• Działalność UOKiK w 2023 r. 
• Najwyższe kary od UOKiK
• Decyzje kończące postepowania 
• Zatory płatnicze i pomoc publiczna 
• Praktyki naruszające interesy konsumentów 
• Bezpieczeństwo produktów i nadzór rynku

Działalność UOKiK w 2023 r. 

– Miniony rok można nazwać czasem małej rewolucji konsumenckiej. 1 stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy zmieniające prawa każdego z nas. „Najniższa cena z 30 dni” - to najbardziej charakterystyczna zmiana, która jest tylko częścią dużego pakietu nowych praw objętych dyrektywą Omnibus. Niezwłocznie po wejściu w życie przepisów rozpoczęliśmy aktywne działania dając przedsiębiorcom możliwość dostosowania się do nowych regulacji. Aby zapewnić na rynku adekwatny poziom ochrony konsumentów, opracowaliśmy wyjaśnienia dotyczące prezentowania cen w promocji. Byliśmy również aktywni na arenie międzynarodowej. Od 1 lipca przewodniczymy pracom Międzynarodowej Sieci Ochrony Konsumentów (ICPEN). Wzmocnienie odpowiedzialnych wyborów konsumenckich – to hasło przewodnie i cel polskiej prezydencji. Chcemy w ten sposób inspirować działania służące konsumentom – powiedział Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Najwyższe kary od UOKiK

Jakie praktyki ograniczające konkurencje wdrożono? W 2023 r. Prezes UOKiK wszczął 35 postępowań dotyczących stosowania praktyk ograniczających konkurencję oraz wydał 9 decyzji – wszystkie dotyczyły niedozwolonych porozumień, w tym 6 – zmów przetargowych. Nałożone kary na przedsiębiorców wyniosły ponad 45 mln zł. 60 razy przedsiębiorcy otrzymali wezwania do zmiany praktyk. Nastąpił kolejny wzrost liczby sygnałów zgłoszonych w ramach programu sygnalista. W 2023 roku było ich 15 545.

Ponad 37 mln zł - tyle wyniosły najwyższe kary nałożone w ramach jednej decyzji na spółki i osoby zarządzające za praktyki ograniczające konkurencję w 2023 r. Dotyczyły porozumienia ograniczającego konkurencję, które zawarła spółka Dahua Technology Poland wraz z dystrybutorami swoich produktów – sprzętu do elektronicznego monitoringu. Przedsiębiorcy ustalali ceny sprzedaży produktów oraz podzielili między sobą rynek poprzez przyporządkowanie klientów do określonych podmiotów. Wówczas konsumenci, firmy czy instytucje zostały pozbawione możliwości zakupu sprzętu do elektronicznego monitoringu taniej niż po odgórnie ustalonych stawkach. Tracili również możliwość zakupu od przedsiębiorców, którzy mogli zaoferować lepszą ofertę. Oprócz Dahua Technology Poland sankcje objęły sześciu przedsiębiorców i siedem osób, które bezpośrednio odpowiadały za niedozwolone porozumienie.

Decyzje kończące postepowania 

W 2023 r. Prezes UOKiK wydał 6 decyzji kończących postępowania w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową wobec znaczących podmiotów działających na: rynku handlu detalicznego, produkcji cukru, przetwórstwa mleka oraz wieprzowiny. Ponadto, wszczął 2 postępowania właściwe, 11 postępowań wyjaśniających oraz skierował do przedsiębiorców 18 wystąpień.

W decyzji kończącej postępowanie wobec Auchan Polska Prezes UOKiK nałożył karę w wysokości ponad 87 mln zł. Spółka pobierała od dostawców produktów rolnych lub spożywczych opłaty za transport z magazynów centralnych do sklepów sieci Auchan. Wewnętrzna dystrybucja towarów z magazynów centralnych sieci do poszczególnych sklepów jest podstawowym elementem tworzącym kanał nowoczesnej sprzedaży i leży w interesie sieci handlowej, dlatego żądanie dodatkowego wynagrodzenia za tego rodzaju usługę jest nieuczciwym wykorzystywaniem przewagi kontraktowej.

Zatory płatnicze i pomoc publiczna 

30 postępowań dotyczących zatorów płatniczych zostało wszczętych w 2023 r. Wystosował ponadto 165 wystąpień do przedsiębiorców, sygnalizując dostrzeżone wątpliwości w sprawie ich rzetelności w rozliczeniach z dostawcami.

W całym 2023 r. Prezes UOKiK wydał 52 decyzje stwierdzające nadmierne opóźnianie się ze spłacaniem świadczeń pieniężnych i nałożył w sumie ponad 41 mln zł kar – to czterokrotnie więcej niż w roku 2022 (11 mln zł). Najwyższe kary za zatory płatnicze w 2023 r. wyniosły: 7,5 mln zł oraz 4,7 mln zł i zostały nałożone na przedsiębiorców z branży motoryzacyjnej (FCA Poland i Volkswagen Poznań).

Praktyki naruszające interesy konsumentów 

W 2023 r. Prezes UOKiK wszczął 74 postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz dotyczących uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolone, a także 209 postępowań wyjaśniających. Wydał 85 decyzji, w których nałożył łącznie ponad 422 mln zł sankcji pieniężnych na przedsiębiorców oraz blisko 2 mln zł kar na osoby zarządzające.

Prezes Urzędu wystosował również 438 wystąpień do przedsiębiorców z zakresu ochrony konsumentów. Ponadto 132 razy wydał istotny pogląd w sprawie dla osób walczących o swoje prawa w sądzie.

Jaka była najwyższa kara? Najwyższa kara za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów w 2023 r. wyniosła ponad 160 mln zł. Sankcja została nałożona na Jeronimo Martins Polska za wprowadzanie klientów w błąd przez wprowadzenie tzw. tarczy antyinflacyjnej. Hasło reklamowe „Jeśli na naszej liście 150 najczęściej kupowanych produktów znajdziecie produkt w niższej cenie regularnej w innym sklepie, zwrócimy wam różnicę” nie pokrywało się z realnymi warunkami promocji, przez co klienci nie mogli skorzystać z niej na prezentowanych warunkach.

Istotne kary w łącznej kwocie ponad 72 mln zł zostały nałożone na spółkę AUTOCENTRUM AAA AUTO, wiodącego dealera samochodów używanych, która podawała nieprawdziwe informacje o cenie oferowanych pojazdów oraz stosowała klauzule abuzywne. W ogłoszeniach w internecie pomijała informacje, że do ceny pojazdu doliczona będzie obowiązkowa opłata w wysokości 1398 zł. Spółka nie informowała także, że na cenę w ogłoszeniu składa się koszt samochodu oraz produktu dodatkowego - ubezpieczenia.

W sektorze finansowym Prezes UOKiK m.in. nałożył na Deutsche Bank Polska 5,7 mln zł kary za jednostronną zmianę klauzul abuzywnych w umowach frankowych dot. kosztów wydawania zaświadczeń. Prezes UOKiK nakazał zwrot bezprawnie pobranych pieniędzy. Klienci nie powinni ponosić żadnych opłat w związku ze stosowaniem przez bank postanowień niedozwolonych, a w praktyce bank obciążał ich opłatami w wysokości nawet 2 tys. zł za wydanie zaświadczenia o spłacie kredytu. Jest to dokument niezbędny do wytoczenia bankowi procesu przy kredycie hipotecznych indeksowanym do CHF.

W sektorze telekomunikacyjnym Prezes Urzędu nałożył 46,6 mln zł kary na CANAL+ Polska za nierzetelne oferowanie konsumentom zawarcia równoległych umów. Zakwestionowano telefoniczne rozmowy sprzedażowe, w których zamiast informacji o sprzedażowym celu połączenia sugerowano, że konsumenci otrzymają bezpłatny prezent. Aby skłonić konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji, konsultanci CANAL+ wskazywali, że okoliczności nawiązywanego połączenia są wyjątkowe (np. że kontaktują się z działu wyróżnień) lub informowali o limitowanej liczbie pakietów.

Bezpieczeństwo produktów i nadzór rynku

Ochrona konsumentów obejmuje również bezpieczeństwo produktów. UOKiK analizuje wyniki kontroli Inspekcji Handlowej i napływające sygnały, w szczególności skargi konsumenckie oraz powiadomienia od organów nadzoru innych państw członkowskich UE w ramach unijnego systemu RAPEX. Głównym jego celem jest szybka wymiana informacji na temat produktów stwarzających zagrożenie. W systemie znajdują się także dane o działaniach, jakie podjęły państwa członkowskie bądź sami przedsiębiorcy, aby wykluczyć lub ograniczyć obrót niebezpiecznymi produktami.

W 2023 r. Prezes UOKiK zainicjował 138 spraw z zakresu ogólnego bezpieczeństwa produktów, w tym 88 czynności wyjaśniających oraz 50 postępowań administracyjnych. W 2023 r. Urząd otrzymał 356 dobrowolnych powiadomień od przedsiębiorców o produktach stwarzających zagrożenie.

Ponadto Prezes UOKiK zainicjował 291 spraw z zakresu zgodności wyrobów z unijnymi wymaganiami, w tym 113 czynności wyjaśniających oraz 178 postępowań administracyjnych. Do systemu Safety Gate/RAPEX UOKiK przekazał 151 zgłoszeń, które dotyczyły ponad 1,4 mln sztuk produktów. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło zabawek.

Zobacz także: Umowy konsumenckie pod lupą sztucznej inteligenci
Ponad 31 mln zł kary. Amazon odwoła się od decyzji UOKiK

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl