Lyuksemburg turizm sanoati
Lyuksemburgda turizm milliy iqtisodiyotning muhim tarkibiy qismi boʻlib, 2009-yilda YaIMning qariyb 8,3 foizini tashkil etadi va 25 mingga yaqin kishi yoki mehnatga layoqatli aholining 11,7 foizini ish bilan taʼminlaydi.[1] 2008—2012-yillardagi global tanazzulga qaramay, Buyuk Gertsoglik yiliga oʻrtacha 2,5 kechani mehmonxonalar, yotoqxonalar yoki lagerlarda oʻtkazadigan 900 000 dan ortiq mehmonni qabul qiladi.[2] Ishbilarmonlik sayohatlari gullab-yashnamoqda, bu mamlakatda tunashning 44 % va poytaxtda 60 %, 2009 va 2010-yillar oraligʻida 11 % va 25 % ga oshgan.[3] 2011-yil mart oyida Jahon Iqtisodiy Forumi tomonidan chop etilgan Sayohat va Turizm raqobatbardoshligi hisobotida Lyuksemburg dunyo boʻylab, 2009-yildagi 23-oʻrindan15-oʻringa koʻtarildi.[4]
Asosiy yoʻnalishlar tarixiy Lyuksemburg Siti, Vianden oʻrta asr qal’asi, Abbey bilan Echternach va Moselle vodiysi sharob tumanlari. Sharqdagi qoyali qoyalari bilan Mullerthal va shimoldagi Ardennesdagi togʻli Oesling tumani ham ochiq havoda ishqibozlar uchun sevimli joylardir.
Lyuksemburg Yevropaning qolgan qismi bilan yaxshi avtomobil, temir yoʻl va havo aloqalariga ega, bu uni xalqaro uchrashuvlar va dam olish kunlari uzoq vaqt qolish uchun tobora ommalashib borayotgan joyga aylantiradi.[5] Lyuksemburgga tashrif buyuruvchilarning yarmidan koʻpi Gollandiya, Belgiya va Germaniyadan, ularning katta qismi Fransiya, Buyuk Britaniya va AQShdan keladi. Lager Lyuksemburgda, xususan, boshqa millatlarga qaraganda ancha uzoqroq lagerda, ayniqsa Ardennes va Mullerthalda dam oladigan gollandlar bilan mashhur.[2]
Buyuk Gertsoglik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Belgiya, Fransiya va Germaniya bilan chegaradosh Lyuksemburg 2,586 square kilometre (998 kv mi)) maydonda yarim milliondan ortiq aholiga ega. .[6] Buyuk Gertsog tomonidan boshqariladigan vakillik demokratiyasi va konstitutsiyaviy monarxiya, bu dunyodagi yagona Buyuk Gertsoglikdir. Mamlakat yuqori darajada rivojlangan iqtisodiyotga ega, aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot dunyoda eng yuqori. Uning strategik ahamiyati Rim davridagi qal’asi va oʻrta asrlarda Franklar grafi qal’asi joyiga borib taqaladi. Poytaxt va eng yirik shahar boʻlgan Lyuksemburg shahri Yevropa Ittifoqining bir qancha institutlari va agentliklari joylashgan joy va muhim moliyaviy markaz hisoblanadi.
Lyuksemburg madaniyati har bir alohida anʼanadan urf-odatlarni oʻz ichiga olgan Roman Yevropa va German Yevropasining aralashmasidir. Lyuksemburgliklar oʻzlarining uchta rasmiy tillarini — nemis, fransuz va lyuksemburg tillarini soʻzlashsa-da, koʻpchilik ingliz tilini yaxshi bilishadi.
Sayohat
[tahrir | manbasini tahrirlash]Lyuksemburgning yoʻl tarmogʻi soʻnggi yillarda Belgiya, Fransiya va Germaniyaga olib boradigan avtomobil yoʻllari bilan sezilarli darajada modernizatsiya qilindi. Parijga yuqori tezlikdagi TGV aloqasining paydo boʻlishi shahar temir yoʻl vokzalini taʼmirlashga olib keldi, Lyuksemburg aeroportidagi yangi yoʻlovchi terminali 2010-yilda 1,6 milliondan ortiq yoʻlovchiga xizmat koʻrsatdi, bu 5,1 % ga oʻsdi.[7]
Amsterdam, Berlin, Kopengagen, Frankfurt, Jeneva, London, Madrid, Parij va Rim kabi koʻplab Yevropa shaharlari bilan tez-tez havo aloqalari mavjud. Parijga temir yoʻl orqali ikki soatdan koʻproq vaqt ichida va avtomobil orqali uch yarim soat ichida etib borish mumkin. Bryusseldan avtomobil yoʻlida ikki soatcha, temir yoʻlda esa biroz uzoqroq masofada joylashgan.[5]
Turar joy
[tahrir | manbasini tahrirlash]2009-yilda Lyuksemburgda 14 709 mehmonni qabul qila oladigan 261 ta mehmonxona va yotoqxonalar mavjud edi. Lyuksemburg shahrini oʻz ichiga olgan markaziy hudud 8057 mehmon (55 %), undan keyin esa 2757 kishi (18 %) boʻlgan Ardennes mintaqasi joylashgan. Mehmonxonalar va yotoqxonalarda oʻtkazgan tunlarning umumiy soni 1 264 448 tani tashkil etdi, bu 2007-yilga nisbatan 8 foizga kamaydi. Lagerda oʻtkazilgan tunlar soni 739 208 tani tashkil etdi, bu 8,4 % ga kamaydi.[2]
Milliy bayramlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Lyuksemburgning oʻziga xos bir qancha bayramlari bor, ularning baʼzilari asrlarga borib taqaladi. Eng mashhurlari orasida:[8]
- Buergbrennen : Shrove seshanba kunidan keyin yakshanba kuni oʻtkaziladi, butun mamlakat boʻylab qishning tugashini nishonlash uchun katta gulxanlar alangalanadi.
- Emaischen : har dushanba kuni Nospelt qishlogʻida va Lyuksemburgning Baliq bozorida oʻtkaziladigan kulolchilik yarmarkasining markaziy qismi.
- Oktava : yilning asosiy diniy bayrami, oktava aprel oyining ikkinchi yarmida ikki hafta davomida ziyoratchilar soborga kelganda oʻtkaziladi; Guillaume maydonidagi bozor oziq-ovqat, ichimliklar va diniy asarlar taklif qiladi.
- Echternaxning raqs korteji : Uit seshanba kuni Sent-Villibrord xotirasiga bagʻishlangan, yuzlab odamlar oq roʻmolcha bilan bogʻlangan shahar boʻylab raqsga tushganda chapdan oʻngga „bahor“ qilishadi.
- Milliy bayram: 23-iyun kuni butun mamlakat boʻylab Buyuk Gertsog sharafiga nishonlanadi, tantanalar 22-kun oqshomida Lyuksemburg shahri markazida gulxan otilishi bilan boshlanadi.
- Shuberfuer : anʼanaviy sayohatlar bilan keng koʻlamli yarmarka 23-avgust atrofida Glacisdagi Limpertsbergda boshlanadi va taxminan uch hafta davom etadi.
- Sharob festivallari: odatda oktyabr oyida Moselle boʻyidagi vino qishloqlarida uzum hosili uchun minnatdorchilik bayrami sifatida oʻtkaziladi.
- Avliyo Nikolay : Bolalar homiysi Kleeschen, qora kiyimdagi xizmatkori bilan, har bir qishloqqa, ota-onalari bilan kelishilgan holda, bolalarga sovgʻalarni tarqatish uchun tayyor guruch orkestrlari hamrohligida keladi.
Lyuksemburg shahri
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Lyuksemburg shahri nafaqat tik vodiyni oʻrab turgan istehkomlari bilan YuNESKOning tarixiy obyekti, balki zamonaviy binolarga ega muhim Yevropa va moliyaviy markazdir.[9]
2011-yil sentabr oyida Lyuksemburg shahar sayyohlik idorasi xabar berishicha, bir necha yillik pasayishdan soʻng shahar 2011-yilning yanvar-avgust oylari orasida 403 085 sayyohni qabul qilgan, bu 2010-yilga nisbatan 6,38 ga koʻp. Casemates jami 87,083 tashrif buyuruvchi bilan eng mashhur diqqatga sazovor joy boʻlib, ularning aksariyati Bock Casematesga tashrif buyurgan.
Eski shahar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir-biridan piyoda masofada joylashgan eski shaharning diqqatga sazovor joylari istehkomlar va yer osti mudofaalarini oʻz ichiga oladi: Kazematlar, Buyuk Gertsog saroyi, Notr-Dam neogotik sobori, Giyom II bilan shahar meriyasi, Pley-d' Yoʻl-yoʻlakay restoran va kafelar, Birinchi jahon urushi yillarida oʻz vatanlari uchun halok boʻlganlar xotirasiga obelisk oʻrnatilgan Gëlle Fra yoki Oltin xonim va yaqin atrofdagi vodiy uzra baland koʻtarilgan Adolf koʻprigi bilan qurollangan.
Eski shaharda ikkita ayniqsa qiziqarli muzey mavjud. Lyuksemburg shahar tarixi muzeyi shaharning poydevoridan (pastki qavatlarida) hozirgi kungacha (yuqorida) tarixini kuzatib boradi, Milliy tarix va sanʼat muzeyi esa kelt va rim topilmalarini, shu jumladan Vixten mozaikasini yaxshi saqlangan.
-
Bok istehkomlari -
Buyuk Gertsog saroyi -
Notre Dame sobori -
Guillaume II-ni joylashtiring
-
hokimiyat -
D’Armes maydoni
-
Adolf koʻprigi
Grund
[tahrir | manbasini tahrirlash]Grund nomi bilan tanilgan vodiyning oʻzi ham Neumünster abbatligi va tabiiy tarix muzeyi kabi diqqatga sazovor joylarga ega. Bir paytlar shaharning kambagʻal chorak qismi boʻlgan u oʻzining tor oʻrta asr koʻchalaridagi tungi hayoti va gastronomik restoranlari bilan tobora ommalashib bormoqda.
-
Tabiiy tarix muzeyi -
Neumünster Abbey -
Grunddagi Alzette daryosi -
Kornishdan Grund
Kirchberg
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shahar va aeroport oʻrtasidagi hududni qamrab olgan Kirchberg platosi 1970-yillarda Yevropa institutlari uchun ofis binolari bilan rivojlana boshladi. Yillar davomida u koʻplab banklar va biznes markazlari bilan Lyuksemburgning moliyaviy manfaatlarining diqqat markaziga aylandi. Shuningdek, taʼsirchan Zamonaviy sanʼat muzeyi va Filarmoniya kontsert zali, sport va koʻngilochar inshootlar kabi madaniy oʻzgarishlar ham amalga oshirildi.[10]
-
Yevropa maydoni, Kirchberg -
Kirchberg zamonaviy sanʼat muzeyi bilan
Vianden
[tahrir | manbasini tahrirlash]Lyuksemburg shimoli-sharqida Germaniya chegarasiga yaqin joyda joylashgan Vianden bizning daryo boʻyida goʻzal muhitda joylashgan kichik tepalikli shaharchadir. Sayyohlarni, avvalambor, daryo ustida joylashgan oʻrta asr qal’asi, shuningdek, shaharni qamrab olgan eski dunyo atmosferasi oʻziga jalb qiladi.
Vianden qal’asi 11-14-asrlarda qurilgan va Vianden graflarining qarorgohiga aylandi. U 18-asrgacha yanada rivojlangan, ammo Lyuksemburg graflarining Niderlandiyaga ketishi bilan yongʻin va zilzila oqibatlari bilan birgalikda u asta-sekin yomonlashdi. Oxirgi zarba 1820-yilda Gollandiyalik Uilyam I uni mahalliy savdogarga sotganida, u oʻz navbatida uning tarkibini va toshni parcha-parcha sotib, uni vayronaga aylantirganida keldi.[11] 1977-yilga qadar, Buyuk Gertsog Jan qal’ani davlatga topshirganida, keng koʻlamli restavratsiya ishlarini olib borish mumkin emas edi.[12]
Vianden shuningdek, qal’a tepasida joylashgan restoranga koʻtariladigan liftga ega boʻlib, shahar va uning togʻli atrofining keng koʻrinishini taqdim etadi. Bizning daryo ustidagi koʻprik yaqinidagi Viktor Gyugo muzeyida muallifning bir qancha asl maktublari va u yashagan uyidagi rasmlari taqdim etilgan.[13]
-
Vianden qal’asi -
Qal’aning ichida
-
Liftdan shaharcha -
Viktor Gyugo muzeyi
Ixternax
[tahrir | manbasini tahrirlash]4000 ga yaqin aholiga ega boʻlgan Ixternax Germaniya chegarasi yaqinidagi Lyuksemburgdagi eng qadimgi shahardir. U 698-yilda 739-yilda vafotigacha monastirning abboti boʻlgan ingliz rohiblari Sent-Villibrord tomonidan tashkil etilgan. Uning sharafiga soʻnggi 500 yil davomida raqs marosimi har oy seshanba kuni boʻlib oʻtdi, bu esa uzoq va yaqin ziyoratchilarni jalb qiladi. Nosimmetrik minoralari boʻlgan Romanesk bazilikasida uning qabri hanuzgacha oʻz qabrida joylashgan. Ixternax shahri abbey devorlari atrofida oʻsgan va 1236-yilda shahar nizomiga ega boʻlgan. Abbey 1737-yilda barokko uslubidagi goʻzal diapazonda qayta qurilgan. Ixternax, shuningdek, 1975-yilda kashf etilgan va tashrif buyuruvchilar uchun ochiq boʻlgan katta Rim villasining shahridir.
Hali ham oʻrta asr devorlari bilan oʻralgan shaharcha har yili may va iyun oylarida Xalqaro musiqa festivaliga mezbonlik qiladi. Bu Mullertal’e yurish yoki Sure daryosi boʻylab velosipedda sayohat qilish uchun ideal boshlanish nuqtasidir. Echternachda qiziqarli tarixdan oldingi muzey ham bor.[14]
-
Bazilika -
Shahar markazi -
Bahor yurishi -
Tarixdan oldingi muzey
Diqqatga sazovor joylar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Lyuksemburg shahridagi Bock casemates martdan oktyabrgacha har kuni soat 10:00 dan 17:00 gacha ochiq. Hozirda YuNESKO merosi obyekti boʻlgan bu yer osti yoʻlaklari Lyuksemburgning sobiq mudofaasining bir qismi edi.[15]
Lyuksemburgning markaziy qismidagi Diekirchdagi Milliy harbiy tarix muzeyi Bulge jangi va Ikkinchi jahon urushining tegishli epizodlari haqida maʼlumot beradi. Muzey har kuni soat 10:00 dan 18:00 gacha ishlaydi.[16]
Lyuksemburg shahrining gʻarbiy qismida joylashgan Strassendagi yopiq yoki tashqi akvapark boʻlgan Les Thermes olimpiya basseyni, bolalar uchun ikkita basseyn, toʻlqinli vannalar, slaydlar va saunani taklif etadi.
Apreldan oktyabr oyining boshigacha Bettemburg yaqinidagi Parc Merveilleuxda bolalar uchun attraksionlar, mini hayvonot bogʻi va ertak taqdimotlari kabi koʻplab attraksionlar mavjud.
Tarixiy 1900-poezd Lyuksemburgning janubi-sharqidagi Petanj va Fond-de-Gras oʻrtasida may va sentyabr oylari orasida yakshanba kuni tushdan keyin ishlaydi.[17] Fond-de-Grasdan Minièresbunn tor temir yoʻli boʻylab sayohatlar ham mumkin.
Lyuksemburg janubi-sharqidagi Rumelanjdagi Milliy kon muzeyi apreldan sentyabrgacha payshanbadan yakshanbagacha, soat 14:00 dan 18:00 gacha ochiq. Taxminan bir yarim soat davom etadigan tashrif eski temir yoʻl boʻylab 20 daqiqalik sayohatni oʻz ichiga oladi.
Grevenmacherdagi Butterfly Garden har kuni apreldan oktyabr oyining oʻrtalariga qadar ochiq.
Lyuksemburg janubi-sharqidagi Esch-sur-Alzette shahridagi Lankelz temir yoʻli oddiy oʻlchamning uchdan bir qismiga teng miniatyura temir yoʻlidir. Temir yoʻl maydan oktyabr oyining oʻrtalariga qadar yakshanba kuni tushdan keyin va bayram kunlari ishlaydi.
Akvarium Lyuksemburgning janubi-gʻarbiy qismida joylashgan kichik shaharcha Wasserbilligʻda joylashgan. Pasxadan sentyabr oyining oxirigacha har kuni ochiq, aks holda har juma, shanba va yakshanba kunlari ochiq. Tabiiy muhitda barcha besh qitʼadagi baliqlar bilan 300 dan 40 000 litrgacha boʻlgan 15 ta tank mavjud.[18]
Mamlakatlar boʻyicha kelishlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]2016-yilda Lyuksemburgga kelgan xorijiy sayyohlarning umumiy soni 1 053 653 nafarni tashkil etdi. 2016-yilda Lyuksemburgga kelgan va mehmonxonada qolganlarning aksariyati quyidagi mamlakatlardan edi:[19]
| Daraja | Mamlakat | Raqam |
|---|---|---|
| 1 |  Belgiya
|
209 832 |
| 2 |  Niderlandiya
|
177 981 |
| 3 |  Germaniya
|
151 691 |
| 4 |  Fransiya
|
139 375 |
| 5 |  Buyuk Britaniya
|
69 350 |
| 6 |  Xitoy
|
35 697 |
| 7 |  Italiya
|
28 852 |
| 8 |  Shveysariya[20]
|
23 435 |
| 9 |  Ispaniya
|
19 075 |
| 10 |  Turkiya
|
16 237 |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Lux is the place to be for business travellers“, News 352, 10 February 2011. Retrieved 14 February 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Bulletin du Statec n°6-2010“ (Wayback Machine saytida 2020-08-04 sanasida arxivlangan). (fransuzcha) Retrieved 14 February 2011.
- ↑ „La saison touristique 2010 : une stabilisation à bas niveau“ (Wayback Machine saytida 22-iyul 2011-yil sanasida arxivlangan), Ministère des Classes moyennes et du Tourisme. (fransuzcha) Retrieved 14 February 2011.
- ↑ Jennifer Blanke, Thea Chiesa, „The Travel & Tourism Competitiveness Report 2011: Beyond the Downturn“, World Economic Forum, ISBN 978-92-95044-18-0. Retrieved 8 March 2011.
- ↑ 5,0 5,1 „Meeting Point Luxembourg“ (Wayback Machine saytida 22-mart 2011-yil sanasida arxivlangan), Ministère des Classes moyennes et du Tourisme, 2011. Retrieved 15 February 2011.
- ↑ „Eurostat - Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table“. Epp.eurostat.ec.europa.eu. Qaraldi: 15-fevral 2011-yil.
- ↑ „1,6 million de passagers au Findel en 2010“, L’Essentiel, 18 February 2011. (fransuzcha) Retrieved 18 February 2011.
- ↑ „Cultural Habits: National Celebrations“ (Wayback Machine saytida 2015-01-09 sanasida arxivlangan), Infomobil. Retrieved 17 February 2011
- ↑ „City of Luxembourg: its Old Quarters and Fortifications“, UNESCO World Heritage. Retrieved 15 February 2011.
- ↑ „Evolution of Plateau de Kirchberg“ (Wayback Machine saytida 6-oktabr 2014-yil sanasida arxivlangan), Ce nʼest pas Luxembourg. Retrieved 16 February 2011.
- ↑ BBC.co.uk
- ↑ Gaby Frantzen-Heger, „Welcome and have a nice visit“ (Wayback Machine saytida 27-sentabr 2015-yil sanasida arxivlangan), Vianden Castle. Retrieved 16 February 2011.
- ↑ „Victor Hugo House“ (Wayback Machine saytida 29-sentabr 2015-yil sanasida arxivlangan), Tourist Office Vianden. Retrieved 17 February 2011.
- ↑ „Musée de la préhistoire, Echternach“, Le petit futé. (fransuzcha) Retrieved 7 March 2011.
- ↑ „The Casemates“ (Wayback Machine saytida 16-mart 2012-yil sanasida arxivlangan), Luxembourg City Tourist Office. Retrieved 18 February 2011.
- ↑ „National Museum of Military History“ (Wayback Machine saytida 2022-09-20 sanasida arxivlangan). Retrieved 18 February 2011.
- ↑ „Timetable“, Train 1900. Retrieved 17 February 2011.
- ↑ „Aquarium“, Aquarium Wasserbillig. (olmoncha) Retrieved 24 February 2011.
- ↑ „Etat.lu - l'Annuaire des sites publics luxembourgeois“. 2020-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-sentyabr.
- ↑ Including
Lixtenshteyn,