Oud-Wisch

Oud-Wisch
	De motteheuvel, voorburcht en gracht zijn nog deels zichtbaar in het landschap.
Locatie	Terborg, Gelderland, Nederland
Algemeen
Kasteeltype	Mottekasteel
Bouwmateriaal	tufsteen, zandsteen
Gebouwd in	voor 1285
Gebouwd door	heren van Wisch
Gesloopt in	onbekend
Monumentnummer	46148
	afgeplatte heuvel in de weilanden in Heuven

Oud-Wisch, ook bekend als kasteel Heuven en Netelbergh was een mottekasteel gelegen op de bestaande verhoging langs de rondweg Slingerparallel in De Heuven tussen Doetinchem en Etten in gemeente Oude IJsselstreek te Gelderland. Het kasteel was ooit het stamslot van de heren van Wisch. Het voormalige kasteelterrein is aangewezen als rijksmonument

Geschiedenis

De datering van de bouw is onbekend, maar al in 1178 worden Sweder en Berend van Wisch vermeld. Zij werden begraven in het klooster Bethlehem te Gaanderen. De vroegst bekende vermelding van een "Castrum Wische" is afkomstig van een oorkonde uit het jaar 1285. Volgens sommige heeft dat jaartal betrekking op het nieuwe huis Wisch.^[1]^[2] Volgens anderen op het oude huis Wisch.^[3]^[4]^[5] Vanuit het stamslot dat aan de westoever lag werd aan de oostoever van de Oude IJssel, het huidige kasteel Wisch gesticht. Het is onbekend wanneer dit stamslot van de heren van Wisch is verdwenen. Mogelijk is het in 1531 verwoest door de Gelderse veldheer Maarten van Rossum tijdens de belegering van Terborg, tijdens de latere Slag bij Terborg (1584) speelt het kasteel geen rol meer. Op het terrein heeft nadien nog eeuwenlang een versterke hoeve gestaan die op oude kaarten als Netelbergh staat vermeld.

Ligging

In de weilanden in Heuven lag tot 1986 nog een lage afgeplatte heuvel. Om de heuvel was nog een oude grachtenloop te zien. Vlakbij werden in 1983 enkele zware steenbrokken, tufsteen, blokken zandsteen en zeer oude kantstenen gevonden (tufsteen duidt op ouderdom, omdat dit soort stenen voor opkomst van gebakken stenen wordt gebruikt). Deze spaarzame resten zijn in 1986 grotendeels verdwenen bij egalisering van het terrein. In 2008 heeft de gemeente archeologisch onderzoek laten uitvoeren naar de restanten van het oude kasteel bij Etten. Daaruit bleek dat het kasteel bestond uit een grote mottetoren, een voorburcht, drie versterkte gebouwen en drie grachten. De exacte omvang van kasteelterrein is onbekend omdat deze onder de Slingerparallel doorloopt. De archeologen kunnen daardoor nog enig onderzoek doen omdat een deel van het kasteelterrein daardoor buiten de bescherming valt. De verhoging in het landschap mag niet aangeraakt worden.

Externe link

Drone-beelden op YouTube van het kasteelterrein met een motte van kasteel Oud-Wisch.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ graafschap-middeleeuwen.nl, Johan is tweede zoon van Dirk I van Wisch, de stamvader van de heren van Wisch. Ergens voor 1291 besluit zijn vader een nieuw kasteel te bouwen, drie kilometer ten zuidoosten van het stamslot.
↑ vbwarchitecten.nl (gearchiveerd), In de 13e eeuw bouwde Dirk 1 van Wisch een kasteel op de oostelijke oever van de Oude IJssel, bij de handelsweg van Anholt naar Doetinchem en Doesburg.
↑ guuspauwels.nl, De eerste vermelding van Castrum Wische, waarmee het oude huis op de westelijke oever van de Oude IJssel bij Heuven, een buurtschap tussen Etten en Doetinchem aangeduid werd, dateert van 1285
↑ Sporen van Adel, Gemeente Oude IJsselsteek, Monumentengids 2008, Van hieruit werd omstreeks 1300, aan de andere oever van de Oude IJssel, het huidige kasteel Wisch gesticht.
↑ natuurkaart.nl, In 1285 komt het huis al voor, maar vermoedelijk is dit het oude huis Wisch, dat aan de overkant van de Oude IJssel lag, drie kilometer stroomafwaarts bij Etten.

Bronnen en referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) afgesplitst vanaf een ander artikel op de Nederlandstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie deze pagina voor de bewerkingsgeschiedenis.
gelderlander.nl, Kasteel de Heuven had ooit drie grachten en een motte-toren
Dit kasteel op de website Nederlandse Middeleeuwse Kastelen, Heuven

[1] raafschap-middeleeuwen.nl, Johan is tweede zoon van Dirk I van Wisch, de stamvader van de heren van Wisch. Ergens voor 1291 besluit zijn vader een nieuw kasteel te bouwen, drie kilometer ten zuidoosten van het stamslot.

[2] vbwarchitecten.nl (gearchiveerd), In de 13e eeuw bouwde Dirk 1 van Wisch een kasteel op de oostelijke oever van de Oude IJssel, bij de handelsweg van Anholt naar Doetinchem en Doesburg.

[3] uuspauwels.nl, De eerste vermelding van Castrum Wische, waarmee het oude huis op de westelijke oever van de Oude IJssel bij Heuven, een buurtschap tussen Etten en Doetinchem aangeduid werd, dateert van 1285

[4] Sporen van Adel, Gemeente Oude IJsselsteek, Monumentengids 2008, Van hieruit werd omstreeks 1300, aan de andere oever van de Oude IJssel, het huidige kasteel Wisch gesticht.

[5] tuurkaart.nl, In 1285 komt het huis al voor, maar vermoedelijk is dit het oude huis Wisch, dat aan de overkant van de Oude IJssel lag, drie kilometer stroomafwaarts bij Etten.

[1]