Aller au contenu

fi

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : .

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje latén « filius » (minme sinse).

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
fi fis

fi omrin

  1. omrin dischindant direk d’ ene ôte djin k’ on lome si pa u si mame, valet.
    • On pere inme ki s’ fi l’ ravize. Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes & pititès gotes » (1905), p.14 (fråze rifondowe).
    • Et pu on l’ a pindou, come li fi da Mareye. — V. Roba, (sourdant a recråxhî).
  2. (après èn aduzoe) (ene miete måhonteus) atôtchaedje d’ on valet, d’ èn ome pus djonne.
  3. (rilidjon crustinne) djin k' a stî creyeye pal Bon Diu.
    • Mins vos årîz dit ki l’ Signeur
      Ni voleut nén dishazi l’ tchinne
      Ki ratneut ses fis dvins l’ broûlî. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe).

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]
Mots vijhéns
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
omrin dischindant direk

Etimolodjeye 2

[candjî]

Tayon-bodje latén « filum ».

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
fi fis

fi omrin

  1. filé d' metå u d' ôte fabrica.
    • Do fi d’ fier, do fi d’ laiton, on fi d’ keuve.
    • Les terorisses walons, dit-st i l’ Boche, nos ont côpé les fis d’ telefone.
    • I n’ dimana pus k’ èn Amerikin k’ aveut l’ doet so on fi electrike po pleur fé sôtler l’ pont di Tneuri. — ramexhné pa C. Wuidar, Teze so l’ Ofinsive da Von Rundstedt..
  2. filé po keuze, dins les ratourneures : «fi-z e-n aweye», «ni tni k' a on fi»
  3. (mot d’ boskiyon) sins di crexhance di l' åbe; et dabôrd, do findaedje d' on bwès k' on-z overe dissu.
    • Mete ti deujhinme cougnet tot-z acontant l' fi do bwès.
    • I fåt taeyî tot sujhant l' fi do bwès.
  4. (éndjolike) tos les messaedjes d' on minme sudjet d' on forom ki sont raloyîs, efiyîs, pa drî on minme prumî messaedje.
    • C' est dins on fi sol rifondaedje do franc-comtwès; eyet on cåze di l' ortografeye Pablo Sarachaga.
  5. dins l’ ratourneure : «so les fis»

Ratourneures

[candjî]

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C8 (mins gn a « fidârkè », fi d' årca)

Ratournaedjes

[candjî]
fi a keuze
fi d' metå (d' årca, d' ronxhes,...)
fi electrike, di telefone,..
shûte di messaedjes, d' idêyes