Tao Te Ching
| Makale serilerinden |
| Taoizm |
|---|
 |
| Taoizm Portalı |
 | |
| Yazar | Laozi (trad.)[1] |
|---|---|
| Ülke | Çin |
| Dil | Klasik Çince |
| Konu | Felsefe |
| Yayım | MÖ 4. yüzyıl |
| Tam metin | Vikikaynak'ta Tao Te Ching |
Dao De Jing (Pinyin sistemi: Dao De Jing; Yalın Çince:道德经; Geleneksel Çince: 道德經; UFA: /tâu tɤ̌ tɕíŋ/ [Dinle]; Wade-Giles sisteminde (eskimiştir) Tao Te Ching) M.Ö. 6. yy.'da, Antik Çinli bilge Laozi tarafından yazıldığı düşünülen klasik bir metindir. Eserin özgün adı Laozi dir. İki bölümden oluşur: Dao ve De. Dao evren anlayışının en temel metni sayılır. Dao/Tao, Yol demektir. De/Te, Laozi geleneğinde, yolun kendiliğindenliğinin ayırdımına varmak ve uyumsamak; Kongzi geleneğinde, erdem anlamında kullanılır. Jing/Ching, klasik eser demektir. Eserin, bambu çubuklara yazılmış halde en eski örneği 1963-74 yılları arasında Mawangdui[2] (Batı Han Hanedanlığı MÖ 206-MS 9) arkeolojik kazı sitesinde, antik mezarlardan yeryüzüne çıkarılmıştır.
Han Hanedanlığı tarihçisi Sima Qian'e göre Laozi'nin MÖ 6. yy'de yaşadığı ve Dao De Jing eserinin de o tarihlerde ortaya çıkmış olacağı öngörülür. Öte yandan, Kongzi bir bilgeyle sohbetinden sonra, ondan nasıl etkilendiğini öğrencilerine anlatırken "bir ejderha ile konuştum" diye söz eder. Birçok hayvanın en güçlü özelliğini taşıyan Çin Ejderhası, Çin anlatı geleneğinin en önemsenen imgesidir. Kongzi'nin ejderha diye anlatabildiği bilgenin Laozi'den başkası olamayacağı görüşü savunulur. Bu Laozi ve Kongzi'nin bir şekilde aynı dönemde yaş farkıyla yaşadıkları fikrini vermektedir. Bazı akademisyenler, bu bilginin kesinliğini tartışmalı bulmaktadır. Dolayısıyla Dao De Jing'in ne zaman ve kim tarafından hatta kaç kişi tarafından yazıldığı kesin olarak bilinmemektedir.[3]
Eski Çince beşbin karakterden oluşan eser Asya'daki çeşitli düşün ve öğreti okullarında derin izler bırakmıştır. Laozi, tüm kainatın oluşum ve işleyişini, yaşamın ve toplumların kainatın akışına nasıl uyum sağlayacağını, varlığın değişim ve dönüşümünü son derece kendine özgü bir gözlem, yöntem ve dil ile bu eserde anlatır.
Batı dillerine çevirileri üzerine
[değiştir | kaynağı değiştir]Çince ideogramların kendine özgü anlam ve hayal zenginliği, çevirilerin çok farklı anlamalara taşınmasına yol açmaktadır. Ancak, bu zorluk kitaba olan ilgiyi daha arttırır niteliktedir. Çin, Tayvan gibi ülkelerin kitapçılarında Dao De Jing'in farklı farklı yorumlarını bulmak mümkündür. Avrupa dillerindeki çevirilerin büyük kısmı, Dao Anlayışını bir çeşit din olduğu kabuluyle yapılmıştır. Dao De Jing kitabı dini ya da inanca dayalı hiçbir sav barındırmamaktadır. Çin'de 16. yy'dan sonra artış gösteren Hristiyan misyonerlerin döneminden kalma bu savlar, Dao De Jing'in aslına uygun çevirilerinden sonra değerini yitirmiştir. Türkçede de Dao De Jing'in birçok çevirisi bulunmaktadır. Ancak, bu çeviriler çoğunlukla Avrupa dillerinden yapılmış olduğu için çevirinin doğası gereği üçüncü kez anlam kaybına uğrama niteliği taşırlar. Türkçede doğrudan orijinal Çincesinden yapılmış çeviriler de görülmeye başlamıştır.
Dao De Jing'in günümüze ulaşan Mawangdui M.Ö. 2yy metinlerinde, Wang Bi (M.S. 226-249) versiyonuna göre bazı farklılıklar olduğu anlaşılmıştır. Bilinen eski versiyonlarından biri de Heshang Gong M.S. 1 yy tarafından yazılmıştır. Mawangdui yazıtlarındaki bulunan karakterlerin çevrilmesi 1990'lı yılların sonunda tamamlanmıştır.
Dao De Jing kitabında sıkça vurgulanan kavramlar arasında şunlar vardır: Dao, gök yer, karanlığın karanlığı, adlı oluş, adsız oluş, kendinden öylesinelik, yin yang, çi (Qi), jing, shen, De, çabasız çabalama (wu wei), boşluk ve doluluk, kainatın döngüsü, varlık hali ve hiç.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ellwood, Robert S. (2008), "Lao-tzu (Laozi)", The Encyclopedia of World Religions, Infobase, s. 262, ISBN 978-1-4381-1038-7, 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 31 Ağustos 2024
- ^ "Mawangdui Silk Texts". 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022.
- ^ Tao-Culuk'daki Anahtar-Kavramlar - Toshihiko Izutsu
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yol ve Erdem Kitabı 4 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Türkçe çevirisi
- Tao Te Ching -- Çince tam metni(Geleneksel Karakterler)
- Tao Te Ching -- İngilizce çevirisi
- 老子 Lǎozĭ 道德經 Dàodéjīng / Tao Te Ching / Tao Te King20 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Chinese-English-German by Dr. Hilmar KLAUS, The Tao of Wisdom, 2009, 600 p.
 | Kitap ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
