Kriket

Kriket (ing. cricket) — dastəjnə bekontaktə vəržyš, končo ləvo de ləpi oko dojdən. Kriket soxtəšone XVI əsrədə ce Ingiltərə nysoədə. XVIII əsri oxojədə hənək bənə millijə vərzyš be. Britanijə imperijə ekspansijədə ym hənək bə həmmə dynjo pevylo be.

Kriketə kešədə dy gylə komandə bəhs kardejdən, har gylə koməndədə jonzə gylə odəme. Hənək aləfə məzədə dəvardejdə. Məzə mijonədə sərostəgulinə məjdon vyrəbəvyrə bejdə — pitc. Pitci dyrozi 22 jarde jaanki 20 metrəsə tikəj ve, hovuži — 10 fut ja 3 metrə.

Kriket 1900 sorədə Parisədə Olimpik hənəkon programi dəxyl byəbe. 2023 sorədə Bejnəlxəlǧə Olimpikə Komitə kriketi bə 202 sori Olimpik hənəkon programi dəxyl kardyše.

Koməndon de nubə ləpi žəjdən ijən cimədə hənək kardən, dast-pocə kardən maksimum xol gyrdə karde jaanki bə hampo mane be. De hənəki formati ja koməndə ləpi i kərə žəjdə jaan ki dy kyrə dumojəndy. Kriketədə dy gylə əsosə hənəkə sənət heste — ləpi šo doəkəs bouler (ing. bowler) ijən betsmen (ing. batsman), ləpi de ləvo ogyrdynijəkəs. Bə šemonon kriketədə innings votejdən. Hənək kardə koməndə vərzyškoron məzədə pevylo bejdən, əmma hampo koməndəku čəmi dy gylə betsmenon bejdən. Har inningsədə hənək kardə koməndə bouler ləpi šo dojdə bə hampo betsmeni. Betsmen žəgo ləpi ogyrdynije dast-pocə kardejdən ki bydə ləp bə məzə marzi byrəso ja ce hampo ve dijəro bypəro, ənədə ki bydə betsmen byzyno bə pitci čo kəno vite. Girən ovandəti bybu žygo hərəkət ijən kali čo šərton bə vyrə rəsən bəvədə betsmeni koməndə xolon ǧəzənč kardejdə, ranon (ing. ran — «vite»). Ižən kali čo hənəki šərton bə vyrə rəsejədə — hampo ləpi gəte nav əj bə zəmin egynije, betsmeni bəleti ryžnije ijən čo — betsmeni ce hənəkiku bekardejdə. Innings šedə tosə bə vaxti kejnə ogyrdynije hampo koməndə da gylə betsmenon hənəkiku bebəkarden, ijən pešo koməndon rolon ovaxtejdən. Bouleron ijəndy əvəz kardejdən šəš dojemonon bəpeštə, cəvon dəcyn over nomyš heste.

Kyrtə hənəkon 20 overšon heste, hənəki vaxti 3,5 saat dəkəšedə, ijən žəgo bejdə ki testə kešon dyždə koməndon mijono bəzynen tosə penč ružon idomə karde šəšsaatinə kešədə. Hənəki ǧajdon ovaxte ce Merileboni kriketə klubi həxədəje.