Batreye di Brinne-l'-Alou

Li batreye di Brinne-l'-Alou (la k' ça s' a passé) ou bataye di Waterlô (la k' les Inglès avént leu cwårtî djenerå, did la, tchoezi l' no po l' lomer), c' est l' dierinne batreye da Napoleyon Bonapåre, la k' i rçuva si deujhinme et dierinne dispoûslêye. Ele si passa les 16, 17 et 18 di djun 1815.

C' est ene des pus rlomêyès batreyes ki s' a passé sol teritwere di çou k' est asteure li Walonreye (avou l' cene di Bastogne, a l' Ofinsive da Von Rundstedt).

Gn aveut des Walons des deus costés. Les Otrichyins avént co tos des oficîs k' avént cmincî sôdårds do tins des Bas Payis otrichyins (come li conte di Latour, ki les revinteus francès lyi avént broûlé s' tchestea). Les Francès avént tos les djonnes Walons ki s' avént egadjî dins l' grande årmêye da Bonapåre. Come Tchårlî-djambe-di-bwès, k' î pierda ene djambe. Ou l' persounaedje do Lidjwès egadjî.

Après l' batreye, end ava eto po-z aler ramasser l' ôr so les curêyes (come, metans, Jean-Henri Géna).

Li batreye est rmimbrêye pa l' hourêye do Liyon d' Waterlô metowe Brinne-l'-Alou.

Victor Hugo a scrît on long arimé dsu.

Julien Noël a scrît on powinme ki cåze d' on sôdård moirt a Brinne-l'-Alou et k' a divnou on spér. Les prumîs arimés do powinme, c' est (e-n ortografeye Feller) :

Dijoz-m’, à Watèrlo, combin d’ mwârts sins vachas,

Tchèyus lon d’ leûs payis ? — èt gn-a one saqwè d’ pîre :

On dit qu’ lès mârtchands d’ suke ont scroté leûs-ouchas !

Asteûre, sés´, avaur-là, gn-a dèl djint mon lès spirs…^[1]

I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Batreye di Brinne-l'-Alou .

1. ↑ Julien Noël, Nès´ « N'a-pont-d' tièsse », dins Les Cayés walons, 86inme anêye, lº 2, måss-avri 2023, p. 47.