Zbigniew Machej
 Zbigniew Machej, 2018 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Nagrody | |
|
Nagroda „Literatury na Świecie” | |
Zbigniew Machej (ur. 17 sierpnia 1958 w Cieszynie) – poeta, tłumacz literatury czeskiej i słowackiej, działacz kultury.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył polonistykę (1982) i religioznawstwo (1987) na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Pracował jako nauczyciel, niezależny dziennikarz, menedżer kultury i dyplomata (wicedyrektor Instytutu Polskiego w Pradze w latach 1991–1996 i 2000–2004 i dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie w latach 2006–2010), a także jako wicedyrektor Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego w Bratysławie[1].
Zadebiutował w 1980 roku na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Współpracował z „bruLionem”, „Krasnogrudą”, „Literaturą na Świecie”, „Europą i „Foyer”[1] oraz z „Przekrojem”[2]. Jest laureatem nagrody krakowskiego kwartalnika „Arka” (1988), Nagrody Młodych im. St. Wyspiańskiego (1991), Nagrody „Literatury na Świecie” (2017)[3] oraz Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego - Orfeusz (2022)[4]. W 2022 roku jego esej Domniemania o wolności uzyskał główną nagrodę w konkursie Wolność myśli – wolność wyrazu zorganizowanym przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS i Polski PEN Club[5]. Nominowany w 2003 do Paszportu Polityki[6], a także do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius (2008) oraz Nagrody Literackiej Gdynia (2008[7] i 2021[8]) i Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (2015[9]).
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Poezja
[edytuj | edytuj kod]- Smakosze, kochankowie i płatni mordercy (1984)
- Śpiąca muza (1988)
- Wiersze dla moich przyjaciół (1988)
- Dwa zbiory wierszy (1990)
- Trzeci brzeg (1992)
- Legendy praskiego metra (1996)
- Kraina wiecznych zer (2000)
- Prolegomena. Nieprzyjemne wiersze dla dorosłych (2003)
- Wspomnienia z poezji nowoczesnej (2005)
- Wiersze przeciwko opodatkowaniu poezji (2007)
- Przygody przyrody (2008)
- Zima w małym mieście na granicy (2008)
- Mroczny przedmiot podążania (2014)[10]
- 2020 (2021)[11]
- Iskierka w tunelu (2023)[12]
Proza
[edytuj | edytuj kod]- Anitdotum noctis (2018)[13]
- Môj rodák Tranoscius, môj sused Hviezdoslav (tłum. na słowacki: Karol Chmel, 2021)[14]
- Praga in flagranti (2023)[15]
Przekłady
[edytuj | edytuj kod]- Klątwa siedmiu kościołów Miloša Urbana (2005, z czeskiego)
- Cicha ręka. Dziesięć elegii Ivana Štrpki (2009, ze słowackiego)
- wiersze Ivana Wernischa
- Pieśni duchowe z kancjonału Cithara sanctorum Jerzego Trzanowskiego (2017, z czeskiego)[3]
- Pojęcia podstawowe Petra Krála (2020, z czeskiego)[16]
- Przełykanie włosa Jána Ondruša (2021, ze słowackiego)[17]
- Nasza apokalipsa jest podobna do nas Štefana Strážaya (2022, ze słowackiego)[18]
Inne publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Opowiadania cieszyńskie Kornela Filipowicza (red.) (2000)
- Beniowski a iné básne Juliusza Słowackiego (red.) (2010)[19]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Zbigniew Machej [online], instytutksiążki.pl [dostęp 2021-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-27] (pol.).
- ↑ Zbigniew Machej - Kwartalnik Przekrój [online], Przekrój [dostęp 2019-03-06] (pol.).
- ↑ a b Nagrody "Literatury na Świecie" przyznane po raz 25. Oto najlepsi polscy tłumacze [online], Gazeta Wyborcza, 6 listopada 2018 [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Zbigniew Machej laureatem Nagrody im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 2022-08-01].
- ↑ Instytut Teatralny, Warszawa. Wolność myśli – wolność wyrazu: uroczysty finał konkursów ZAiKS [online], Teatr w Polsce [dostęp 2022-08-05] (pol.).
- ↑ Laureaci i nominowani Paszportów. Lista chronologiczna [online], www.polityka.pl, 2022 [dostęp 2023-01-23] (pol.).
- ↑ Nominowani 2008 | Nagroda Literacka Gdynia [online], nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 2015-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-24].
- ↑ Nagroda Literacka Gdynia – nominacje – Wydawca [online] [dostęp 2021-10-30] (pol.).
- ↑ Orfeusz - Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego 2015 - nominowani [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 2015-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-01].
- ↑ Mroczny przedmiot podążania :: Biuro Literackie [online] [dostęp 2019-03-06] (pol.).
- ↑ Finaliści 11 edycji Nagrody Orfeusza [online], wirtualnywydawca.pl, 20 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-24] (pol.).
- ↑ Iskierka w tunelu / Zbigniew Machej [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-12-15] (pol.).
- ↑ Zbigniew Machej Antidotum noctis [online], Biblioteka Narodowa [dostęp 2019-04-03].
- ↑ Môj rodák Tranoscius, môj sused Hviezdoslav [online], Instytut Polski w Bratysławie, 4 kwietnia 2022 [dostęp 2022-08-05] (słow.).
- ↑ Praga "in flagranti"/ Zbigniew Machej [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-07-25].
- ↑ Pojęcia podstawowe [online], Państwowy Instytut Wydawniczy [dostęp 2020-04-17].
- ↑ Przełykanie włosa [online], Poezjem.pl [dostęp 2021-04-06].
- ↑ Nasza apokalipsa jest podobna do nas / Štefan Strážay ; wybór, przekład i posłowie Zbigniew Machej ; ilustracje Rudolf Sikora. [online], Katalogi Biblioteki Narodowej [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Beniowski a iné básne - Juliusz Słowacki [online], Databáze knih [dostęp 2019-04-03].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Znów minie wiek... Antologia literatury nadolziańskiej, Leon Miękina, Karol Badura (ilustr.), Cieszyn: Macierz Ziemi Cieszyńskiej, 2001, s. 450, ISBN 83-88271-11-3, OCLC 69451857.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zbigniew Machej w Biurze Literackim. biuroliterackie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-11)].
- Recenzja M. Orlińskiego z Zimy w małym mieście na granicy i Przygód przyrody, Twórczość nr 10/2008
- Absolwenci Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Dyrektorzy Instytutów Polskich
- Laureaci Nagrody „Literatury na Świecie”
- Ludzie urodzeni w Cieszynie
- Polscy poeci
- Polscy tłumacze literatury czeskiej
- Polscy tłumacze literatury słowackiej
- Uczestnicy ruchu Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka
- Urodzeni w 1958