Uztailaren 8
data
Uztailaren 8a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita bederatzigarren eguna da, 190.a bisurteetan. 176 egun falta dira urtea amaitzeko.
.jpg)
.jpg)
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
aldatuEuskal Herria
aldatu- 1808 – Baionako Konstituzioa onartu zuten.
- 1978 –
- Espainiako Polizia Armatuak German Rodriguez gaztea hil zuen Iruñeko zezen-plazaren ondoan, tentsio handiko San Fermin jaien erdian.
- ETAk Javier Jauregi Bernaola Lemoako bake epailea hil zuen.
- 2008 – Jose Mari Sagardui ETAko preso zornotzarrak 28 urte bete zituen espetxean.
- 2014 – Bilbon 1947. urtetik aurrera martxan zegoen Begoñako igogailuak gaueko 23:00etan zerbitzuak eskaintzetik laga zuen.
Mundua
aldatu- 1524 - Verrazzanoren espedizioa Dieppera itzuli zen, Frantzian.
- 1775 – Espainiarren Aljerreko inbasioa porrot egin zuen.
- 2006 – Benedikto XVI.a aita santuak, Valentzia hiria bisitatu zuen.
- 2010 – Alerta gorria Europa hegoaldean beroarengatik; bi hildako egon ziren bi egunetan beroa zela-eta.
Arte eta kultura
aldatuEuskal Herria
aldatuMundua
aldatuZientzia eta teknologia
aldatuEuskal Herria
aldatuMundua
aldatuKirolak
aldatuEuskal Herria
aldatuMundua
aldatu- 2012 – Wimbledongo txapelketa: Serena Williams eta Roger Federer izan ziren txapeldunak.
Jaiotzak
aldatuEuskal Herria
aldatu- 1775 – Ramón Gil de la Quadra, euskal herritar zientzialari eta politikaria (h. 1860).
- 1796 – Fermin Arteta, nafar politikaria (h. 1880).
- 1799 – Pedro Cirilo Uritz, nafar apaiza, Iruñeko apezpikua (h. 1870).
- 1854 – Isabel Urkiola, arabar esploratzailea (h. 1911).
- 1856 – Benigno Txabarri, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (h. 1933).
- 1862 – Pedro Zubiria, bizkaitar enpresaburua, Yanduriko markes izendatua (h. 1921).
- 1885 – Alejandro Aranburu, Droget, bizkaitar esku-huskako pilotari, errepublikazale eta iraultzailea (h. 1956).
- 1914 – Marcial Arbiza, gipuzkoar futbolari eta ingeniari industriala.
- 1917 – Vicente Unamuno, gipuzkoar futbolaria (h. 1988).
- 1939 – Nando Josu, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 2016).
- 1950 – Santos Iñurrieta, arabar margolaria (h. 2023).
- 1960 – Olga Martín-Belloso, nafar kimikaria, elikagaien teknologian aditua eta unibertsitateko irakaslea.
- 1970 - Pablo Zuluaga, bizkaitar futbolari ohia.
- 1972 –
- José Luis Becerra, bizkaitar beisbol eta softbol jokalari ohia.
- José Antonio Cotrina, arabar eleberrigilea.
- 1974 –
- Joseba Fernandez Daguer, traineru estropadetako gipuzkoar arraunlaria eta entrenatzailea.
- Tamara Muruetagoiena Hormaza, giza eskubideen aldeko gipuzkoar ekintzailea.
- 1975 – Kutxi Romero, euskal abeslari, musikagile eta poeta.
- 1976 – Maider Etxebarria, PSE-EEko arabar politikaria.
- 1982 - Asier Lopez Etxeberria, gipuzkoar arraun-patroia.
- 1983 – Tim Boal, lapurtar surflaria, Saint Martinen.
- 1985 – Eneritz Azpitarte, kimikaria eta politikaria.
- 1989 - Itsasne Nuñez, bizkaitar abokatu sindikalista.
- 1997 – Alain Ribeiro, bizkaitar futbolaria.
Mundua
aldatu- 1478 – Gian Giorgio Trissino, italiar idazlea (h. 1550).
- 1528 – Emanuel Filiberto, Saboiako dukea (h. 1580).
- 1545 – Habsburgeko Karlos printzea (h. 1568).
- 1593 – Artemisia Gentileschi, italiar margolari barrokoa (h. c. 1656).
- 1621 – Jean de La Fontaine, frantziar alegilari, poeta, eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1695).
- 1766 – Dominique-Jean Larrey, frantziar zirujaua (h. 1842).
- 1810 – José María Achá, Boliviako presidentea (h. 1868).
- 1813 – Elizabeth Ann Ashurst Bardonneau, britainiar itzultzailea eta aktibista (h. 1850).
- 1822 – Maria Adelaide Fernandes Prata, portugaldar idazle eta poeta (h. 1881).
- 1838 – Ferdinand von Zeppelin, alemaniar asmatzailea (h. 1917).
- 1839 – John Davidson Rockefeller, estatubatuar industria-enpresaburua, Standard Oil-en fundatzailea (h. 1937).
- 1840 – Manuel de Arriaga, Portugalgo lehendabiziko presidentea (h. 1917).
- 1851 – Arthur Evans, britainiar arkeologoa (h. 1941).
- 1857 –
- Josephine White Bates, kanadar-estatubatuar idazlea (h. 1934).
- Alfred Binet, frantziar psikologo eta pedagogoa (h. 1911).
- 1867 – Käthe Kollwitz, alemaniar margolaria (h. 1945).
- 1871 – Walter Breisky, Austriako kantzilerra (h. 1944).
- 1873 – Carl Vaugoin, Austriako kantzilerra (h. 1949).
- 1880 –
- Branca de Gonta Colaço, portugaldar idazle eta errezitatzailea (h. 1945).
- Antisa Khvichava, 132 urtean bizi omen izan zen emakumea (h. 2012).
- 1881 – Rosa Mercedes Ayarza, musikagilea, kantu irakaslea, jakintsua eta Peruko musikaren sustatzailea (h. 1969).
- 1882 – Percy Grainger, estatubatuar musikagilea (h. 1961).
- 1885 –
- Ernst Bloch, alemaniar filosofoa (h. 1977).
- Veikko Antero Koskenniemi, finlandiar idazlea (h. 1962).
- 1891 – Josef Hora, txekiar olerkaria (h. 1945).
- 1893 –
- Isabel Esteban Nieto, espainiar maistra errepublikanoa (h. 1936).
- Fritz Perls, alemaniar medikua eta psikiatra, Gestalt Terapiaren sortzailea (h. 1970).
- 1894 – Piotr Kapitsa, errusiar fisikaria, 1978ko Fisikako Nobel Saria (h. 1984).
- 1895 – Igor Tamm, errusiar fisikaria, 1958ko Fisikako Nobel Saria (h. 1971)
- 1896 – Sidney Janis, estatubatuar arte-bildumagilea (h. 1989).
- 1900 – George Antheil, estatubatuar musikagile abangoardista, piano-jotzaile, idazle eta asmatzailea (h. 1959).
- 1901 – Carmen Martínez Sancho, matematikako lehen doktorea eta katedraduna Espainiako bigarren hezkuntzan (h. 1995).
- 1904 – Henri Cartan, frantziar matematikaria (h. 2008).
- 1906 – Philip Johnson, estatubatuar arkitektoa (h. 2005).
- 1908 – Nelson Rockefeller, AEBetako 41. presidenteordea (h. 1979).
- 1913 – Alejandra Soler, valemtziar militante komunista (h. 2017).
- 1914 – Billy Eckstine, estatubatuar kantaria (h. 1993).
- 1918 – Jakobína Sigurðardóttir, islandiar idazlea (h. 1994).
- 1919 – Walter Scheel, Alemaniako Errepublika Federaleko presidentea (h. 2016).
- 1921 – Edgar Morin, frantziar soziologoa eta filosofoa.
- 1922 – Max Verboeket, herbereetar artista grafiko, diseinatzaile industrial eta irakaslea (h. 2015).
- 1923 –
- Manuel Alvar, espainiar hizkuntzalari, olerkari eta saiakera-idazlea (h. 2001).
- Harrison Dillard, estatubatuar atleta (h. 2019).
- 1925 –
- Jean Cau, frantziar kazetari eta idazlea (h. 1993).
- Joaquim Veríssimo Serrão, portugaldar historialaria (h. 2020).
- 1926 – Elisabeth Kübler-Ross, suitzar-estatubatuar psikiatra eta idazlea (h. 2004).
- 1928 – Balakh Sher Mazari, Pakistango behin-behineko lehen ministroa (h. 2022).
- 1929 – Shirley Ann Grau, estatubatuar idazlea (h. 2020).
- 1930 – Antoine Bourseiller, frantziar aktorea eta antzerki-zuzendaria (h. 2013).
- 1931 –
- Arawa Kimura, japoniar futbolaria (h. 2007).
- Jürgen Trumpf, Europar Batasuneko Kontseiluko idazkari nagusia (h. 2023).
- 1934 – Marty Feldman, ingeles aktore, komedia idazle eta umorista (h. 1982).
- 1943 – Ri Chun-hee, iparkorear telebista aurkezlea.
- 1944 – Mourid Barghouti, palestinar poeta eta idazlea (h. 2021).
- 1951 – Anjelica Huston, estatubatuar aktorea.
- 1957 –
- Carlos Herrera, espainiar kazetari eta irrati-esataria.
- Nineth Montenegro, Guatemalako giza eskubideen aldeko ekintzailea, estatu-terrorismoaren biktima.
- 1958 –
- Kevin Bacon, zinema eta antzerkiko estatubatuar aktorea.
- Tzipi Livni, israeldar politikaria.
- 1961 – Andrew Fletcher, ingeles musikaria, Depeche Mode taldearen sortzaileetako bat (h. 2022).
- 1962 –
- Lloyd Cowan, britainiar atleta, 110 eta 400 metro hesietan espezializatua, eta entrenatzailea (h. 2021).
- Joan Valent, espainiar musikaria.
- 1963 – Mehreen Faruqi, australiar ingurumen eta ingeniari zibila, irakaslea, feminista eta politikaria.
- 1966 – Mike Phiromphon, thailandiar abeslari eta aktorea.
- 1970 –
- Beck, estatubatuar musikaria eta konposatzailea.
- Miguel Ángel Peña, espainiar txirrindulari ohia.
- 1971 – Neil Jenkins, galestar errugbi jokalari ohia.
- 1974 – Zhanna Friske, errusiar aktore eta abeslaria.
- 1976 –
- Ellen MacArthur, britainiar distantzia luzeko nabigatzailea, estropadalari ohia.
- Odile Vuillemin, telesailetako frantziar aktorea.
- 1977 – Milo Ventimiglia, estatubatuar aktorea.
- 1980 –
- Robbie Keane, irlandar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- Melanie Walsh, ingeles modelo eta aktorea.
- 1981 –
- Anastasia Myskina, errusiar tenislaria.
- Keita Suzuki, japoniar futbolari ohia.
- 1982 – Sophia Bush, estatubatuar aktorea, zinema zuzendaria eta ekintzailea.
- 1983 – Takuya Miyamoto, japoniar futbolaria (h. 2022).
- 1985 – Camila Moreno, txiletar folk eta rock kantautorea.
- 1986 – Manu Barreiro, espainiar futbolaria.
- 1989 - Valentina Babor, alemaniar piano-jotzaile klasikoa.
- 1991 – Virgil van Dijk, surinamdar-herbehereetar futbolaria.
- 1995 – Marc Cardona, kataluniar futbolaria.
- 1998 –
- Paula Hernández, kataluniar haur-bikoizketa aktorea.
- Jaden Smith, estatubatuar aktore eta raperoa.
Heriotzak
aldatuEuskal Herria
aldatu- 1253 – Tibalt I.a Nafarroakoa, Nafarroako errege eta Xanpainako kondea (j. 1201).
- 1710 – Juan Gartzia de Salazar, arabar musikagile eta ganberako maisua, Zamoran (j. 1639).
- 1923 – Jose Arrandiaga, euskal mediku eta idazle abertzalea (j. 1856).
- 1937 – Buenaventura Zapirain, euskal konposatzailea eta organista (j. 1873).
- 1950 – Beltran Pagola, euskal musikagile, piano-jole eta musikako irakaslea (j. 1878).
- 1972 – Prudencio Danboriena, nafar jesuita (j. 1913).
- 1978 – German Rodriguez, iruindar ezkertiar ekintzaile gaztea, 1978ko Sanferminetan poliziak tiroz hila (j. 1955).
- 2002 – Julio Catania, euskal opera abeslaria, Marbellan (j. 1921).
- 2006 – Fernando Muniozguren, gipuzkoar pentsalaria eta euskalgintzako eragilea (j. 1950).
- 2008 - Oihane Errazkin, gipuzkoar ETAkidea, Fleury-Mérogisko espetxean (j. 1973).
- 2020 – Joseba Arzak, "Pela", gipuzkoar futbolaria (j. 1943).
Mundua
aldatu- 810 – Pepin Italiakoa, Italiako erregea.
- 975 – Edgar Baketsua, Mercia eta Northumbriako erregea eta anglosaxoi guztien erregea (j. c. 943)
- 981 – Remiri Garzeitz Viguerakoa, Iruñeko infante eta Viguerako erregea.
- 1153 – Eugenio III.a, Aita santua.
- 1538 – Diego de Almagro, espainiar konkistatzailea (j. 1475).
- 1623 – Gregorio XV.a, Aita santua (j. 1554).
- 1695 – Christiaan Huygens, herbeheretar astronomo, fisikari eta matematikaria (j. 1629).
- 1784 – Torbern Bergman, suediar kimikaria (j. 1735).
- 1822 – Percy Bysshe Shelley, ingeles poeta (j. 1792).
- 1823 – Henry Raeburn, eskoziar erretrauen margolaria (j. 1756).
- 1827 – Robert Surcouf, frantziar kortsarioa (j. 1773).
- 1848 – Avdotia Istomina, errusiar ballet dantzaria (j. 1799).
- 1855 – William Edward Parry, anglo-galestar esploratzailea (j. 1790).
- 1859 – Oskar I.a Suediakoa, Suedia eta Norvegiako erregea (j. 1799).
- 1873 – Franz Xaver Winterhalter, alemaniar margolaria (j. 1805).
- 1874 – Agnes Strickland, ingeles historiagilea eta poeta (j. 1796).
- 1928 – Erich Adickes, alemaniar filosofoa (j. 1866).
- 1930 – Joseph Ward, Zeelanda Berriko lehen ministroa (j. 1856).
- 1933 – Anthony Hope, ingeles idazlea (j. 1863).
- 1943 – Jean Moulin, Frantziako erresistentziako buruzagia (j. 1899).
- 1946 – Alexander Vasilievitx Alexandrov, sobietar musikagilea, Alexandrov Taldearen sortzailea (j. 1883).
- 1956 – Giovanni Papini, italiar idazlea (j. 1881).
- 1964 – Sofia Quintino, portugaldar medikua, emakumeen eskubideen defendatzailea eta ekintzaile errepublikano eta bakezalea (j. 1879).
- 1965 – Thomas Sigismund Stribling, estatubatuar idazle eta abokatua (j. 1881).
- 1967 – Vivien Leigh, ingeles aktorea (j. 1913).
- 1969 – Charmian Clift, australiar idazlea (j. 1923).
- 1972 – Ghassan Kanafani, palestinarren aldeko ekintzailea eta idazle palestinarra (j. 1936).
- 1975 – Leonor Acevedo Suárez, argentinar itzultzailea (j. 1876).
- 1979 –
- Tommaso Landolfi, italiar idazlea (j. 1908).
- Sin-Itiro Tomonaga, japoniar fisikaria, 1965eko Fisikako Nobel Saria (j. 1906).
- Robert Burns Woodward, estatubatuar kimikaria, 1965eko Kimikako Nobel Saria (j. 1917).
- 1981 – Joe McDonnell, Behin-Behineko IRAko kidea, 1981eko Irlandako gose greban (j. 1951).
- 1984 – Claudio Sánchez-Albornoz, espainiar historialari eta politikaria (j. 1893).
- 1985 – Simon Kuznets, estatubatuar ekonomialari eta estatistikaria, 1971ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1901).
- 1987 – Gerardo Diego, espainiar poeta (j. 1896).
- 1990 – Amélia Rey Colaço, portugaldar antzerki-aktore eta zuzendaria (j. 1898).
- 1993 – Martin Barré, frantziar margolaria (j. 1924).
- 1994 – Kim Il-sung, Ipar Koreako buruzagi komunista (j. 1912).
- 1998 – Lilí Álvarez, oro-kirolaria, idazle eta kazetaria, Olinpiadetan parte hartu zuen lehen emakume espainiarra (j. 1905).
- 1999 – Charles Conrad, estatubatuar astronauta eta militarra (j. 1930).
- 2006 –
- June Allyson, estatubatuar antzezlea, dantzaria eta abeslaria (j. 1917).
- Ana María Campoy, argentinar aktorea (j. 1925).
- Sabine Dünser, liechtensteindar musikaria (j. 1977).
- Catherine Leroy, frantziar gerra-fotokazetaria (j. 1944).
- 2011 –
- Betty Ford, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (j. 1918).
- Adolfo Sánchez Vázquez, bizi gehiena Mexikon eman zuen espainiar filosofoa (j. 1915).
- 2012 – Ernest Borgnine, estatubatuar aktorea (j. 1917).
- 2017 – Elsa Martinelli, italiar aktore eta modeloa (j. 1935).
- 2020 –
- Amadou Gon Coulibaly, Boli Kostako lehen ministroa (j. 1959).
- Finn Christian Jagge, norvegiar eskiatzailea (j. 1966).
- Alex Pullin, australiar snowboardlaria (j. 1987).
- Naya Rivera, estatubatuar aktorea, modeloa eta abeslaria (j. 1987).
- Flossie Wong-Staal, txinatar-estatubatuar birologo eta biologo molekularra (j. 1947).
- 2022 –
- Shinzō Abe, Japoniako Lehen Ministroa (j. 1954).
- José Eduardo dos Santos, Angolako presidentea (j. 1942).
- Luis Echeverría Álvarez, Mexikoko presidentea (j. 1922).
- 2024 –
- Marta Ferrusola i Lladós, kataluniar enpresaburua (j. 1935).
- Pierre Nguyễn Soạn, vietnamdar apezpiku katolikoa (j. 1936).
Jaiak eta urteurrenak
aldatu- Sehaska egutegiko izendegia: Alain.
Kanpo estekak
aldatu