywającym ów wiązkę. Na policzkach zamontowane są dodatkowe moduły pancerza kompozytowego w kształcie klinu, które spełniają standardy ochrony STANAG poziomu 6. Tyły wieży chronią prętowane kraty, chronią przed pociskami kumulacyjnymi. Boki kadłuba chronione są przez metalowe fartuchy boczne. Pojazd został również wyposażony w automatyczny system wykrywania i gaszenia pożarów (AFSS), obejmujący komorę silnika i przedział bojowy, co pozwala na większą szansę przetrwania załogi.^[20]

Samsam - Samsamem to Irańska modernizacja czołgu M60 Patton, które Iran zakupił za czasów Szacha od USA. Zmianie uległy przyrządy celownicze strzelca, układ hydrauliczny został wymieniony na elektryczno-hydrauliczny, celownik optyczny z M60A1 na system kierowania ogniem EFCS-3. W czołgu dodano stabilizację Jahiz, która stabilizuje działo w dwóch płaszczyznach (w pionowej i poziomej). Posiada dalmierz o zasięgu 20 km, noktowizję drugiej generacji i kostki pancerza reaktywnego.^[21]

Pereh/Onager - izraelski czołg z działem rakietowym mogący strzelać pociskami Spike. Oparty na kadłubie takich czołgów jak M60A1/A3, Magach 6 i Magach 7.^[22]

Magach 6 - ulepszona wersja posiadanych przez Izrael czołgów M60 , M60A1 i M60A3. Wszystkie zostały wyposażone w nową nisko profilową kopułę Urdan i kostki pancerza reaktywnego Blazer ERA (używane tylko podczas operacji lub mobilizacji). Magach 6 miała wiele pod-wariantów: Magach 6 Alef, zmodernizowany M60A1 później zmodernizowany do Magach 6B. Magach 6B Lub 6 Bet to izraelski odpowiednik M60A1 RISE, z nowym silnikiem AVDS-1790-2C, nowymi gąsienicami i 60 mm moździerzem. Magach 6 Bet Gal, wyposażonych w lokalnie opracowany system Gal. Magach 6B Gal wyposażony w pasywny pancerz 4 generacji oraz ulepszony silnik o mocy 908 KM, aby zmniejszyć konsekwencje podniesienia masy. Wieża została całkowicie zmodyfikowana ze zwiększeniem nachylenia kątów, bokami wieży i zmodyfikowanym płaszczem wieży. Magach 6B Baz lub Magach 6 Bet Baz wyposażony w system kierowania ogniem Baz. Tylko kilka zostało tak zmodyfikowanych. Magach 6C Lub Magach 6 Gimel, zmodernizowana wersja M60A3. Magach 6R/6 Resh oznaczano tak M60 wyposażone w ulepszony silnik Continental AVDS-1790-2AG i mocniejszy generator elektryczny. Magach 6M Lub Magach 6 Mem, tą nazwą określono wszystkie Magachy 6R i 6R Kochaw, które otrzymały system kierowania ogniem Nachal Oz. Dodano także w nich rękaw termiczny na armacie M68 kal 105 mm. Z tyłu wieży zamontowano sensory wiatrów poprzecznych, mających ułatwić kierowanie pojazdem. Ten program modernizacji zakończono w 1984 roku (a czołgi te brały udział w pierwszej wojnie w Libanie oraz używały ich izraelskie oddziały stacjonujące na południu Libanu do 2000 roku). Magach 6r wyposażony w system kierowania ogniem Nachal Oz.^[23],^[24]

Magach 7 - Był on ostatni z serii czołgów Magach. W trakcie prac nad do opancerzeniem Magacha 6 pojawił się problem z rosnącą masą czołgu. Coraz nowsze pociski mogły przebijać kolejne warstwy Blazera. Pociski podkalibrowe stabilizowane brzechwowo z odrzucanym sabotem z dział kal 125 mm z lat 70 XX wieku były w stanie przebić pancerz o grubości 400 mm, natomiast w latach 90 XX wieku mogły przebić już 550 mm. Zestawy Blazera montowanego na Magachach mogły ważyć od 800 kg do 1000 kg i więcej. W takim celu zapewnienia załodze dostatecznego poziomu bezpieczeństwa przed pociskami kumulacyjnymi i podkalibrowymi. Na czołgu pojawił się pancerz o wadze 10 ton. Dla zwiększenia ochrony przeciwko pociskom przeciwpancernym próbowano dodać więcej kostek pancerza reaktywnego, ale przy uderzeniu pocisku w taką jedną kostkę wybuchały też pobliskie co osłabiało pancerz czołgu, dlatego te rozwiązanie przestano rozwijać. Inżynierowie postanowili użyć w Magachu 7 modułowy pancerz kompozytowego stosowany w czołgach Merkawa. Zmodyfikowano także fartuchy boczne kadłuba po obu stronach. Zmiana przeciwnika z regularnych armii państw arabskich na organizacje terrorystyczne (Hamas i Hezbollah), zmiana sposobów prowadzenia konfliktów oraz rozwój broni ppanc, spowodowały dalsze modernizacje czołgu Magach. Wszystkie wersje Magacha 7 zostały wyposażone w system Moked, który ostrzega załogę o tym, iż czołg jest namierzany przez wiązkę laserową czołgu lub wyrzutni przeciwpancernych. W kwestii uzbrojenia wszystkie Magachy 7 miały armatę gwintowaną M68 kal 105 mm z systemem optycznym Gal i laserowym dalmierzem. Wyposażono je także w moździerze kalibru 60 mm przeciw piechocie. Waga Magachów 7 dzięki zastosowaniu nowego rodzaju opancerzenia waga wynosiła od 54 do 55 ton. W Magachach 7c zamontowano mocniejszy silnik General Dynamics Land Systems Division AVDS 1790-5A o mocy 908 KM. Magach 7A Magach 7 Alef w tym czołgu pozbawiono pancerza reaktywnego, dodano nowy system kierowania ogniem, strzelec został wyposażony w celownik dzień-noc, laserowy dalmierz, komputer balistyczny. Uznano jednak, że wprowadzone modyfikacje przyczyniły się do zbytniego obciążenia silnika o mocy 750. Magach 7B była to wersja przejściowa pomiędzy Magachem 7A i 7C, zastosowano w nim eksperymentalne założenia, podobne do tych, które wykorzystano potem w finalnej wersji Magacha 7c. Wersja ta nigdy nie pojawiła się w użyciu. Magach 7C wzbogacona została o mocniejszy silnik AVDS 1790-5A o mocy 908 KM. Ponadto zmodyfikowano pancerz modułowy na wieży. Nadano mu ostatecznie kształt klina. Ma on również hybrydowy charakter, czyli łączy w sobie pancerz kompozytowy i reaktywny. Był ostatnią wersją Magacha^[23],^[25].

Sabra Mk1/Mk2/Mk3 - Sabra to rozbudowane ulepszenie M60A3. To ulepszenie zostało opracowane w Izraelu w celu przedłużenia żywotności starzejących się czołgów M60A3 i zwiększenia ich zdolności bojowych.Te czołgi bojowe są obecnie w użyciu tylko w Turcji. Umowa na modernizację 170 czołgów podstawowych M60 armii tureckiej do standardu Sabra Mk.2, który wygrał przetarg z M60-2000/120s opracowany przez GDLS. Izrael Militari Indastry (IMI), a kontrakt zawarto w 2002 r. Pierwszy prototyp został dostarczony do prób i oceny w 2005 r. Wszedł do służby w armii tureckiej i jest lokalnie znany jako M60T. Zmodernizowano ogółem 170 czołgów armii tureckiej. Czołgi te wzięły udział w 2016 roku podczas tureckiej operacji wojskowej w Syrii przeciwko bojownikom kurdyjskim. Pojazd jest wyposażony w nowy modułowy ochronny pancerz. Ulepszone pojazdy zachowują oryginalną wieżę i kopułę M19 z czołgu M60 Patton. Ulepszone czołgi są wyposażone w automatyczny systemy przeciwpożarowy. Sabra jest uzbrojony w działo gładkolufowe MG253 kal 120 mm. Ta armata został opracowana w Izraelu i jest podobna do armaty gładko lufowej M256 kal 120 używanej w Merkawach Mk3 i Mk4. Jest znacznie lepsza od oryginalnego działa M68 kal 105 mm zainstalowanego na czołgach serii M60^[26]. To działo jest w stanie strzelać amunicję NATO kal 120 mm. Czołg może przewozić 42 pociski dla działa głównego. Sabra ma również nowy system kierowania ogniem Knight. Uzbrojenie wtórne składa się z współosiowego sprzężonego z działem karabinu maszynowego Mk 1 kal 7,62 mm i dwóch karabinów maszynowych tego samego kalibru zamontowanych na dachu. Alternatywnie można użyć karabinu maszynowego 5,45 mm. Sabra jest również wyposażona w młodzież Mk 1 lub Mk 2 kal 60 mm. Główny czołg Sabra ma czteroosobową załogę, w tym dowódcę, działonowego, ładowniczego i kierowcę. Pojazd jest napędzany turbodoładowanym silnikiem wysokoprężnym Continental AVDS-1790-5A o mocy 900 koni mechanicznych. Podwozie M60A3 zostało ulepszone aby działało przy większej masie czołgu i dla lepszej mobilności w terenie. Warianty Sabra Mk.1 (w praktyce Sabra MK1 to ulepszona wersja Magach 7C) jest wyposażony w działo 120 mm; ulepszony dodatkowy pancerz i nowy system kierowania ogniem. Zmodernizowano także skrzynię biegów w Sabże Mk1. Sabra Mk2 jest wyposażona w modułowy pancerz kompozytowy i pancerz reaktywny. Modułowy pancerz można łatwo wymienić w przypadku uszkodzenia, jeśli zamawiający ma dużo gotówki może wyposażyć go w lepszy pancerz . Tę wersję można rozpoznać po dużej kopule dowódcy z czołgów serii M60. Jest napędzany przez mocniejszy niemiecki silnik wysokoprężny z turbodoładowaniem MTU 881, rozwijający 1000 KM. Sabra Mk2 jest w służbie armii tureckiej i jest lokalnie znana jako M60T. Sabra Mk.3 jest wyposażona w pancerz podobny do tego w głównym czołgu bojowym Merkawa Mk.4. Karabin maszynowy dowódcy jest zamknięty i obsługiwany zdalnie. W 2017 roku wprowadzono ulepszoną wersję M60T. Projekt był znany jako FIRAT M60T. Ulepszony czołg został wyposażony w zdalnie sterowany Wielkokalibrowy karabin maszynowy kal 12,7 mm. Został również wyposażony w laserowy odbiornik ostrzegawczy i kamery o promieniu obserwacji 360 °. Turcja zmodernizowała przynajmniej niektóre ze swoich czołgów serii M60T do nowego standardu.^[27]

Raytheon M60A3 SLEP - to ulepszenie podstawowego czołgu M60A3 Patton, które zamieniło by te pojazdy w skuteczny czołg mogący walczyć z czołgami 3 generacji, zdaniem producenta ma być tanią modernizacją M60. Nazwa programu Raytheon M60A3 Service Life Extension Program (SLEP). Jest oferowana na eksport do narodów, które chcą sprawić użytek z przestarzałych czołgów M60, aby stawić czoła zagrożeniom, takim jak rosyjskie T 90S lub Chińskie ZTZ 99A, ale nie stać ich na czołgi 3 generacji. Trzon modernizacji stanowi nowy silnik wysokoprężny o mocy 950 koni mechanicznych, który zastępuje oryginalną jednostkę o mocy 750 koni mechanicznych. W ramach umowy przebieg silnika zostanie wyzerowany. Tymczasem stare układy hydrauliczne wieży zostałyby zastąpione nowymi układami elektrycznymi, które są szybsze, prostsze w obsłudze i cichsze niż ich poprzednicy. stare działo gwintowane M68 kal 105 mm zostało wymienione na rzecz niemieckiego działa gładkolufowego RH/L44 kalibru 120 mm. Dodanie nowego działa dla M60A3 pozwoliło mu uzyskać zdolność do przebicia pancerza czołgów takich jak T 90S i ZTZ 99A. Możliwe, że ta modernizacja M60 prawdopodobnie przewyższa starsze warianty M1 Abrams.^[28]

M60A1 CZ.10/25E ,,Alacrán” - (w hisz; Carro de Zapadores, pol; pojazd saperski) M60A1 CZ10/25E ,,Alacrán" to hiszpańska przeróbka M60 Patton na pojazd zabezpieczenia technicznego. Pojazd kosztował około 22,5 miliona współczesnych dolarów na przekształcenie i dostawę 38 M60 w te pojazdy, najpierw przekształcono 3 sztuki w 1997 r., 15 w 1998 r., a 20 w 1999 r. W miarę konwersji M60 na ,,Alacrán", wiele części pozbyto się z czołgu, ale też dodano, te elementy to: wyrzucenie działa M68 kal 105 mm i zastąpienie go dużym ramieniem z Koparek używanych na budowach, dzięki w pełni obrotowej wieży ramię mogło kopać w przestrzeni 360° bez potrzeby poruszania się pojazdu. Ramię zostało wykonane przez Case Poclain, amerykańską firmę specjalizującą się w budowie koparek. Ramię ma maksymalną rozpiętość 7,2 metra i może kopać na maksymalnej głębokości 2,65 metra. Do zaczepu znajdującego się na końcu ramienia można przymocować inne narzędzia, między innymi: pneumatyczny młot H-7XA NPK, który służył do przebijania betonu lub skały (na przykład, jeśli droga była zablokowana przez głazy). Młot pneumatyczny mógł je rozbić, aby inne pojazdy mogły przejechać. Natomiast na przedzie kadłuba tego pojazdu zamontowano spychacz. Spychacz służył do spychania małych głazów tworzenia okopów i spychania śniegu. zamontowany jest hydraulicznie, spychacz ma długość 4 m i wysokość 80 cm, natomiast szerokość spychacza wynosi 30 cm. Wieża czołgu M60 i pierścień nie zostały zaprojektowane tak, aby obsługiwać długie, ciężkie ramie i jeszcze nim kopać w ziemi. Posiada też wyciągarkę z tyłu wieży, która może wyciągać 25 tonowe pojazdy. Wyciągarka znajduje się z tyłu pojazdu, gdzie kiedyś znajdowało się miejsce na amunicję. Aby przystosować czołg od posiadania wyciągarki, odpowiednio powycinano tylną część kadłuba, a wciągarka zamontowana bezpośrednio w wycięciach. Wciągarka może wyciągać lub ciągnąć pojazdy o masie 25 ton (24,6 ton) ale jest też możliwość ciągnięcia lub wyciągania cięższych pojazdów do 50 ton. Linka stalowa ma 80 m długości i może być uruchamiana automatycznie.^[29] Gdy użycie ramienia nie jest wymagane, wieżyczka jest przesuwana do tyłu a łyżka jest odłączana i umieszczana na lewym tylnim błotniku. Ramię jest w tedy składane na pół nisko nad kadłubem silnika. Załoga pojazdu została zredukowana do trzech osób, składających się z dowódcy i operatora w wieży oraz kierowcy w kadłubie. Dowódca pojazdu zajmuje się operowaniem ramieniem koparki. Dowódca może też używać WKMu M85 kal 12,7 x99 mm NATO. Operator jest odpowiedzialny za wyciągarkę i pośrednio za ramię. W czołgu nie zmieniło się natomiast stanowisko kierowcy.^[29]

M60 pojawił się w Wietnamie, ale nie brał czynnego udziału w większych ofensywach głównie pilnował mostów i był wcielony do wojsk szybkiego reagowania. Ze względu na swoją wagę był on głównie przeznaczony do dróg, ponieważ dość łatwo zapadałyby się w polach ryżowe. Północno Wietnamska Armia nie używała czołgów do końca wojny, z wyjątkiem ataku na oddział SF w Ben Het niedaleko Kambodży w 69 roku. NVA wiedziała, że ​​ich czołgi zostaną unicestwione przez siły powietrzne lub artylerię, więc unikano ich użycia.^[30]

W latach 1970–1972 do Izraela dostarczono 150 czołgów M60A1, które były używane podczas wojny Jom Kippur. Czołgi M60 były używane tylko na froncie egipskim. Przed zawieszeniem broni Izrael rozmieścił 154 czołgów M60 (150 pierwotnie, a kolejne 4 czołgi uzyskano w wyniku dostaw powietrznych z USA). Pod koniec wojny w 600 Brygadzie Pancernej pozostało tylko 19 ze 111 czołgów M60A1.^[31]

Izraelczycy w swoich czołgach zastąpili sprzężone karabiny maszynowe M73 modelem ulepszonym Browningiem M1919. Izraelskie czołgi M60 z 600. Brygada czołgów pod dowództwem Tuwii Ravwiwy (zastępujący dowódcę Jahuda Bahara), 111czołgów M60A1 z czego 108 czołgów w rękach załóg batalionów, a trzy dla dowódców batalionów : 407 Batalion Czołgów pod dowództwem Odeda Maoza (36 czołgów M60A1); 409 Batalion Czołgów pod dowództwem Uzi Bena Izaaka (36 M60A1); 410 batalion pancerny pod dowództwem Amnona Martona (36 M60A1); 87 batalion rozpoznawczy 143 Dywizji Pancernej pod dowództwem Bena Ziona Karmeli (24 M60A1); 196 Batalion Czołgów 460 Brygady Pancernej pod dowództwem Amrama Mitsnjego (15 M60A1). Jordania na początku wojny miała również czołgi M60A1, ale informacje o ich użyciu są nieznane. 7 października 1973 roku 460 brygada, która przeprowadziła kontratak na pozycje Egipskie poniosła ciężkie straty. 8 października 1973 podczas izraelskiego kontrataku. Jeden z czołgów M60 został trafiony, pocisk śmiertelnie ranił dowódcę 87 batalionu rozpoznawczego pułkownika Bena Zion Karmeli, dowódca został zabity. 9 października 1973r. M60 z 600 Brygady zaatakowało egipskie pozycje w obszarze Tabal. Czołgi izraelskie odepchnęły jeden z ataków czołgów egipskich (podobno izraelskie M60 trafiły około 35 czołgów egipskich), jednak w następnych starciach załogi M60A1 same znalazły się pod skoncentrowanym ostrzałem egipskiej artylerii i czołgów tracąc około 30 zniszczonych M60A1. W jednym z ataków Izraelczycy zajęli pozycje egipskie w zaledwie 18 minut tracąc przy tej operacji 24 czołgi M60A1. Izraelczykom udało się w ten sposób zająć Suez, ale nie na długo mieli w swoim posiadaniu Suez, ponieważ budownictwo zmusiło ich do odwrotu zdając sprawę, że nie utrzyma tak daleko wysuniętych pozycji. Do nocy 9 października 1973r. 87 batalion zwiadowczy znalazł lukę pomiędzy 2 a 3 egipską armią. 196 batalion i 87 batalion zostały przeniesione z 14 brygady, która z kolei została przeniesiona do 143 dywizji. Tak więc wszystkie M60 zostały dodatkowo włączone do 143 dywizji pancernej Sharon. Obie strony wykorzystały czterodniowe zawieszenie broni, aby zwiększyć rezerwy i naprawić uszkodzone pojazdy. Pod koniec 13 października 1973 r. 143 dywizja zajęła pozycje obronne w pobliżu Tas. W tym kierunku Egipcjanie rozpoczęli ofensywę z siłami 1 i 14 Brygady Pancernej wchodzących w skład 21 Egipskiej Dywizji Pancernej. Pod koniec dnia Izraelczycy zatrzymali egipską ofensywę. Egipcjanie ponieśli ciężkie straty, dywizja Sharon poniosła niewielkie straty w przeciwieństwie do egipskich wojsk. 15 października 1973 Izrael postanowił zająć obszar aż do Kanału Sueskiego w celu zbudowania mostu przekraczający Kanał Sueski. Około 440 izraelskich czołgów z 143 i 162 dywizji przebiło się przez egipską obronę, którą stanowiła 21 dywizja pancerna. Był to najcięższy i najsilniejszy atak ze strony Izraela, a około dwie trzecie wszystkich pozostałych czołgów izraelskich zostało rozmieszczonych. Po południu 17 października (kiedy to 21 Dywizja została już pokonana)^[32],^[33]

M60 po raz pierwszy spotkał się w bitwie z najnowszymi radzieckimi czołgami T 62 , które pochodziły z 25 brygady uczestniczącej w nieudanej próbie wyeliminowania izraelskiego zagrożenia dla prawej flanki Drugiej Armii na wschodzie brzegu Kanału Sueskiego, która wpadła w pułapkę zorganizowaną przez Izraelczyków złożoną z trzech izraelskich brygad, w tym M60 z 409, 410 i 87 batalionu. Sytuacja Egipcjan pogarszała się gdy napotykała duże pole minowe chcąc nie chcąc musieli przez nie przejechać. Dodatkowo byli ostrzeliwani z PPK. W rezultacie znaczna część brygady została zniszczona (zgodnie z danymi egipskiego historyka Gammala Hammada), brygada straciła 65 z 75 czołgów T 62 w tej bitwie, według innych danych egipskich straty wyniosły „jedną trzecią brygady”. Nie jest jasne, czy była to różnica nieodwracalnych strat (chodzi tu o zniszczenia tak wielkie w czołgu, że jego naprawa jest niemożliwa lub nieopłacalna) czy o inny rodzaj strat. Natomiast według izraelskich danych 86 z 96 czołgów T-62 zostało zniszczonych. Jak zauważył szef egipskiego sztabu generalnego Al-Shazli (cytat): „Nasze załogi pomimo wszystkich trudności walczyły zaciekle. Ale kiedy zapadła noc, tylko kilku ocalałych wróciło na przyczółek Trzeciej Armii. ” Straty izraelskie w tej bitwie wyniosły co najmniej 4 czołgi - według różnych źródeł, dwa z powodu najechania na minę i jeden zniszczony przez T 62, ostatni czwarty przez PPK 9M14 Malutka. Izraelscy badacze twierdzą, że wszystkie cztery czołgi zostały wysadzone w powietrze na polu minowym, chociaż tam, gdzie pierwszy izraelski czołg został zniszczony przez ogień T 62, nie było pola minowego. Ehud Gross, który dowodził jedną z izraelskich kompanii w tej bitwie zauważył, że M60 nie miał problemu ze zniszczeniem nowych sowieckich T 62, przyczyną tego stanu rzeczy może być słabe wyszkolenie załóg i dowodzenie. Pod koniec 17 października 1973 roku izraelskie M60AVLB zostały użyte do naprawy mostu pontonowego, poważnie uszkodzonego przez Egipcjan. Rankiem 18 października 1973 r, bitwa o Kanał Sueski dobiegła końca. Dowódca frontu południowego, izraelski generał Israel Tal nazwał tę bitwę najbardziej brutalną bitwą pancerną w całej powojennej historii. Trzy izraelskie bataliony czołgów uzbrojone w czołgi M60 Patton zostały rozwiązane i przestały istnieć jako niezależna formacja w 87 batalionie.^[34]

W bitwie stracono: 17 czołgów M60 z 22 z batalionu rozpoznawczego, 407 batalion stracił 22 czołgi M60 z 31, 196 batalion również poniósł straty. W 600 brygadzie pozostało tylko 41 gotowych do walki M60. 18 października wojska izraelskie przechodzące przez drugą stronę walczyły o miasto Ismailia. 21 października 1973 r. miała miejsce ostatnia duża bitwa z użyciem izraelskich czołgów M60 z egipskimi czołgami T 55 lub T 54. 41 czołgów M60 ( z 409 batalionu, który miał 15 czołgów i 410 batalionu z 26 czołgami) 600 brygady rozpoczęło atak na pozycje egipskie, które broniło 40 egipskich czołgów z 21 dywizji. Izraelczycy przegrali bitwę pancerną, tracąc 22 czołgi M60 z 410. batalionu (ponad 50 żołnierzy batalionu zostało rannych i schwytanych, w tym 24 zabitych) . 22 października, na kilka minut przed ogłoszeniem zawieszenia broni, doszło do ostatniej bitwy z użyciem czołgów M60. W wojnie 139 egipskiego komandosów pod dowództwem majora Ibrahima al-Desukiego i kapitana Hamida Sharaoui. Izraelskie czołgi wpadło w zasadzkę urządzoną przez egipskich komandosów z granatnikami RPG-7 wyposażonymi w głowice kumulacyjną, na ostatnie izraelskie czołgi M60 z 87 batalionu. W wyniku zasadzki zniszczono trzy czołgi M60 i dwa pojazdy opancerzone. Atak Izraelczyków został zatrzymany. 600 brygada nie zajęła kanału Sueskiego, a kilka minut przed ogłoszeniem zawieszenia broni zdobyto dwa egipskie pociski balistyczne R-17 (SCUD B).^[34]

W 1980 Irak rządzony przez Saddama Husajna zakatował Iran na całej linii wzdłuż granicy z Iranem rozpoczynając długoletnią wojnę. Czołgi M60 pojawiły się na polach zarówno Iranu jak i Iraku, ale wykorzystywał je jedynie Iran.

Operacji NASR-1 rozgrywała się od 5 stycznia do 9 styczeń 1981r. Operacja NASR to operacja prowadzona na początku stycznia 1981 r. Była największą bitwą pancerną wojny irańsko-irackiej. Trzy irańskie pułki pancerne zbliżyły się do sił irackich, które najechały terytorium Iranu między miastami Ahwaz, Susangerd i Dezful. Siły irackie zostały zaalarmowane o tym ruchu i rozkazały taktyczny odwrót swoim oddziałom. Irakijczycy utworzyli trzy brygady do przeprowadzenia ataku z zaskoczenia (zaatakowali oni z 3 stron). Irańczycy wpadli w zasadzkę, a dwie dywizje pancerne walczyły przez cztery dni w morzu błota. Irańczycy wycofali się, pozostawiając wiele zniszczonych i niesprawnych czołgów ugrzęźniętych w błocie lub z powodu niewłaściwego planowania logistycznego, np: brak paliwa i amunicji. Stan terenu uniemożliwiał przerwę irackich wojsk pancernych w tej bitwie i nie pozwolił też siłom irackim ścigać sił irańskich dokonujących odwrót. Co gorsza, znaczna część regularnych sił piechoty armii została rozwiązana po rewolucji i nie było czasu na ich przywrócenie do stanu gotowości bojowej. Zatem większość wsparcia piechoty powinna być zapewniona przez Pasdaran, ale ponieważ Abolhassan Banisadr wykluczył ich z tej operacji, przez co czołgi Iranu miałyby mniejsze wsparcie piechoty niż potrzeba w takich operacjach. Bez porządnego wsparcia piechoty jakim był Pasdaran Irańczycy mieli użyć w tej bitwie jako wsparcia dla czołgów w postaci piechoty 55 brygady spadochronowej należących do wojsk regularnych a nie ochotniczych. Co gorsza Irańczycy nie mieli wystarczającej liczby helikopterów, artylerii i amunicji, aby dominować w tej bitwie. Irańczycy użyliby 300 czołgów (M60 Patton i Chieftain), ale przewaga potrzebna żeby zagwarantować sobie sukces w tej bitwie bez problemu, ta przewaga to 3:1, niestety Irańczycy nie mieli takiej przewagi i prawdopodobnie nie mieli nawet przewagi 2:1. Iranowi również brakowało odpowiedniego rozpoznania sytuacji przed bitwą. Podczas gdy Banisadr próbował złagodzić niektóre problemy armii i nieco przywrócić strukturę dowodzenia Irańskiej armii, która po rewolucji została poniszczona przez działania Ajatolacha Ruhollah Chomejniego (spodziewał się buntu wojska i wszystkich utalentowanych dowódców i żołnierzy, którzy sprzeciwiali się jego rządom zostali zamknięci). Armia nie była gotowa do przeprowadzenia dużej ofensywy. Główny atak rozpoczął się 5 stycznia. Atak ten rozpoczął się od krótkiego ostrzału artyleryjskiego. Siły irańskie, używając mostów pontonowych, przekroczyły rzekę Karkheh. Ze względu na błotnisty teren czołgi w tym M60 musiały jechać po drogach. Z tego powodu Irańczycy musieli poruszać się w kolumnach (złożonych z czołgów transporterów opancerzonych i bojowych wozów piechoty). Pierwsze trzy kolumny składały się z brygad pancernych, a ostatnia kolumna stanowiły wozy wsparcie piechoty. Piechota znajdowała się więc za czołgami, a cała flanka tego długiego rzędu kolumny była całkowicie nie chroniona. Siły irańskie ruszyły brukowaną drogą, która biegła między Susangerd a Dezful. Poruszali się bardzo wolno, a każda kolumna poruszała się osobno. Chcę wspomnieć, że irańscy żołnierze nie znali planów dowództwa. Plany zaczęły powoli nie iść zgodnie z planem, gdy irackie samoloty zwiadowcze zauważyły ​​kolumnę zmierzającą na południe w kierunku Abadanu. Lotnictwo poinformowało o tych działaniach własne jednostki pancerne i piechotę. W ten sposób ich plany zostały udaremnione. Irakijczycy natychmiast zaczęli planować swoją odpowiedź na te działania i przenieśli swoją 10 Brygadę Pancerną i umieścili je na linii natarcia Iranu. Irakijczycy wykopali dla swoich czołgów okopy tak żeby dla wroga widoczne były wieże czołgów, ale z uwagi że sami prowadzili działania wojenne na terenie błotnistym sami ugrzęźli we własnych okopach. Ta taktyka okazała się sukcesem przeciwko irańskim załogom M60 i Cheftein, ponieważ kolumny pancerne były jak na widelcu dla okopanych Irackich czołgów. Błotniste warunki utrudniały manewrowanie wojskami pancernymi (szczególnie boleśnie przekonała się o tym III rzesza w październiku 1941 r.)^[35]. Czołgi irackie takie jak radziecki T 62, T 72 i Chińskie Typ 59 miały świetne pozycje, do których dotarcie byłoby problemem dla Irańskich żołnierzy. Irakijczycy byli również wspierani przez śmigłowce szturmowe, takie jak Mi-8, BO-105, Alouette III i Francuskie Aérospatiale Sa-341/342. 6 stycznia następnego dnia siły irańskie miały kontakt z iracką armią pancerną. Brak rekonesansu po stronie Iranu okazał się katastrofalny w skutkach, ponieważ nie zauważyli, że mogą być wciągani w pułapkę. Irańczycy próbowali przebić się przez siły irackie, ale ponieśli ciężkie straty i nic przeto nie uzyskali. Ich następną próbą była próba wymanewrowania wojsk Irackich, ale to wymagało zjechania z utwardzonej drogi na błotniste pola. Konsekwencją tej decyzji było utknięcie czołgów w błocie. Pierwsza irańska brygada została zdziesiątkowana, a wiele czołgów zostało zniszczonych lub opuszczonych przez załogi albo utknęły w błocie. Niemniej jednak Irańczycy odmówili przerwania ataku, a ich następna brygada ruszyła do akcji. Druga brygada irańska posunęła się naprzód, a wyniki były podobne jak wcześniej. Irańskie helikoptery (AH-1J SeaCobras) również przyłączyły się do bitwy, niszcząc kilka okopanych czołgów irackich, ale ich wysiłki nie były wystarczające, aby zmusić Irakijczyków do odwrotu, a irańskie brygady pancerne nadal ponosiły straty. Irakijczycy mieli także broń przeciwlotniczą, a kilka irańskich helikopterów zostało zestrzelonych. Walki odbywały się z bliskiej odległości i były brutalne. Właśnie wtedy, gdy wszystko szło źle dla Irańskich panów, irackie samoloty zbombardowały most pontonowy łączący brzegi rzeki Karkheh zatrzymując irańskie czołgi i uniemożliwiając im odwrót (co utwierdziło wszystkich, że Iran przegrał tą wojnę). Piechota Iranu znajdowała się po drogiej stronie brzegu i nie mogła wsiąść udziału w bitwie. Irańskie helikoptery próbowały odeprzeć atak, ale zostały zaatakowane przez irackie myśliwce, które zniszczyły je lub uszkodziły. Do 8 stycznia cały irański atak był w chaosie. Wiele czołgów z dwóch pierwszych brygad zostało zagubionych, zniszczonych lub utkniętych w błocie i zostało porzuconych. Trzecia irańska brygada próbowała kontynuować atak, ale nie osiągnęła znaczących postępów. Zamiast tego operacja NASR została przerwana, a Irańczycy zaś; przeprowadzali manewr wycofywania swoich jednostek. Siły piechoty (które nie miały szansy dołączenia do bitwy) zamiast tego przeniosły się na pozycji obronnej, aby zapobiec kontratakowi Iraku. Irańskim inżynierom w ostatniej chwili udało się odbudować mosty pontonowe nad rzeką Karkheh, a trzeciej irańskiej brygadzie pancernej udało się uciec z pola walki. W międzyczasie podczas ataku na Dezful irańskie siły piechoty w oblężonym Abadanie próbowały się wyrwać, aby połączyć się z kolumną pancerną. Nawet jeśli 16 i 92 dywizja pancerna nie zostały pokonane w bitwie, było mało prawdopodobne, że irackie zgrupowania pancerne byłyby w stanie do nich dotrzeć. Irańska piechota poniosła ciężkie straty i została zmuszona do wycofania się z powrotem do Abadanu.^[36],^[37],^[38]

214 w tym M60A1 i Chieftain zniszczono lub przejęto. A po drogiej stronie barykady zniszczono 45 czołgów (T 62 i T 72 oraz Typ-59).

Przed wojną w 1982 r. Izrael miał 810 czołgów M60 Patton (rozlokowanych w 19 batalionach zmechanizowanych). Po raz pierwszy swój chrzest bojowy miał M60A3 . Pancerz izraelskich Pattonów został ulepszone poprzez zainstalowanie na pancerzu właściwym kostek pancerza reaktywnego typu Blazer, które zwiększały ochronę przed pociskami kumulacyjnymi. W dziale kal 105 mm użyto skonstruowanych przez Izrael pocisków wykonanych na podstawie pocisków używanych w dziale gładkolufowym 2A20 kal 115-mm.^[39],^[40]

6 czerwca 1982 r. Izrael rozpoczął ofensywę w trzech kierunkach: zachodnim (z 220 czołgami), centralnym (~150 czołgami ) i w Dolinie Bekaa (~ 900 czołgów). W Dolinie Bekaa, gdzie stacjonowały oddziały wojsk Syryjskich. Ponadto wsparcie zapewniła Izraelowi armia południowego Libanu (w sile 97 czołgów). Syryjczycy i Organizacja Wyzwolenia Palestyny mieli razem 318 czołgów. 211 brygada pancerna (uzbrojona w M60 i Merkawy) rozpoczęła ofensywę w kierunku zachodnim. Pod koniec dnia brygada ominęła Tyr, część brygady przygotowała się do ataku na miasto. Podczas niewielkich starć stracono co najmniej 2 M60, jeden zniszczony a drógi uległ podpaleniu. Następnego dnia rozpoczęły się ciężkie, walki toczyły się pod AD Damourem (Izraelskie M60 wpadły w zasadzkę). W bitwie pod Ad Dumarem, M60 z 211 brygady zmechanizowanej walczył z syryjskim czołgiem T 62 z 85 brygady. M60 trafiły 7 Syryjskich czołgów, nie ponosząc przy tym strat własnych. 9 czerwca 1982 podczas rutynowych działań 3 M60 z 196 batalionu zostały uznane przez załogę Merkawy, z 198 batalionu jako wojska nieprzyjaciela. Załoga Mwrkawy otworzyła w ich stronę ogień, Sytuacja miała miejsce w pobliżu Ain-A-Tin. W wyniku tej pomyłki zginęło 5 żołnierzy obsługujących M60 (w tym dowódca 196. batalionu) i 2 ranny, przeżyło tylko 5 osób. 10 czerwca 1982 rozpoczęła się największa bitwa pancerna (w tej wojnie). Trzy dywizje izraelskie zaatakowały pozycje 76 i 91 brygady czołgów syryjskich w Dolinie Bekaa. W jednym z pierwszych ataków Izraelczycy zniszczyli dwie kompanie T 62, tracąc przy tym 9 M60. Z Damaszku wysłano elitarne jednostki, które przybyły na ratunek dywizji pancernej walczącej w Libji z Izraelską 211 brygadą zmechanizowaną. Dzięki takiemu działaniu Syryjczykom udało się wyjść z Izraelskiego okrążenia, niszcząc kilka izraelskich M60, na swojej drodze.^[41]

W tych działaniach Syryjczycy nie ponieśli żadnych strat. Syryjczycy zaczęli taktyczny odwrót w stronę Damaszku, a izraelskie czołgi były poddawane brutalnym nalotom przez syryjskie samoloty. 2 M60 z 880 dywizji zostało zniszczone podczas próby przebicia się przez okrążenie syryjskiego 362 batalionu. Według danych izraelskich w pierwszym okresie wojny 80 czołgów M60 i M48 zostało wyłączonych z walki. Straty czołgów z nieodwracalnymi skutkami (chodzi tu o czołgi, których nie można naprawić) były największe w rodzinie czołgów Patton z pośród wszystkich użytych w tej operacji. Po 14 czerwca 1982 izraelskie czołgi uczestniczyły w oblężeniu Bejrutu. W tym celu użyto 500 izraelskich czołgów, głównie M60. Według źródeł zachodnich przez cały dekadę lat 80 M60 nie poniosły takich strat jak w Libanie. Straty czołgów M60 w Libanie oszacowano jako bardzo wysokie, a czołgi poniosły straty, w tym w wyniku eksplozji amunicji. W 1983 r. podczas operacji w Libanie Stany Zjednoczone rozmieściły około 100 czołgów M60A3 dla uspokojenia działań wojennych^[42]. Był to też drugi konflikt w którym walczył T 72.

operacja wojskowa Stanów Zjednoczonych Ameryki, agresja dokonana 25 października 1983 siłami 7300 żołnierzy na karaibskie państwo wyspiarskie Grenada. Interwencja wojskowa USA, Jamajki i kilku mniejszych państw karaibskich była wywołana wojskowym zamachem stanu na Grenadzie. Casus belli była obawa o życie amerykańskich studentów przebywających wówczas na wyspie. Celem długofalowym operacji było utrzymanie wpływów USA w regionie. Możliwe, że M60 brał udział w walkach.

M60 Patton brał też udział w 1 Wojnie w Zatoce Perskiej (posiadały go jedynie wojska Koalicji). USA przetransportowały do Arabii Saudyjskiej swoje 277 czołgów M60A1/3 Patton natomiast Arabia Saudyjska miała w swojej armii 250 czołgów M60A1 i M60A3 skolei Egipt, który przetransportował na terenu Aabi Saudyjskiej 450 czołgów M60A1 i M60A3, razem 977 czołgów M60 Patton. Główną bitwą, w której brały udział M60 Patton to ,,Bitwa pod ,,Al-Chafdżi". Armia iracka miała pod dowództwem od 350 000 do 500 000 żołnierzy zorganizowanych w 51 dywizjach, w tym 8 dywizjach Gwardii Republikańskiej. Jednostki Gwardii Republikańskiej zwykle otrzymywały najnowszy sprzęt (na przykład większość czołgów T 72 w przed dzień wojny znajdowała się w rękach żołnierzy z Gwardii Republikańskiej). Armia iracka w Kuwejcie miała także dziewięć dywizji pancernych, w większości składających się z żołnierzy zawodowych, ale z wyszkoleniem gorszej klasy niż taki jak u Gwardii Republikańskiej. Większość jednostek pancernych nie będąca Gwardią Republikańską używała gorszych konstrukcji głównie T 55 lub jego chińskie odpowiedniki Typ 59 i Typ 69. Pozostałe 34 dywizje składały się ze źle wyszkolonych poborowych. Dywizje Koalicji poprzez zmasowane naloty z powietrza chciały odciąć dywizje pancerne Armii Irakijskiej i jednostki Gwardii Republikańskiej oraz sprawić żeby nie przypuściły kontrataku. W Arabii Saudyjskiej koalicja początkowo rozmieściła ponad 200 000 żołnierzy, 750 samolotów i 1200 czołgów, ale ta liczba szybko wzrosła do 3600 czołgów ( w tym 977 M60 Patton).^[43]

Ofensywa iracka rozpoczęła się w nocy 29 stycznia1991 roku, kiedy około 2000 żołnierzy w kilkuset opancerzonych wozach bojowych ruszyło na południe. Dywizję Zmechanizowaną przydzielono do ochrony zachodniej flanki. Atakujące siły Irackie wtargnęły do Arabii Saudyjskiej, te siły składały się z trzech kolumn pancernych, w większości składających się z czołgów T-62 i transporterów opancerzonych. Kolumnę zaobserwowało stanowisko obserwacyjne 4 (OP-4), zbudowane na budynku policji Al-Zabr. Elementy Irakijskiej 6 Brygady Pancernej, rozkazując lotnictwu wznieść się ponad Al-Zabr i przeprowadzić zwiad. W obronę miasta zaangażowano stacjonujące niedaleko Al-Zabr jednostki Koalicji. O godzinie 20.00 amerykańscy marines na posterunku obserwacyjnym, zauważyli duże grupy pojazdów opancerzonych za pomocą urządzeń noktowizyjnych, próbowali skontaktować się z dowództwem batalionu, ale nie otrzymali żadnej odpowiedzi. Istniało silne przypuszczenie, że radio plutonu rozpoznawczego było zakłócane. Porucznik Ross zaalarmował swój pluton wysyłając tam żołnierza z meldunkiem. Kontynuowano próbę skomunikowania się z się z główną kwaterą i kompanię D o nadciągających siłach irackich. Kontakt nie został nawiązany do godziny 20:30, co skłoniło grupę zadaniową Sheparda do zareagowania na zagrożeniem, którym były Irackie wojska. Żołnierze koalicji na stanowisku obserwacyjnym OP-4 byli lekko uzbrojeni i mogli jedynie prowadzić ogień z pocisków TOW, przed wezwaniem wsparcia z powietrza. Wsparcie lotnicze przybyło o 21:30, wsparcie było złożone z kilku samolotów F-15E, F-16C, A-10 i trzech kanonierek AC-130, które wsparły piechotę w walce z siłami lądowymi Iraku. Pluton znajdujący się w OP-4 musiał się wycofać z obawy przed atakiem Irackich dywizji pancernych, wycofującym się żołnierzom z OP-4 osłonę zapewniała amerykańska kompania. Próby odparcia ataku przez żołnierzy stacjonujących w OP-4, zakończyły się sukcesem ale z kilkoma ofiarami. Po wycofaniu się wojsk amerykańskich z miasta nie było komu odeprzeć wojsk Irackich przez co Irakijczycy zdobyli te miasto.^[44],^[45]

31 stycznia 1991 przypuszczono atak na pozycje irackie (walki o te miasto rozgrywały się od 29 do 31 stycznia) w mieście Al-Zabri. Atak został rozpoczęty o godzinie 08:30. Na początku ataku żołnierze spotkali się z bardzo ciężkim ostrzałem wrogiej artylerii (ale w większości przypadków nie skutecznym), trzy samochody opancerzone V-150 Arabii Saudyjskiej zostały zlikwidowane przez żołnierzy używających granatników RPG-7 z bliskiej odległości. 8 batalion armii saudyjskiej otrzymał rozkaz zajęcia pozycji bojowych do godziny 10:00, podczas gdy 5 batalion prowadzący działania na północy, wiązał w walce kolumnę czołgów irackich spowalniając wsparcie broniących się irackich oddziałów w mieście. Te działania doprowadziły do zniszczenia około 13 irackich czołgów i transporterów opancerzonych oraz do zdobycia 6 kolejnych pojazdów oraz wzięcia w niewolę 116 żołnierzy irackich, co kosztowało batalion dwóch zabitych i dwóch rannych. 8 batalion zajął miasto od północnego wschodu, łącząc się z 7 batalionem. Jednostki te oczyściły południową część miasta, dopóki 7 batalion nie wycofał się na południe, aby uzupełnić zapasy i amunicję podczas gdy 8 batalion pozostał w Al-Chafdżi. Dwie kompanie czołgów Katarskich, posiadające pod dowództwem amerykańską piechotę morską uzbrojoną w M60 Patton i wsparcie z powietrza. Dokonały manewru na północ od miasta, aby zablokować dotarcie Irackich posiłków. 7 batalion wycofał się na południe, Arabia Saudyjska straciła około 18 zabitych i 50 rannych, a także siedem pojazdów V-150. Samoloty koalicyjne nadal zapewniały intensywne wsparcie przez cały dzień i noc. Gdy łodzie Irackie płynęły przez Zatokę Perską w kierunku Al-Chafdżi, Lotnictwo Wielkiej Brytanii i USA zniszczyły ponad 90% stanu irackich oddziałów znajdujących się w łodziach płynących w stronę Al-Chafdżi. Arabia Saudyjska i jednostki Kuwejckie w pełni wyzwoliły miasto Al-Zabri z rąk irackich już następnego dnia. Podczas gdy 8 Batalion i 7 Batalion zaczął oczyszczać północną i południową część miasta z niedobitków (opór irackich niedobitków był sporadyczny i większość irackich żołnierzy poddała się na widok nadjeżdżających sił koalicji). W rezultacie miasto zostało wyczyszczone już 1 lutego 1991 r.^[45],^[46],

Według amerykańskich czołgistów podczas operacji Pustynna burza Amerykańskie M60 zniszczyło około 140 czołgów irackich, głównie T 55 i T 62, ale także co najmniej pięć T 72. W bitwach pancernych M60 załogi M60 nie ponosiły większych strat w swoim personelu, żaden z czołgów nie został trafiony przez wrogie maszyny.^[47]

M60 Patton był w Afganistanie, ale nie odegrał tam znaczącej roli (posiadają je zarówno siły ISAF jak i armia narodowa).

M60 Patton pojawił się po stronie Tureckiej. Turcy długo przygotowywali się na przystąpienie do udziału w wojnie domowej wskazują na to filmy jeden z 3 sierpnia 2012 r. na platformie Yotube pod tytułem ,,Syrian - Aleppo Turkey Turkish army sends missile batteries tanks M60 to Syria border" autorstwa Armyreco i drugi filmik z 29 września 2014 r. pod tytułem ,,Turkey: Turkish Armed Forces deploy tanks on Syria border" autorstwa Ruptly. Przyczyną działań podejmowanych jeszcze w 2012 roku, mogło być ogłoszenie walki przez Kurdów o wyzwolenie narodowe, co nie spodobało się Turkom ponieważ na ich przygranicznych terenach z syrenią mieszkało sporo ludności Kurdyjskiej, którzy chętnie przyłączyli by się do nowo powstającego państwa kurdyjskiego.

Przenieśmy się o dwa lata w przód od filmiku z 2014 roku, kiedy to Turcja w międzyczasie postanowiła się poważnie zaangażować w wojnę domową w Syrii i wysłać tam swoje wojska, żeby utworzyły na obszaże zamieszkałym przez kordów kordon bezpieczeństwa. 28.08.2016 r. kolumna pancerna złożona z czołgów M60 Patton (w tym przypadku może być to ich modernizacji Sabra Mk 2) i transporterów opancerzonych ACV-15 wspierana przez 350 żołnierzy tureckiej piechoty i sojuszniczych bojowników z Wolnej Armi Syrji. Kolumna operowała na południe od granicy z Turcją, w stronę jadącej kolumny wystrzelono pocisk przeciw pancerny pewnie typu TOW, który trafił w czołg M60 w miejsce składowania amunicji co spowodowało wielką eksplozję.^[48]

W październiku ubiegłego roku (2019) Turcja rozpoczęła operację ,,Źródło pokoju", której celem była inwazja na Rożawę. W tym wydarzeniu ważny jest dla nas udział czołgów M60, dlatego skupię się na bitwie o syryjski Manbidż. Wiadomo, że w walkach brały udział Tureckie M60A3 w liczbie 10 czołgów przeciwko rządowym czołgom T 62M i T 72AM w liczbie od 18 do 20 czołgów walczących o zajęcie miasta Manbidż znajdujących się w rękach frontu kurdyjskiego, co do przebiegu bitwy raczej nie ma o tym za dużo informacji, ale walki o miasto trwały.^[49]

Egipskim wojskowym udało się udaremnić zamach terrorystyczny. Do zdarzenia doszło na południe od Al-Arisz. Rzecznik egipskich sił zbrojnych nie ujawnił szczegółów zdarzenia. Zdarzenie wydarzyło się w punkcie kontrolnym, gdy nagle zaczął zbliżać się podejrzany samochód. W wozie znajdowało się pięciu uzbrojonych terrorystów oraz około stu kilogramów ładunków wybuchowych. Aby udaremnić zamach, załoga czołgu M60 wrzuciła bieg wsteczny i rozjechała samochód zamachowców. Akcja czołgu nie zakończyła się pełnym sukcesem. Kilka sekund po przejechaniu przez M60, ładunki wybuchowe eksplodowały powodując wielką eksplozję. Zginęło siedmiu cywili, w tym dwie kobiety i dwoje dzieci. Zdaniem wojskowych, gdyby nie szybka reakcja załogi czołgu, liczba ofiar mogłaby dojść do sześćdziesięciu osób.^[50]

 Afganistan: Posiadają 63 M60A3 TTS z Grecji przekazane w roku 2009.^[51]

 Arabia Saudyjska: 660 M60A1 RISE i 390 M60A3.^[6]

 Argentyna: tylko jeden egzemplarz zakupiony w latach 70 XX wieku.

 Austria: 169 M60A1 później doprowadzonych do standardu M60A3. w 1997 zostały zastąpione przez Leoparda 2 i sprzedane Egiptowi.^[6]

 Bahrajn: 180 M60A3 TTS. A od 2014 r. 60 było w aktywnej służbie, a pozostałe w rezerwie.^[6],^[52],^[53]

Bośnia i Hercegowina: 45 M60A3 dostarczonych przez USA.^[6],^[52],^[54]

 Brazylia: 91 M60A3. W 2012 pozostało 28 a resztę zezłomowano.^[6],^[52],^[55]

 Egipt: 700 M60AA1 RISE i 1600 M60A3, kupowano je między 1982 a 2002 roku.^[56]

 Etiopia: 180 M60A1 otrzymano z USA w latach 1974–1977. Zastąpiono go T 72.^[6]

 Grecja: 357 M60A1 RISE i 312 M60A3 TTS. w 2015 roku zostały wycofane ze służby i zostały ze złomowane.^[6],^[52],^[57]

 Hiszpania:400 M60A3TTS z czego część przerobiono na ruchome mosty i wozy wsparcia technicznego.^[58]

 Iran: 150 M60A1zakupionych za kadencji Szaha.^[59],^[60],^[61]

 Izrael: Od 1964 r. zaczęto dostarczać Ze Stanów Zjednoczonych i Niemiec zachodnich M60. 1400 czołgów M60, M60A1 i M60A3. Izrael posiada 111 czołgów M60 Patton w wersji Magach 7c (wszystkie w rezerwie).^[62]

 Jordania: 82 M60A1 w rezerwie, 240 M60A3 TTS zmodernizowanych do standardu M60 Phoenix.^[6],^[18]

 Jemen: 250 M60A1 RISE . 2015 zostało ok 50 w służbie Jemeńskiej Armii.^[6]

 Liban: 56 lub 66 M60A3.^[63],^[64]

 Maroko: 220 M60A1 i 120 M60A3, w latach 1991–1994 zakupiono 120 M60A3 TTS.^[65],^[66]

 Oman: 93 M60A3s.^[6],^[52]

 Portugalia: 96 czołgów M60A3 które zostały wycofane w 2018 roku.^[52],^[67]

 Sudan:20 M60A1.^[52]

 Stany Zjednoczone: posiadały dużą liczbę tych pojazdów. Od 2015 r. w użytku pozostało jedynie egzoplazmy 50.^[68]

 Tajlandia: 53 M60A1RISE-Passive, 125 M60A3TTS.^[6],

 Tajwan: 400 M60A3TTS.^[69],^[70]

 Tunezja: 30 M60A1 RISE i 59 M60A3 TTS.^[52]

 Turcja: 104 M60A1 RISE-Passive i 658 M60A3 TTS, a 170 z nich zostało zmodernizowany do wariantu Sabra Mk2.^[71],^[72]

 Włochy: 200 M60A1 wyprodukowanych we Włoszech na licencji i 100 z nadwyżki zapasów USAEUR. Wszystkie wycofane w 2008 r.^[73]

Głównym uzbrojeniem czołgu M60 Patton jest działo gwintowane M68 kal105 mm i w żadnym stopniu nie jest to kopia do 1 Brytyjskiej armaty gwintowanaej L 7 kal 105 mm. M68 składa się z monoblokowej rury, stopionego zamka połączonego z lufą za pomocą gwintu sektorowego, zamka klinowego i urządzenia wypychającego w kształcie walca z kocówką w kształcie podobnym do litery ᙀ, natomiast w brytyjskim dziale jest to prostopadłościan z końcówką w kształcie kwadratu z wycięciem na górze. Działo nie ma hamulca wylotowego, jest zamontowany w kołysce. Kąty pionowego podniesienia i opuszczenia zaczynają się od -10° w dół do + 20 ° w górę. Mechanizmy prowadzenia ognia z działa mają napędy elektrohydrauliczne i ręczne. Sterowanie mechanizmami elektromechanicznymi odbywa się poprzez jednoczesną obsługę dowódcę czołgu i strzelca. Działo M68 ma stabilizację w dwóch płaszczyznach pozwalającą na walkę w ruchu w przeciwieństwie (mowa jest tu o wersji M60A1 AOS ) do Centuriona, który posiadał stabilizacje ale słabszego rodzaju nie pozwalającą na strzelanie w ruchu. Działo nie ma automatu ładowania lecz jest ładowane ręcznie z mechanizmem odrzutu zamka (podobnie sprawa ma się z L7 też jest ładowana ręcznie). Szybkostrzelność wynosi 8 sztuk na minutę. Amunicja do działa obejmuje 60 pocisków w przypadku Centuriona i jego armaty L7 to 70 pocisków. L7 jest cięższa od M68 i mniej kompaktowa.^[9]

We wrześniu 2012 roku armia grecka przekazała Polsce po jednym egzemplarzu M48 i M60. Czołgi trafią do Muzeum Broni Pancernej Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu^[74].

M60 Patton to niezły czołg podstawowy skonstruowany przez amerykanów w latach 50 XX wiekum, a produkowany od 1960 roku do 1990 roku co daje ok. 30 lat produkcji. M60 jest uważany za najlepiej opancerzony czołg swego okresu posiadający pancerz praktyczny dochodzący do grubości 320 mm w połączeniu z działem M68 kal 105 mm i wyszkoloną załogą daje mu to przewagę nad konstrukcjami takimi jak lekko opancerzonym Leopardem 1 i AMX 30; radzieckimi T 54 i T 55, a nawet T 62 i Chieftain. Czołg nie jest pozbawiony wad konstrukcyjnych, takich jak brak oddzielonego magazynu amunicji; posiada dużą sylwetkę większą od czołgów tamtego okresu co sprawia, że czołg jest łatwiejszy do wykrycia; zapychający się układ wydechowy (rożnego rodzaju brudem); posiada zbyt mało koni w silniku co przy masie ok. 48 ton daje prędkość 48 km/h, co wcale nie jest tragiczną wartością, ale są konstrukcje pędzące szybciej takie jak T55 i Leopard 1,, które mogą przekroczyć prędkość 50 km/h. M60 nie zawsze był gwarantem zwycięstwa przekonali się o tym Irańscy czołgiści w bitwie NASR-1 z roku 1981. I nie odnoszono nim spektakularnych sukcesów przykładem mogą być wojna Jom kipur i 1 wojna w Libanie, gdzie brygady zmechanizowane posiadające M60 Patton ponosiły największe straty z pośród innych używanych czołgów. Dziś M60 jest już ewidentnie przestarzały, a przeganiają go takie konstrukcje jak T 72A i T 64A. Nie miałby szans z T 64B/BW, T 72B/BA/B2/B3, T 80B/BW i ZTZ 96, a co dopiero mówić o T 80U , T 90 , M1 Abrams, Leopardzie 2, Leclercu, Challenger 1/2 i ZTZ 99A.

Czołg pozostaje w użytku wielu armii na ziemi i szybko to się nie zmieni. Za to wielką zaletą tego czołgu jest jego duża kubatura wnętrza co pozwala mniej męczyć się załodze, wielką zaletą czołgu jest kopułka obserwacyjna, która posiada 8 wizjerów do oglądania pola walki. W wariancie TTS otrzymał noktowizję pozwalającą zwiększyć jego możliwości bojowe. Udowodnił też, że mając dobrą załogę i wyposażenie może walczyć z takimi konstrukcjami jak T 64 i T 72 . Sama Armia Stanów Zjednoczonych używała go do wczesnych lat 2000. Przez wielu jest lubiany, a przez innych już nie.

Pojawiło się wiele modernizacji związanych z tym czołgiem takich jak M60-2000/120s, M60A3 Leonardo i M60 SLEP, niektóre z nich okazały się klapą, a inne z nich wielkim sukcesem.

M48 Patton

T 54

T 55

T 62

T 64

T 72

T 80

Typ 59

Typ 69

ZTZ 99A

M1 Abrams

Leopard 1

Leopard 2

AMX 30

Leclerc

Chieftain

Challenger

• GlobalSecurity.org o M60 Patton (ang.)
• Development and History of the M60 tank(ang.)
• http://www.military-today.com/tanks/120s.htm
• globalsecurity. M60-2000 / 120S Main Battle Tank

Mass M., Magach 6B Gal (M60A1) in IDF Service. Part 1, „IDF Armor Series”, Desert Eagle Publishing, 2006.