Kamerna muzika
| Volfgang Amadeus Mocart: Gudački kvintet No. 4, I stav | |
| Roxana Pavel Goldstein, Elizabeth Choi violine; Elias Goldstein, Sally Chisholm viole; Jocelyn Butler čelo. | |
| Bramsov kvintet za klarinet - I stav, Allegro | |
| William McColl klarinet i Oksfordski gudački kvartet. | |
Kamerna muzika (fr. musique de chambre, engl. chamber music, ital. musica da camera, nem. Kammermusik).[1] je oblast klasične muzike. To je umetnička muzika koju izvodi grupa muzičara (bilo vokalno ili instrumentalno) koja bi mogla da stane u manji prostor, u "sobu" (ital. camera = soba). Drugim rečima, to je sobna muzika, tj. muzika sa manjim brojem instrumenata (od 2-20 izvođača), koja je namenjena za manji prostor i uži krug slušalaca sa intimnom atmosferom doma.[2]
Kamerna muzika je ujedno i muzički predmet koji se izučava u muzičkim školama i muzičkim fakultetima (akademijama).
Kamerna muzika može biti:
- Vokalna
- Instrumentalna i
- Vokalno-instrumentalna
| Napomena. | U kamernu muziku ne potpada solistička muzika. |
Zbog svoje intimne prirode, kamerna muzika je opisana kao "muzika prijatelja." Za više od 200 godina, kamernu muziku su prvenstveno izvodili muzičari amateri u svojim domovima, što je slučaj i danas, jer mnogi muzičari (amateri i profesionalci) i dalje sviraju kamernu muziku za sopstveno zadovoljstvo. Ipak, kamerna muzike je premeštena iz kuće u koncertne dvorane.
Čuveni Johan Volfgang fon Gete kamernu muziku (konkretno, gudački kvartet) opisao je kao "Razgovor četvoro razumnih ljudi." Ovaj konverzacioni obrazac je bio nit tkan kroz istoriju kompozicije kamerne muzike s kraja 18. veka do danas. Analogija sa konverzacijom ponavlja se u opisima i analizama kompozicija kamerne muzike.
Kamerno muziciranje zahteva posebne veštine i znanja, koja se razlikuju od veština potrebnih za solo izvođenje ili za sviranje simfonijskih dela.[3]
Osnovne karakteristike kamerne muzike su:
- Ravnopravnost svih izvođača i njihovih deonica. Svako isticanje pojedinog učesnika narušava kamernu atmosferu, dominacija jedne deonice je odlika solističke muzike.
- Samostalnost deonica. Ova karakteristika ne isključuje mogućnost povremenog unisona deonice sa nekom drugom deonicom.
- Kamerni stil muziciranja - intiman, topao i mek zvuk, bez pretenzija za efektom, sa mnogo izražajnosti, uzdržanosti muziciranja i lirike; bogatstvo artikulacija.
Od svojih najranijih početaka u srednjevekovnom periodu do danas, kamerna muzika je bila odraz promena u tehnologiji i društvu koja ju je proizvela.
Tokom srednjeg veka i rane renesanse, instrumenti su prvenstveno korišteni kao pratnja za pevače. Gudači su sviralii zajedno sa melodijskom linijom pevača. Neki analitičari smatraju da je izvor klasičnog instrumentalnog ansambla sonata da camera (kamerna sonata) i sonata da chiesa (crkvena sonata).
To su bile kompozicije za jedan do pet ili više instrumenata. Kamerna sonata je bila svita sastavljena od sporog i brzog stava, prošarana sa plesnim numerama. Crkvena sonata je bila isto to, ali bez igre.
Dramatične promene u društvu i u muzičkoj tehnologiji u 19. veku imale su dalekosežne posledice na kamernu muziku, njeno izvođaštvo i komponovanje.
Standardni repertoar za kamerne ansambale je veoma bogat, a celokupnost kamerne muzike u štampanom - notnom obliku je skoro neograničen. Prikažimo samo delimičnu listu postojećih vrsta muzičkih ansambala koje nalazimo u kamernoj muzici.
- Prema broju izvođača kamerni ansambli mogu biti:
Duo, trio, kvartet, kvintet, oktet, sekstet, septet, oktet itd.
- Ako želimo naglasiti koji instrumenti učestviju, onda se kaže gudački duo, gudački trio, gudački kvartet itd. Ako učestvuju duvački instrumenti, kaže se duvački trio, duvački kvartet, duvački kvintet itd.
- Ako pored gudačkih instrumenata učestvuje i klavir, za takav ansambl se kaže klavirski trio, klavirski kvartet, klavirski kvintet itd.
- Ako u ansamblu sviraju samo gudači, to je gudački orkestar.
- Ako u ansamblu sa gudačima svira i manji boj duvača, po 1-2 iz neke grupe (oboa, flauta, horna), to je onda kamerni orkestar.
