1949
godina
(Preusmjereno sa stranice 1949.)
< |
19. vijek |
20. vijek
| 21. vijek
| >
< |
1910-e |
1920-e |
1930-e |
1940-e
| 1950-e
| 1960-e
| 1970-e
| >
<< |
< |
1945. |
1946. |
1947. |
1948. |
1949.
| 1950.
| 1951.
| 1952.
| 1953.
| >
| >>
Godina 1949 (MCMXLIX) bila je redovna godina koja počinje u subotu.
Gregorijanski | 1949. (MCMXLIX) |
Ab urbe condita | 2702. |
Islamski | 1368–1369. |
Iranski | 1327–1328. |
Hebrejski | 5709–5710. |
Bizantski | 7457–7458. |
Koptski | 1665–1666. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 2004–2005. |
• Shaka Samvat | 1871–1872. |
• Kali Yuga | 5050–5051. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4585–4586. |
• 60 godina | Yin Zemlja Vo(l) (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11949. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Događaji
urediJanuar/Siječanj
uredi- 1. 1. - UN-ovim primirjem okončan Prvi indijsko-pakistanski rat: Kašmir je podeljen Linijom primirja (kasnije Linija kontrole), Indija je zadržala buduću državu Jammu i Kashmir (rasformirana 2019), Pakistan ima Azad Kašmir i Gilgit-Baltistan.
- 1. 1. - Početak petogodišnjeg plana u Čehoslovačkoj i Bugarskoj.
- 2. 1. - Prvi arapsko-izraelski rat - izraelska operacija Horev: Izraelci se povlače sa Sinaja; hteli su zauzeti Al-Ariš kako bi odsekli Gazu ali moraju odustati zbog diplomatskog pritiska.
- 3 - 8. 1. - Bitka kod Rafe je poslednji veći izraelsko-egipatski okršaj u ovom ratu.
- 5. 1. - Američki predsednik Truman izlaže ambiciozni zakonodavni program Fair Deal, produžetak New Deal-a.
- 7. 1. - Proglašeno primirje na egipatsko-izraelskom ratištu, pošto su Egipćani opkoljeni. Izraelci oborili pet britanskih izviđačkih aviona kod Rafe, na šta ovi šalju trupe u Akabu.
- 5 - 8. 1. - Na konferenciji u Moskvi osnovan Savet za uzajamnu ekonomsku pomoć (COMECON ili SEV - objavljeno 25. 1.); osnivačice: SSSR, Bugarska, Čehoslovačka, Mađarska, Poljska i Rumunija, Albanija se pridružila mesec dana kasnije a Istočna Nemačka 1950 (učešće Jugoslavije uslovljeno odricanjem "neprijateljske politike prema SSSR i zemljama narodne demokratije").
- 10. 1. - Kineski građanski rat: završena Huaihaiska kampanja, komunisti su zavladali severno od Yangzea, pao je Xuzhou u kome se nalazio jedan nacionalistički štab.
- 11. 1. - Prvi zabeleženi sneg u Los Angelesu.
- 13. 1. - Nakon glasine da je ubijen crni dečak, u Durbanu u Južnoj Africi dolazi do antiindijskog pogroma - za dva dana je stradalo 142 ljudi, 40.000 Indusa je pobeglo.
- 15. 1. - Kineski rat, Pingjinska kampanja: komunisti zauzeli Tianjin.
- januar - FNRJ izvozi bakar u SAD, kako bi uspostavila kredit od 15 miliona dolara za mašineriju i dr.
- januar - U Burmi počinje Karenski konflikt, koji traje i danas.
- 20. 1. - Druga inauguracija predsednika Trumana, prva prenošena preko televizije.
- 19 - 21. 1. - Drugi kongres KP Srbije, sekretar Politbiroa Petar Stambolić.
- 21. 1. - Poljska: Vladislav Gomulka smenjen s ministarskih položaja.
- 21. 1. - Dean Acheson je državni sekretar SAD nakon Georgea Marshalla (do 1953).
- 21. 1. - Chiang Kai-shek je prinuđen na ostavku zbog poraza, v.d. predsednik Republike Kine je Li Zongren (do 1950). Nacionalistička vlada ovih dana prelazi iz Nankinga u Kanton.
- 25. 1. - Izbori za Ustavotvornu skupštinu u Izraelu, prvi Knesset se sastaje 14. februara.
- 26. 1. - Prva svetlost Haleovog teleskopa u kalifornijskoj Zvjezdarnici Mount Palomar: sa 200 inča (5,1 m) to je najveći teleskop do 1976.
- 26. 1. - Novi vaseljenski patrijarh Atinagora je stigao iz SAD u Istanbul, Trumanovim avionom.
- 27. 1. - Kineski parobrod Taiping, koji je prevozio izbeglice na Tajvan, potonuo nakon sudara s drugim brodom, stradalo je oko 1.500 ljudi.
- 27. 1. - Ustoličen vaseljenski patrijarh Atinagora (do 1972).
- 28. 1. - Rezolucija 67 SB UN traži stvaranje federativne Indonezije, kojoj bi Holandija prenela suverenitet do jula 1950.
- 30. 1. - Sovjetska "mirovna ofanziva": Staljin predlaže sastanak sa Trumanom u Evropi radi sporazuma o svetskim problemima.
- 30. 1. - Nestabilnost u Paragvaju: izabrani predsednik Juan Natalicio González je zbačen nakon pet meseci, slede gen. Raimundo Rolón (do februara), Felipe Molas López (do septembra) i Federico Chávez (do 1954).
- 31. 1. - SAD priznaju Izrael.
- 31. 1. - Prvi put održana i na televiziji prikazana dodjela nagrada Emmy.
- 31. 1. - Kineski građanski rat: Kineske komunističke snage ušle u Peking.
- januar - II plenum CK KPJ:
- izabran Organizacioni biro: 14 članova - Tito, Vlahović, Tempo, Gošnjak, Đilas, Veljko Zeković, Osman Karabegović, Kardelj, Bl. Nešković, Krsto Popivoda, Ranković, Đuro Salaj, P. Stambolić, Vida Tomšič;
- za jačanje zadružnog i državnog sektora u poljoprivredi (kolektivizacija poljoprivrede);
- realniji planski ciljevi u Petoletci - gradnja samo klju��nih objekata, mnogi pomereni u BiH.
- januar - Grčki građanski rat: Markos Vafijadis, jedan od lidera komunista, optužen za "titoizam" i smenjen. Vrhovni komandant monarhističke vojske je ponovo Aleksandros Papagos.
Februar/Veljača
uredi- 1. 2. - Nakon vojne uprave, zapadni Jerusalim je uključen u izraelsku državu.
- 3. 2. - FNRJ i Italija potpisale sporazum o otvaranju granica.
- 4. 2. - Iranski šah Mohamed Reza Pahlavi je lakše povređen u atentatu, za koji je okrivljena i zabranjena komunistička partija Tudeh.
- 8. 2. - Komunističke vlasti osudile mađarskog primasa Mindszentyja na doživotni zatvor (oslobođen u revoluciji 1956, u američkoj ambasadi do 1971, zatim u bečkom egzilu).
- 10. 2. - Praizvedba Millerove drame "Smrt trgovačkog putnika" na Brodveju.
- 12. 2. - U Kairu ubijen Hassan al-Banna, osnivač nedavno zabranjenog Muslimanskog bratstva.
- 13. 2. - Osnovan Odbojkaški savez Jugoslavije.
- februar - U Ljubljani održana prva izložba Saveza likovnih umetnika Jugoslavije, preneta u Zagreb (mart-april) i Beograd (april-maj).
- februar? - Bugarska odbacila Bledske sporazume iz 1947 sa Jugoslavijom, ima pretenzije na Makedoniju[1].
- 18. 2. - Odluka američkog predsednika Trumana o tajnoj politici održavanja Tita (keeping Tito affloat - titoizam kao "erozivna i dezintegraciona snaga... unutar sovjetske sfere").
- 22 i 26. 2. - Lideri Francuske KP Maurice Thorez i KP Italije Palmiro Togliatti, izjavljuju da će pomagati sovjetsku vojsku ako bi ova stigla u njihove zemlje u "gonjenju agresora". Slične izjave daju i druge KP.
- 24. 2. - Na Rodosu potpisano egipatsko-izraelsko primirje: Egipćani se mogu povući iz Faludžanskog džepa, zadržavaju ono što postaje Pojas Gaze (do 1967).
- 24. 2. - FNRJ napustila zahtev za većim komadom austrijske teritorije i 150 miliona dolara, traži izmenu granice i slovenačku autonomiju. (NYT)
- 27. 2. - Bivši tajlandski premijer Pridi Phanomyong se pokušao vratiti na vlast uz pomoć kopnene vojske ali pokušaj je sprečila mornarica.
- 28. 2. - U Beogradu osnovan Vukov i Dositejev muzej.
- 28. 2. - U Beogradu se održava Prva Savezna Konferencija seljaka-zadrugara.
Mart/Ožujak
uredi- 1. 3. - Proglašen Emirat Kirenaika na čelu sa sanusijskim poglavarom Idrisom (kralj Libije od 1951).
- 1. 3. - Indonežanska nacionalna revolucija, "Opšta ofanziva 1. marta": indonežanski nacionalisti su nakratko zauzeli Yogyakartu.
- 26. 2. - 2. 3. - Supertvrđava B-50 Lucky Lady II završila prvi avionski let oko sveta bez sletanja (sa četiri dopune goriva): 37.742 km za 94 sata.
- 2. 3. - Eksproprijacija imanja većih od 50 ha u Rumuniji, praćena kolektivizacijom poljoprivrede (završena 1962).
- 2. 3. - Grčki komunistički pobunjenici pozivaju na osamostaljenje Makedonije (održana konferencija 31. marta, u junu će demantovati da žele separatizam). (NYT)
- 4. 3. - Andrej Višinski je ministar ino. poslova SSSR umesto Molotova (do 1953).
- 6. 3. - Na Radio Beogradu kreće "Veselo veče".
- 5 - 10. 3. - Prvi arapsko-izraelski rat se okončava Operacijom Uvda ("Činjenica"): izraelske snage su zauzevši južni Negev, za koga su Jordanci tvrdili da ga drže, izbili na Crveno more na mestu kasnijeg Eilata.
- 13. 3. - Južnokorejska vojska pokreće kampanju iskorenjivanja preostalih komunističkih pobunjenika na južnom ostrvu Ćeđu, što je učinjeno do maja. Tokom ove kampanje je ubijeno još oko 4.000 gerilaca i civila, ukupno u sukobu je bilo 15 - 30.000 žrtava.
- 15. 3. - FNRJ I MPEA postigli sporazum o uvozu 25 američkih filmova sledeće godine. Olakšana potrošačka ograničenja: više odeće i obuće. (NYT)
- 16. 3. - Argentina je dobila novi ustav, sa garancijom radničkih i socijalnih prava. Juan Perón ima mogućnost za još jedan šestogodišnji mandat od 1952. (zbačen je 1955).
- 20. 3. - Beogradsko dramsko pozorište drži prvu predstavu: "Sumnjivo lice" Branislava Nušića.
- 24. 3. - 21. dodjela Oscara: najbolji film je "Hamlet", prvi britanski s tom nagradom.
- 25 - 28. 3. - Operacija Priboj: preko 90.000 ljudi deportovano iz sovjetskih baltičkih republika, radi olakšavanja kolektivizacije.
- 28. 3. - Engleski astronom Fred Hoyle u radio-programu skovao, za njega podsmešljivi, izraz Veliki prasak.
- 30. 3. - Prvi sirijski predsednik Shukri al-Quwatli je zbačen vojnim udarom generala Husnija al-Za'ima, što je bio prvi posleratni vojni udar na Bliskom istoku i prvi od tri ove godine u Siriji.
- 30. 3. - Osnovana indijska država Radžastan, pridružuju joj se kneževske države Jaipur, Bikaner, Jodhpur i Jaisalmer.
- 31. 3. - RCA Victor je izdao "singlicu", ploču od 7 inča na 45 obrtaja - trebalo je da zameni stare ploče na 78 obrtaja ali konkurent je LP-jevima na 33⅓ koje je prošle godine izbacila Columbia Records.
- 31. 3. - Dominion Newfoundland se priključio Kanadi kao 10. provincija.
April/Travanj
uredi- 3. 4. - Primirje između Izraela i Transjordana: korekcije linija, Transjordan zadržava Istočni Jerusalim (do 1967).
- 4. 4. - U Vašingtonu potpisan Severnoatlantski ugovor, čime je osnovan NATO.
- 9. 4. - Treći kongres Narodnog fronta Jugoslavije.
- 9. 4. - Međunarodni sud pravde je donio prvu odluku, povodom incidenta u Krfskom kanalu: NR Albanija je odgovorna za oštećenje dva britanska ratna broda 1946.
- 13. 4. - Izrečene presude u tzv. Ministarskom suđenju u Nirnbergu, 19 od 21 zvaničnika nacističke vlade su osuđeni na zatvorske kazne. Edmund Veesenmayer osuđen na 20 godina, pušten 1951.
- april - Operacija Peristera: uništene su komunističke snage na Peloponezu.
- 15 - 16. 4. - Berlinska blokada, Uskršnja parada: saveznici prevoze 12.941 tonu uglja u 1.383 leta tokom 24 sata. Sovjeti su izrazili spremnost da okončaju blokadu.
- 18. 4. - Stupio na snagu Akt o Republici Irskoj, čime je ova zemlja raskinula veze sa britanskom krunom.
- 20. 4. - Počinje komunistička ofanziva na Jangceu, pošto su nacionalisti odbili predaju. Incident na Jangceu: britanski brod HMS Amethyst se nasukao pod granatiranjem kineske komunističke armije (pobegli su im krajem jula).
- 20 - 25. 4. - "Svetski kongres pristalica mira" se održava u Parizu, odn. Pragu za istočne delegate koji nisu dobili vizu za Francusku (→ Svetski savet mira).
- 23. 4. - Kineske komunističke snage zauzele Nanking, nacionalistička vlada se povlači u Kanton.
- 23. 4. - Samo pet dana nakon početka, gradnja supernosača aviona USS United States je otkazana zbog rezanja budžeta. Dolazi do "pobune admirala" (mornarica će 1955. dobiti supernosač USS Forrestal).
- 24. 4. - Osnovan Univerzitet u Skoplju.
- 24. 4. - Završena Taiyuanska kampanja: kineski komunisti zauzeli glavni grad Shanxija, na severu uže Kine. Yan Xishan je gospodario ovom provincijom još od 1911, njegov rođak Liang Huazhi je zapalio zatvor pun komunista i izvršio samoubistvo, kao i stotine drugih zvaničnika.
- 24. 4. - U SSSR počinje ometanje "Glasa Amerike".
- 26. 4. - Transjordan skratio ime u Jordan (potvrđeno 3. 6.).
- 27. 4. - Komunisti zauzeli Suzhou, na 100 km od Šangaja.
- 28. 4. - Rurskim statutom je osnovana Međunarodna uprava za Rur, za kontrolu proizvodnje uglja i čelika - Evropska zajednica za ugljen i čelik preuzima 1952.
- 28. 4. - Bivša filipinska prva dama Aurora Quezon ubijena, zajedno sa kćerkom i još 10 ljudi, na putu da otvori bolnicu posvećenu njenom pokojnom mužu.
- 28. 4. - Londonska deklaracija o ostanku Indije u Komonveltu nacija uprkos budućeg uvođenja republike.
- april - 11.845 grčke dece u domovima u Jugoslaviji i još 3347 sa izbeglim grčkim porodicama; od istočnih zemalja, Jugoslavija jedina voljna da ispoštuje rezoluciju UN o njihovom povratku u Grčku[2].
Maj/Svibanj
uredi- 1. 5. - Počeo s radom Radio Titograd.
- 1. 5. - Kneževska država Baroda se priključila Indiji (danas deo Gudžarata).
- 5. 5. - Savjet Evrope osnovan potpisivanjem statuta u Londonu - 10 zemalja sa zapada i sjevera kontinenta.
- 4. 5. - Katastrofa na Supergi: trofejni tim Torina je stradao kada je njihov avion udario u zid ispod bazilike na brdu blizu grada.
- 9. 5. - Rainier III. od Monaka postaje knez te države, nakon smrti Luja II, dede po majci (do 2005).
- 10. 5. - Zapadnonjemačko parlamentarno vijeće bira sa 33:29 Bonn za glavni grad umjesto Frankfurta (gdje je već započela gradnja parlamenta).
- 11. 5. - Generalna skupština UN glasa za prijem Izraela 37:12.
- 12. 5. - Sovjeti okončali Blokadu Berlina, vazdušni most se zvanično okončava 30. septembra.
- 15. 5. - Na izborima u Mađarskoj vladina (komunistička) lista zvanično dobija 95,6 % glasova.
- 16. 5. - Komunisti zauzeli Wuhan.
- 20. 5. - U SAD osnovana Sigurnosna agencija oružanih snaga (kasnija Agencija za nacionalnu sigurnost - NSA).
- 20. 5. - Ratno stanje na Tajvanu, traje do 1987.
- 22. 5. - James Forrestal, donedavni sekretar odbrane SAD, izvršio samoubistvo (što neki smatraju sumnjivim).
- 22. 5. - Karenski konflikt: vladine trupe povratile Insein, odakle su Kareni nameravali zauzeti Rangun.
- 23. 5. - Proglašenjem Osnovnog zakona, ustava, u Bonu nastaje Savezna Republika Nemačka (zapadna), na prostoru američke, britanske i francuske okupacione zone. Saarland se priključuje 1957. a Istočna Nemačka 1990.
- 23. 5. - 20. 6. - Šesti sastanak Saveta inostranih ministara: potvrđene austrijske granice iz 1938, predviđa se poštovanje prava slovenačke i hrvatske manjine[3].
- 25. 5. - Puštena u rad prva fabrika penicilina u Jugoslaviji (Galenika), čime postaje četvrta zemlja na svetu koja proizvodi penicilin.
- 27. 5. - Komunisti zauzeli Šangaj, tada najveći grad Kine.
- 30. 5. - Uhapšen mađarski ministar ino. poslova, i raniji ministar unut. poslova, László Rajk (objavljeno 18. 6.).
- 30. 5. - Jugoslovenska komisija za restituciju ukradene imovine proterana iz Mađarske - ovih dana ima dosta graničnih incidenata. (NYT)
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 8. 6. - Objavljena Orwellova knjiga Nineteen Eighty-Four.
- 10. 6. - Čehoslovačka raskinula trgovačke veze sa Jugoslavijom.
- 11. 6. - Pogubljen bivši albanski zamenik premijera Koči Dzodze, jer se usprotivio izolaciji Jugoslavije nakon Rezolucije Informbiroa.
- 12 - 19. 6. - Izbori u anglo-američkoj zoni Trsta - slab uspjeh za projugoslavenske komuniste (2% u gradu i 10% u okolini), saveznička uprava je pomagala kršćanske demokrate.
- 14. 6. - Rezus makaki Albert II na američkoj raketi V-2 prvi je primat u svemiru (nije preživeo).
- jun - Poleteo prvi prototip domaćeg elisnog lovca-bombardera Ikarus S-49, u naoružanju Ratnog vazduhoplovstva od 1950.
- jun - Počinje izraelska Operacija Leteći ćilim, tj. Na krilima orlova: do septembra 1950. je prevezeno 49.000 Jevreja iz Jemena i okolnih zemalja.
- 19. 6. - Umro Vladimir Nazor, književnik i predsjednik Prezidijuma Sabora NR Hrvatske (slijedi Karlo Mrazović do 1952).
- 19. 6. - Praški nadbiskup Josef Beran je u kućnom pritvoru (do 1963).
- 19. 6. - Francuski Chandannagar u zapadnom Bengalu glasao za priključenje Indiji (faktički od 1950).
- 19. 6. - Održana prva NASCAR trka.
- 20. 6. - Preliminarni sporazum četiri sile o miru sa Austrijom joj predviđa granice od 1. 1. 1938. - ništa od Koruške za Jugoslaviju.
- 24. 6. - Vladajuća partija Severne Koreje, Radnička partija Koreje, osnovana je spajanjem severne i južne partije. Na čelu je Kim Il-sung, njegov kult ličnosti već počinje podizanjem prvih statua.
- 26. 6. - Represija u Južnoj Koreji: ubijen je državnik Kim Gu.
- 29. 6. - Radnici na dokovima u UK štrajkuju.
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 1. 7. - Jugoslavija unela 500 miliona dinara u svoju zonu ST Trsta, umesto jugoslovenskih lira - uključenje Zone B u jugo. ekonomiju se pravda povredom mirovnog sporazuma. SAD i UK će protestovati zbog ovoga.
- 1. 7. - "Ekskomunikacija komunista" - katolička crkva se eksplicitno distancirala od komunističke ideologije (→ Dekret protiv komunizma).
- 1. 7. - Kraljevina Travancore se priključuje Indiji, u savezu sa Cochinom (učestvuju u stvaranju Kerale 1956).
- 2. 7. - Georgi Dimitrov umro u Moskvi, novi bugarski premijer je Vasil Kolarov (umro sledećeg januara).
- 2. 7. - Proglašena Država Vijetnam, nakon što je francuska skupština odobrila udruživanje Košinšine, Anama i Tonkina (južni, srednji i severni Vijetnam). Šef države je bivši car Bảo Đại, zemlja priznata sledeće godine, u asocijaciji sa Francuskom do 1954 (→ Francuska unija).
- 4. 7. - Sirijska socijalna nacionalistička partija neuspešno pokušava pokrenuti pobunu u Libanu; njen lider Antoun Saadeh odlazi u Damask, ali izručen je natrag i streljan 8. 7..
- 5. 7. - Shimoyamin incident: predsednik tek osnovanih Japanskih nacionalnih železnica nestao dan nakon što je najavljeno otpuštanje 30.000 radnika (sutradan pronađen mrtav). Kasnije ovog leta se događaju i nesreće u Mitaki i Matsukawi, pripisane komunistima i sindikatu.
- 6. 7. - Poljska prekida trgovinu sa Jugoslavijom.
- 8. 7. - Apartheid: u Južnoj Africi je na snazi Zakon o zabrani mešovitih brakova (do 1985).
- 8. 7. - Kineska nacionalistička delegacija je proterana iz Lhase - tibetanska vlada na jesen izjavljuje da će se braniti svim sredstvima, ali skoro da nema vojsku.
- 9. 7. - Prvi osuđenici na Golom otoku.
- 11. 7.? - Južnoafrička Unija praktično priključuje Jugozapadnu Afriku: belci iz teritorije dobijaju nekoliko mesta u južnoafričkom parlamentu (Namibija nezavisna 1990).
- 10. 7. - Jugoslavija zatvorila granice prema Grčkoj - ubrzan kraj tamošnjeg građanskog rata. Grčka vojska je ovih dana rasterala pobunjenike sa Kajmakčalana.
- 10. 7. - Haitski zemljotres u Tadžičkoj SSR izaziva odrone u kojima strada ca. 7.200 ljudi.
- 13. 7. - Papa Pio XII. ekskomunicirao komuniste.
- 15. 7. - Prüm na zapadu Njemačke razoren u eksploziji skladišta streljiva.
- 19. 7. - U Parizu potpisan sporazum o nezavisnosti Kraljevine Laos od Francuske.
- 20. 7. - Izrael i Sirija potpisali primirje - demarkacija delom ide zapadnije od granice mandata, taj "višak" je demilitarizovana zona.
- 24. 7. - U Beogradu formirana Vojnomedicinska akademija.
- 24. 7. - Rudar Breze Alija Sirotanović iskopao sa brigadom od sedam ljudi 152 tone uglja, čime je oborio Stahanovljev rekord - narednih dana je i to nadmašeno: Nikola Škobić 166 tona[4].
- 26. 7. - Afganistanska Velika skupština izjavljuje da Durandovu liniju, granicu sa Pakistanom, smatra nametnutom i nevažećom. Pakistanski avion je nedavno bombardovao afgansko selo.
- 27. 7. - Prvi let de Havilland Comet-a, prvog mlaznog putničkog aviona (u službi od 1952).
- ljeto? - Počinje gradnja Novog Travnika za radnike novog Mašinsko-metalurškog kombinata "Bratstvo".
- leto - Počinje gradnja Kanala Dunav – Crno more u Rumuniji, na trasi se dižu logori i pune političkim zatvorenicima - radovi prekinuti 1953, kanal izgrađen 1973-87.
Avgust/August/Kolovoz
uredi- kolovoz, početkom - U željezničkoj nesreći kod Knina izginula djeca koja su išla na letovanje[5].
- 4. 8. - Jugoslovensko-italijanski trgovački sporazum.
- 5. 8. - Vladislav Ribnikar, predsednik Komiteta za kinematografiju FNRJ, potpisao pravilnik o osnivanju Jugoslovenske kinoteke.
- 5. 8. - Zemljotres kod Ambatoa u Ekvadoru, preko 5.000 mrtvih.
- 7. 8. - Indonežanske snage ušle na par dana u Surakartu na centralnoj Javi. Islamistička grupa je proglasia Darul Islam na zapadnoj Javi, gerilske borbe traju do 1959.
- 8. 8. - Jackson Pollock postaje slavan nakon reportaže u Life-u. Svoje najpoznatije slike je uradio u "kapavom" periodu 1947-50.
- 9. 8. - Kraljevina Grčka je 11. članica Savjeta Evrope (izašla 1969-74).
- 12. 8. - Ženevske konvencije su ažurirane, dodata je četvrta, o zaštiti civila.
- 12. 8. - Sovjetska vlada objavila da je Jugoslavija "neprijatelj SSSR-a"[1].
- 12. 8. - Na navozu splitskog brodogradilišta izgoreo brod "Partizanka" (sumnja se na sabotažu).
- 12. 8. - Na suđenje u Beogradu izvedeni bivši namesnici Stanković i Perović, ministar dvora Antić i novinski urednik Gregorić, osuđeni 16-og.
- 14. 8. - Prvi posleratni izbori u Zapadnoj Nemačkoj: CDU/CSU 139 mandata, SPD 131.
- 14. 8. - Drugi vojni udar u Siriji: puk. Sami al-Hinnawi je srušio Zaima, koji je ubijen zajedno sa premijerom al-Barazijem.
- avgust - Glasine o gomilanju sovjetske vojske na jugoslovenskim granicama, evakuacija hrane iz Vojvodine, manevri u Srbiji.
- avgust - Stejt department SAD objavljuje Belu knjigu kojom se pravda za gubitak Kine - opozicija je samo pojačana.
- 17. 8. - Theodor Herzl je prenet u zapadni Jerusalim, na planinu nazvanu po njemu.
- 17. 8. - SAD odobravaju prodaju materijala za pogon obrade čelika FNRJ, vredan tri miliona dolara. (NYT)
- 18. 8. - Preteća nota vlade SSSR vladi FNRJ povodom hapšenja belogardejaca (koji su primili sovjetsko državljanstvo), vlada FNRJ se optužuje kao fašistička. U narednim danima se izveštava o sovjetskim divizijama na granici. (NYT)
- 18. 8. - Adolf Dassler je u Herzogenaurachu osnovao firmu Adidas - njegov brat Rudolf je prošle godine osnovao "Pumu".
- 20. 8. - Stupio na snagu ustav Narodne Republike Mađarske (znatno izmenjen 1989, ostaje na snazi od 2011.).
- 23. 8. - U Hagu počinje Holandsko-indonežanska konferencija okruglog stola (do 2. 11.).
- 27. 8. - Peekskillski neredi: antikomunistička rulja sa rasističkim elementima sprečila koncert Paula Robesona blizu mesta Peekskill, New York, povređeno 13 osoba. Još veće nasilje nakon održanog koncerta 4. septembra.
- 27. 8. - Kineski građanski rat: komunisti Peng Dehuaia zauzeli Lanzhou, glavni grad prov. Gansu na severozapadu.
- 27. 8. - Petorica lidera Tri distrikta na severozapadu Xinjianga stradala u avionskom udesu kod Bajkala, na putu za konferenciju u Pekingu.
- 29. 8. - Sovjetski Savez testirao svoju prvu atomsku bombu, RDS-1, snage 22 kilotone.
Septembar/Rujan
uredi- 1. 9. - Prikazan film The Third Man.
- 1. 9. - U Zapadnoj Njemačkoj osnovan sindikat IG Metall.
- 2. 9. - Objavljeno rasformiranje jugo-sovjetskih preduzeća JUSTA i JUSPAD (civilna avijacija odn. dunavsko parobrodarstvo).
- 2. 9. - Požar u lučkom delu Čungkinga, najmanje 1.700 stradalih.
- 2. 9. - Prikazan film White Heat.
- 3. 9. - Komunisti zauzeli Xining, glavni grad provincije Qinghai (guverner je bio Ma Bufang).
- 6. 9. - Howard Unruh, veteran II svetskog rata ubio 13-oro komšija u Camdenu, New Jersey - smatra se prvim američkim masovnim ubicom.
- 7. 9. - Formalni osnutak SR Nemačke (zapadne), prvi kancelar Konrad Adenauer.
- 7. 9. - Početak računanja tokijskog berzanskog indeksa Nikkei 225, retroaktivno od 16. maja.
- 8. 9. - Američki zajam (Export-Import Bank) od 20 miliona dolara Jugoslaviji za obnovu rudarske mašinerije[1].
- 8. 9. - La Violencia u Kolumbiji: u parlamentu je ubijen liberalni deputat i jedan teško ranjen.
- 9. 9. - U Kvebeku poginulo 19 putnika i 4 člana posade putničkog aviona DC-3 srušenog tempiranom bombom koju je podmetnuo draguljar Albert Guay kako bi naplatio policu osiguranja na ime supruge.
- 9. 9.? - Dva leteća tanjira viđena kod Radkersburga, blizu austrijsko-jugoslovenske granice.
- 11. 9. - Predstavnici radnog kolektiva Industrije motora u Rakovici predstavili predsedniku Titu prvi traktor[6], Zadrugar T-08.
- 15. 9. - Konrad Adenauer je prvi kancelar SR Nemačke (do 1963).
- 15. 9. - Na ABC-ju počinje serija The Lone Ranger - 221 epizoda do 1957.
- 17. 9. - SS Noronic izgoreo u luci Toronto, stradalo 118 od 524 putnika.
- 19. 9. - Funta sterlinga devalvirana sa 4,03 na 2,80 dolara (povlači sa sobom mnoge druge valute).
- 20. 9. - 2. 10. - Održani manevri Jugoslovenske armije u Šumadiji.
- 24. 9. - László Rajk, mađarski komunistički političar, osuđen na smrt kao "titoistički špijun".
- 24. 9. - Kardeljev govor na plenarnoj sednici Generalne skupštine UN: od 1. 7. do 1. 9. bilo je 219 oružanih incidenata i 69 povreda vazdušnog prostora na istočnim granicama.
- 24. 9. - Komunisti zauzeli Yinchuan, glavni grad Ningxie, čime je okončana vladavina klike Ma u ovom delu Kine (sa Gansuom i Qinghaijem).
- 28. 9. - SSSR jednostrano otkazao ugovor o prijateljstvu i uzajamnoj pomoći sa Jugoslavijom, što će narednih dana uraditi i ostale zemlje istočnog bloka (Mađarska i Poljska 30. 9., Rumunija 1. 10., Bugarska 3. 10. i Čehoslovačka 4. 10.); povod za ovo je suđenje Laslu Rajku u Mađarskoj, koje je "pokazalo" da jugoslovenska vlada vodi "neprijateljsku delatnost" protiv SSSR "po zadacima inostranih imperijalističkih krugova".
- 28. 9. - 14. 10. - Period velikih kiša izaziva velike poplave u istočnoj Gvatemali, broj žrtava se procenjuje na 1.000 do 40.000, materijalna šteta je velika.
- septembar - Grčki građanski rat: razbijene "Operacijom Baklja" grčke Nacionalne armije, i poslednje grupe komunističke Demokratske armije Grčke napustile zemlju.
Oktobar/Listopad
uredi- 1. 10. - U Pekingu je pred carskom palačom Mao Ce Tung proglasio Narodnu Republiku Kinu te postao prvim predsjedajućim novostvorene Centralne narodne vlade. Premijer i ministar ino. poslova je Zhou Enlai. SSSR sutradan priznaje NR Kinu.
- 2. 10. - Završeni šumadijski manevri Jugoslovenske armije. Tito kaže da rat preti, ali da Jugosloveni više vole da poginu u borbi nego da žive kao robovi. (NYT)
- 3. 10. - Operacija Valuable: prva grupa albanskih emigranata iskrcana na obali u organizaciji britanske tajne službe - slabo poznata operacija traje do 1952.
- 5. 10. - Vlada FNRJ priznaje Centralnu vladu NR Kine - ovi ne obraćaju pažnju na to jer su solidarni sa Kominformom (diplomatski odnosi uspostavljeni 1955)[7].
- 6. 10. - Američki Zakon o pomoći uzajamnoj odbrani omogućuje vojnu pomoć drugim zemljama.
- 7. 10. - Od sovjetske okupacione zone stvorena Nemačka Demokratska Republika. Prvi predsednike je Wilhelm Pieck (do 1960), premijer Otto Grotewohl (do 1964).
- 9. 10. - Utakmicom Jugoslavija - Francuska otvoren Stadion JNA.
- 12. 10. - Kineska Narodnooslobodilačka armija ušla u Xinjiang, pošto su lideri KMT objavili predaju 25. septembra.
- 13. 10. - Jugoslavija optužuje Bugarsku da želi uzeti Makedoniju. (NYT)
- 14. 10. - Kineska Narodnooslobodilačka armija ušla u Kanton.
- 14. 10. - Prvo suđenje komunističkim liderima prema Smithovom zakonu zaključeno u Njujorku nakon sedam meseci, osuđeno je svih 11 optuženih. I njihovi advokati su osuđeni za nepoštovanje suda.
- 15. 10. - U Mađarskoj pogubljen Laslo Rajk.
- 16. 10. - Lider grčkih komunista Nikolaos Zachariadis iz progonstva u SSSR proglasio "privremeno primirje" - na osnovu kojeg je okončan Grčki građanski rat.
- 18. 10. - Komunisti zauzimaju Amoy/Xiamen prekoputa Tajvana, ali poraženi su na Quemoyu/Kinmenu 25-27. 10., tako da ovo priobalno ostrvo ostaje u rukama nacionalista.
- 20. 10. - Jugoslavija izabrana za dvogodišnjeg nestalnog člana Saveta bezbednosti (protivkandidat bila Čehoslovačka) - diplomatska pobeda nad istočnim blokom.
- 22. 10. - George V. Allen imenovan za novog američkog ambasadora u Jugoslaviji (do 1953).
- 22. 10. - Železnička katastrofa kod Nowog Dwóra u Poljskoj, stradalo je oko 200 ljudi.
- 23. 10. - Prva predstava ("Pepeljuga") beogradskog Pozorišta lutaka u hotelu "Palas" (= Dan Malog pozorišta "Duško Radović").
- 25. 10. - Jugoslovenskom ambasadoru u Moskvi Karlu Mrazoviću uskraćeno gostprimstvo, na osnovu optužbi sa Rajkovog procesa; slično postupaju i ostale zemlje istočnog bloka.
- 27. 10. - U sklopu Industrijsko poljoprivrednog kombinata osnovana Osječka mljekara - biti će prva tvornica mlijeka u prahu u zemlji.
- 27/28. 10. - Oružani incident na jugoslovensko-mađarskoj granici. Jugoslovenska vlada tvrdi da su mađarske trupe pucale preko granice kod Donjeg Miholjca. (NYT)
- 28. 10. - Georges Bidault je francuski premijer nakon Henrija Queuillea (do jula 1950).
- 28. 10. - Air France Flight 009: na Azorima pao avion na liniji Pariz-Njujork, među 48 poginulih je i violinistkinja Ginette Neveu, bokser Marcel Cerdan, umetnik Bernard Boutet de Monvel.
- 31. 10. - U SAD je na snazi Poljoprivredni zakon koji omogućuje donaciju viška hrane prijateljskim zemljama.
Novembar/Studeni
uredi- 1. 11. - Eastern Air Lines Flight 537: DC-4 se sudario pred sletanje u Washington sa P-38 Lightningom, stradalo je 55 ljudi.
- 1. 11. - Osnovan Frankfurter Allgemeine Zeitung.
- 2. 11. - U Hagu potpisan sporazum kojim Holanđani prenose suverenitet na Sjedinjene Indonežanske Države (u decembru), što ne obuhvata Holandsku Novu Gvineju (Zapadnu Papuu, ipak deo Indonezije od 1962).
- ca. 3. 11. - SAD i Velika Britanija dozvolile prodaju delova za civilne avione Jugoslaviji, SAD i avionskog goriva[8].
- 6. 11. - Sovjetski maršal Konstantin Rokosovski nametnut Poljskoj kao ministar odbrane i komandant oružanih snaga (do 1956), postaje i poljski maršal.
- 7. 11. - Odobren novi ustav Kostarike: član 12 zabranjuje vojsku kao trajnu instituciju, zemlja ima Javne snage.
- 8. 11. - Ukinut francuski protektorat nad Kambodžom, nezavisna u okviru Francuske unije.
- 9. 11. - Kolumbijski predsednik Ospina Pérez raspušta Kongres koji ga je nameravao smeniti. Liberali razmišljaju o vojnom udaru, ali odustaju.
- 11. 11. - Zasedanje Dunavske komisije: sekretar, sovjetski predstavnik, dobija kompletnu kontrolu.
- 12. 11. - Jugoslavija se smatra oslobođenom ugovora o prijateljstvu i saradnji sa Albanijom.
- 13. 11. - Poljska: Władysław Gomułka izbačen iz partije (u zatvoru 1951-54, ponovo na vlasti 1956-70).
- novembar? - Nova srednjetalasna radio stanica Radio Beograd, kod Obrenovca[9].
- 18. 11. - Prikazana komedija Adam's Rib.
- 18. 11. - Skupština UN glasa za embargo na oružje za Albaniju i Bugarsku, povodom mešanja u Grčku.
- 18. 11. - U Enuguu, glavnom gradu nigerijskog Istočnog regiona, ubijen 21 rudar-štrajkač - slede neredi i pojačanje nacionalističkog pokreta.
- 18 - 20. 11. - Dimitrije Tucović prenesen iz Lazarevca na beogradski trg Slavija (do 2016).
- 21. 11. - UN odlučuje o bivšim italijanskim kolonijama: Libija nezavisna 1952, Somalija pod italijanskim trustom do 1960 (kada se udružuje sa Britanskim Somalilendom), odluka o Eritreji odložena (u federaciji sa Etiopijom 1952-62, provincija i rat do nezavisnosti 1991/93).
- 22. 11. - Petersberški sporazum: modifikacija Okupacionog statuta u Zapadnoj Nemačkoj, prvi korak ka suverenitetu.
- 25. 11. - La Violencia: neobavešten o odustajanju od puča, kapetan Alfredo Silva pokreće pobunu u kolumbijskom gradu Villavicencio - pridružuje mu se seoski gerilac Eliseo Velásquez koji će dogodine stvoriti nekoliko zona u Istočnim ravnicama.
- 26. 11. - Indijska ustavotvorna skupština donela Ustav Indije (stupa na snagu u januaru).
- 25. 11. - Predsednički izbori u Kolumbiji: liberali su ih bojkotovali, pošto je pre nekoliko dana pucano na njihovog kandidata Daríja Echandíju (a ubijen je i njegov brat koji je ličio na njega).
- 29. 11. - Zasedanje Informbiroa u Budimpešti, druga rezolucija protiv Tita naslovljena Komunistička partija Jugoslavije u rukama špijuna i ubica u kojoj se kaže da je "klika Tito-Ranković" prešla sa "buržoaskog nacionalizma" na "fašizam" a po "naređenju njenih gazda - anglo-američkih imperijalista" - vrhunac kampanje i kraj iluzija u Jugoslaviji[10].
- 29. 11. - Krenuo Radio Novi Sad (danas Dan Radio-televizije Vojvodine).
- 29. 11. - Otvorena zgrada Radničkog univerziteta, kasnija Politehnička akademija, prvi objekat izgrađen posle rata na Novom Beogradu.
- 30. 11. - Snage NR Kine zauzimaju Čungking, nacionalistički vrh prelazi u Chengdu, poslednji grad koji drže u kontinentalnoj Kini.
Decembar/Prosinac
uredi- 1. 12. - U Francuskoj ukinute i poslednje tačkice (šećer, kafa, benzin).
- 2. 12. - Zvanično počeo sa radom Univerzitet u Sarajevu.
- 7. 12. - Nakon poraza u građanskom ratu, vlada Republike Kine (Čang Kai-Šek) završila evakuaciju na Tajvan (zastupljena u UN do 1971).
- 8. 12. - Osnovana UNRWA - Agencija UN za pomoć i radove, koja služi palestinskim izbeglicama na Bliskom istoku.
- 8. 12. - Tajfun odnosi dve hiljade života na Koreji.
- 9. 12. - Desetorica ruskih emigranata osuđena u Sarajevu za špijuniranje na tri do 20 godina zatvora.
- 11. 12. - Čudo u Číhošťu: križ na oltaru u jednoj češkoj crkvi se navodno pomjerao, što komunističke vlasti koriste za represiju crkve.
- 13. 12. - Izraelske vladine kancelarije se premeštaju u Jerusalim.
- 14. 12. - U Bugarskoj osuđen na smrt Trajčo Kostov (pogubljen dva dana kasnije).
- 14. 12. - Snage NR Kine završile operacije u južnoj provinciji Guangxi.
- 14. 12. - Prikazan ratni film Sands of Iwo Jima.
- 16. 12. - Mao Zedong stigao u posetu Moskvi - dočekan je hladno, ostaje do februara, kada je zaključen Ugovor o prijateljstvu, savezu i uzajamnoj pomoći.
- 18. 12. - Nikita Hruščov se vratio iz Ukrajine, postaje sekretar CK KPSS i šef partije u Moskvi.
- 19. 12. - Feldmaršal Erich von Manstein osuđen na 18 godina zatvora (smanjeno na 12, pušten 1953).
- 19. 12. - Treći vojni udar u Siriji ove godine: gen. Adib Shishakli je uhapsio Samija al-Hinnawija, optužio ga je da radi na priključenju Iraku.
- 19. 12. - Liberal Robert Menzies je ponovo premijer Australije (do 1966).
- 21. 12. - Proslava, zvanično, 70-tog Staljinovog rođendana, ustanovljena Staljinova nagrada za mir, kasnije Lenjinova.
- 22 - 24. 12. - Ženski marš na zatvor u Grand-Bassamu, u francuskoj Obali Slonovače, gde zatvorenici štrajkuju glađu.
- 23. 12. - Radničko samoupravljanje: Privredni savet FNRJ i Centralni odbor Saveza sindikata Jugoslavije usvojili Uputstvo o osnivanju i radu radničkih saveta državnih privrednih preduzeća (za početak, odabranih 215 preduzeća).
- 24. 12. - Sporazum SAD i FNRJ o civilnoj avijaciji.
- 24. 12. - Masakr u Mungyeongu: južnokorejska vojska ubila 86 civila, dobrim delom dece, pod sumnjom da su saradnici komunista, a što je decenijama pripisivano komunističkoj gerili.
- 26. 12. - Sklopljen petogodišnji trgovački sporazum između V. Britanije i Jugoslavije vredan 110 miliona funti.
- 27. 12. - Holandija priznala nezavisnost Indonezije (osim Holandske Nove Gvineje, koju zadržava do 1962). Sjedinjene Indonežanske Države će već u avgustu biti zamenjene unitarnom Republikom Indonezijom.
- 27. 12. - Snage NR Kine zauzimaju bez otpora Chengdu, glavni grad Sečuana.
- 28. 12. - Osnovana firma Heckler & Koch, u početku pravi delove za šivaće mašine, ali i razvija oružje.
- decembar - III plenum CK KPJ - Zadaci u školstvu ("vaspitanje svestrano razvijenog čoveka - graditelja i branioca socijalizma").
- 31. 12. - U solinskoj tvornici cementa "Prvoborac" izabran prvi radnički savet u Jugoslaviji.
- 31. 12. - Amnestija 7.304 zatvorenika u FNRJ.
Kroz godinu
uredi- Prisilna kolektivizacija poljooprivrede u Jugoslaviji.
- Brdski top M-48B-1 usvojen u naoružanje Jugoslovenske armije.
- Formirana Viša vojnopomorska akademija (od 1971. Komandno-štabna akademija Jugoslavenske ratne mornarice).
- Moše Pijade je prvi odlikovani Ordenom junaka socijalističkog rada.
- krajem godine - Međunarodna banka za obnovu i razvoj u principu pristala da otvori zajam Jugoslaviji[1].
1949. u temama
uredi- Rukovodstvo FNRJ:
- Predsednik Prezidijuma Narodne Skupštine: Ivan Ribar
- Predsednik Vlade: Josip Broz Tito (takođe i Generalni sekretar KPJ)
- Predsednik Narodne skupštine: Vladimir Simić
- Neki domaći filmovi: "Barba Žvane" (→ Kategorija:Filmovi 1949.).
Rođenja
urediJanuar/Siječanj
uredi- 1. 1. - Nijaz Duraković, bosanskohercegovački političar
- 1. 1. - Čedomir Petrović, glumac, reditelj
- 1. 1. - Ljubodrag Simonović, košarkaš, književnik
- 1. 1. - Šimun Šito Ćorić, hrvatski pjesnik, esejist, dramski pisac, antologičar
- 8. 1. - Milan Mihailović Caci, srpski glumac
- 10. 1. - Linda Lovelace, američka porno-glumica († 2002.)
- 10. 1. - George Foreman, bokser
- 12. 1. - Haruki Murakami, suvremeni japanski pisac i prevoditelj
- 12. 1. - Ottmar Hitzfeld, fudbaler, trener
- 16. 1. - Vera Ivković, narodna pevačica
- 17. 1. - Andy Kaufman, komičar, glumac († 1984)
- 19. 1. - Robert Palmer (pevač) († 2003)
- 20. 1. - Göran Persson, švedski premijer
- 21. 1. - Tomislav Čolović, pevač († 2008)
- 22. 1. - Dragan Malešević Tapi, srpski slikar († 2002)
- 24. 1. - John Belushi, glumac, komičar, muzičar († 1982)
- 28. 1. - Gregg Popovich, košarkaški trener
Februar/Veljača
uredi- 2. 2. - Brent Spiner, glumac
- 4. 2. - Rasim Delić, bh. general, osuđen za ratne zločine († 2010)
- 7. 2. - Dragan Maksimović, srpski glumac († 2001)
- 20. 2. - Ivana Trump, poslovna žena
- 22. 2. - Niki Lauda, vozač F1 († 2019)
Mart/Ožujak
uredi- 2. 3. - Gates McFadden, glumica, koreograf
- 5. 3. - Bernard Arnault, milijarder, osnivač LVMH
- 6. 3. - Aleksandar Ivić, matematičar, akademik SANU († 2020)
- 9. 3. - Vesna Bosanac, liječnica († 2022)
- 14. 3. - Slavenko Terzić, srpski istoričar
- 17. 3. - Jugoslav Vlahović, srpski karikaturista
- 20. 3. - Josip Bozanić, hrvatski kardinal
- 21. 3. - Slavoj Žižek, slovenski psihoanalitičar i filozof
- 22. 3. - Fanny Ardant, glumica
- 23. 3. - Vladimir Lazarević, general VJ, osuđen za ratne zločine
- 27. 3. - Dubravka Ugrešić, hrvatska književnica i prevoditeljica († 2023)
- 31. 3. - Zrinka Kolak Fabijan, hrvatska glumica
April/Travanj
uredi- 6. 4. - Horst Ludwig Störmer, njemački fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1998.
- 13. 4. - Christopher Hitchens, autor, filozof, polemičar († 2011)
- 14. 4. - John Shea, glumac
- 15. 4. - Ala Pugačova, pevačica
- 20. 4. - Jessica Lange, glumica
- 22. 4. - Miodrag Krivokapić, srpski glumac
- 25. 4. - Dominique Strauss-Kahn, francuski ekonomista, političar
Maj/Svibanj
uredi- 6. 5. - Silvija Monrós Stojaković, prevoditeljica
- 9. 5. - Billy Joel, kantautor, muzičar
- 11. 5. - Radimir Čačić, hrvatski političar
- 11. 5. - Vojislav Brajović, srpski glumac
- 11. 5. - Toni Laurenčić, glumac
- 13. 5. - Zoë Wanamaker, britansko-američka glumica
- 18. 5. - Anton Stipančić, hrvatski stolnotenisač († 1991.)
- 22. 5. - Valentin Inzko, visoki predstavnik za BiH
- 24. 5. - Jim Broadbent, britanski glumac
- 26. 5. - Pam Grier, glumica
- 26. 5. - Robert Nemeček, srpski muzičar, urednik više televizija († 2024)
- 31. 5. - Tom Berenger, glumac
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 7. 6. - Dragan Aleksandrić, kompozitor i aranžer narodne muzike
- 10. 6. - Bora Dugić, frulaš
- 17. 6. - Zlatko Mateša, premijer Hrvatske
- 18. 6. - Jarosław Kaczyński, premijer Poljske
- 18. 6. - Lech Kaczyński, poljski političar i predsjednik Poljske (2005-10.) († 2010)
- 20. 6. - Eligio Legović, hrvatski arhitekt
- 20. 6. - Lionel Richie, muzičar
- 22. 6. - Meryl Streep, američka glumica
- 22. 6. - Linda Karađorđević, Tomislavljeva udovica
- 27. 6. - Vera Wang, modni kreator
- 30. 6. - Alain Finkielkraut, francuki filozof i esejist
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 4. 7. - Žarana Papić, sociologinja-antropologinja († 2002)
- 4. 7. - Slavenka Drakulić, književnica
- 7. 7. - Shelley Duvall, glumica († 2024)
- 9. 7. - Stojan Cerović, novinar († 2005)
- 15. 7. - Carl Bildt, švedski političar
- 22. 7. - Alan Menken, kompozitor
- 22. 7. - Muhamed bin Rašid Al Maktum, šeik Dubaija
- 26. 7. - Thaksin Shinawatra, tajlandski biznismen i političar
- 26. 7. - Roger Taylor, bubnjar Queen-a
- 27. 7. - Vladan Batić, srpski političar († 2010)
- 29. 7. - Miralem Zupčević, glumac
Avgust/August/Kolovoz
uredi- 7. 8. - Walid Jumblatt, lider libanskih Druza
- 9. 8. - Slavko Ćuruvija, novinar († 1999)
- 12. 8. - Fernando Collor de Mello, predsednik Brazila
- 12. 8. - Mark Knopfler, vokalista Dire Straits-a
- 13. 8. - Goranka Matić, fotograf
- 14. 8. - Morten Olsen, danski nogometaš i trener
- 15. 8. - Josip Friščić, hrvatski političar († 2016)
- 21. 8. - Bruno Langer, član "Atomskog skloništa"
- 23. 8. - Vicky Leandros, grčka pjevačica
- 25. 8. - Gene Simmons, basista Kiss-a
- 28. 8. - Svetislav Pešić, košarkaš i trener
- 31. 8. - Richard Gere, američki glumac
Septembar/Rujan
uredi- 4. 9. - Dado Topić, rok-muzičar
- 7. 9. - Gloria Gaynor, pevačica
- 9. 9. - Susilo Bambang Yudhoyono, predsednik Indonezije
- 10. 9. - Bill O'Reilly, konzervativni komentator
- 18. 9. - Peter Shilton, golman
- 19. 9. - Slavko Linić, hrvatski političar
- 19. 9. - Twiggy, manekenka
- 20. 9. - Vedrana Rudan, književnica
- 23. 9. - Bruce Springsteen, kantautor, muzičar
- 25. 9. - Pedro Almodóvar, filmski režiser, scenarista
- 29. 9. - Jelena Guskova, ruska istoričarka
Oktobar/Listopad
uredi- 1. 10. - Nebojša Radmanović, bosanskosrpski političar
- 2. 10. - Annie Leibovitz, fotograf
- 4. 10. - Armand Assante, američki glumac
- 5. 10. - Peter Ackroyd, engleski pisac
- 6. 10. - Bobby Farrell, član Boney M († 2010)
- 8. 10. - Sigourney Weaver, glumica
- 12. 10. - Ilich Ramírez Sánchez, Karlos Šakal, terorista
- 20. 10. - Rezak Hukanović, bosanskohercegovački pisac
- 20. 10. - Jovan Arežina, novinar, urednik i direktor medijskih kuća († 2007)
- 21. 10. - Benjamin Netanyahu, premijer Izraela
- 22. 10. - Arsène Wenger, fudbaler, trener
- 26. 10. - Zoran Slavnić, srpski košarkaš i trener
- 26. 10. - Branislava Džunov, novinar, TV kritičar
- 28. 10. - Bruce Jenner, atletičar, reality zvezda
Novembar/Studeni
uredi- 5. 11. - Armin Shimerman, glumac
- 17. 11. - John Boehner, američki političar
- 22. 11. - Radoš Ljušić, istoričar
- 24. 11. - Erwin Neutzsky-Wulff, danski pisac naučne fantastike i horor romana
Decembar/Studeni
uredi- 1. 12. - Pablo Escobar, kolumbijski gangster († 1993)
- 4. 12. - Jeff Bridges, glumac
- 6. 12. - Vlado Pravdić, muzičar i član grupe Bijelo dugme
- 11. 12. - Ivan Buljan, hrvatski nogometaš
- 12. 12. - Bill Nighy, glumac
- 13. 12. - Aleksandar Tijanić, novinar, direktor RTS († 2013)
- 14. 12. - Slavko Dokmanović, gradonačelnik Vukovara († 1998)
- 15. 12. - Don Johnson, glumac
- 19. 12. - Ivan Čermak, general HV
- 25. 12. - Sissy Spacek, glumica
- 25. 12. - Petar Čelik, bodibilder
- 25. 12. - Nawaz Sharif, premijer Pakistana
- 26. 12. - José Ramos-Horta, predsednik Istočnog Timora, nobelovac za mir
- 27. 12. - Ivan Vejvoda, srpski politikolog, izvrš. dir. Balkanskog fonda za demokratiju
Kroz godinu
uredi- Todor Kuljić, sociolog
- Savo Štrbac, direktor centra "Veritas"
Smrti
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 6. 1. - Victor Fleming, filmski režiser (* 1889)
- 10. 1. - Momčilo Tapavica, sportista-olimpijac i arhitekta (* 1872)
- 14. 1. - Juan Bielovucic Cavalie, peruanski zrakoplovac hrvatskog porijekla (* 1889.)
- 4. 2. - Janko Leskovar, hrvatski učitelj i književnik (* 1861.)
- 12. 2. - Hassan al-Banna, osnivač Muslimanskog bratstva (* 1906)
- 18. 2. - Niceto Alcalá-Zamora, bivši predsednik Španije (* 1877)
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 15. 4. - Wallace Beery, glumac (* 1885)
- 28. 4. - Aurora Quezon, bivša prva dama Filipina (* 1888)
- 29. 4. - Slavko Rodić, narodni heroj, general JA (* 1918)
- 6. 5. - Maurice Maeterlinck, književnik, nobelovac (* 1862)
- 9. 5. - Louis II, knez Monaka (* 1870)
- 22. 5. - James Forrestal, bivši sekretar mornarice i odbrane SAD (* 1892)
- 26. 5. - Leon Kojen, urolog, profesor Bg. univerziteta (* 1876)
- 27. 5. - Robert Ripley, "Verovali ili ne" (* 1890)
- 9. 6. - Maria Cebotari, sopran (* 1910)
- 11. 6. - Andrija Hebrang (otac), hrvatski političar i državnik (* 1899)
- 11. 6. - Oton Župančič, književnik (* 1878)
- 12. 6. - Koči Dzodze, albanski komunista, bivši ministar (* 1917)
- 16. 6. - Edo Šen, hrvatski arhitekt (* 1877.)
- 19. 6. - Vladimir Nazor, hrvatski književnik (* 1876.)
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 2. 7. - Georgi Dimitrov, šef KP Bugarske i vlade (* 1882)
- 6. 7. - Viktor von Heeren, bivši nemački diplomata (* 1881)
- 5. 8. - Ernest Fourneau, pronalazač amilokaina, prvog lokalnog anestetika (* 1872)
- 15. 8. - Rastko Petrović, srpski književnik, putopisac (* 1898)
- 16. 8. - Margaret Mitchell, književnica (* 1900)
- 8. 9. - Richard Strauss, njemački skladatelj (* 1864.)
- 22. 9. - Sam Wood, filmski režiser (* 1883)
- 25. 9. - Dragoslav Đorđević Goša, narodni heroj (* 1919)
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 2. 10. - Kosta Manojlović, kompozitor, etnomuzikolog (* 1890)
- 17. 10. - Fjodor Tolbuhin, maršal SSSR (* 1894)
- 28. 10. - Marcel Cerdan, bokser (* 1916)
- 28. 10. - Ginette Neveu, violinistkinja (* 1919)
- 31. 10. - Edward Stettinius, Jr., bivši državni sekretar SAD (* 1900)
- 3. 11. - Solomon R. Guggenheim, filantrop (* 1861)
- 5. 11. - Abdolhossein Hazhir, bivši premijer Irana (* 1899)
- 26. 11. - Alexandre Roubtzoff, slikar (* 1884)
- 29. 11. - Emilija Jakšić - Nikezić, učesnica NOB, društveno-politička radnica (* 1924)
- 3. 12. - Elin Pelin, bugarski književnik (* 1877)
- 16. 12. - Trajčo Kostov, bugarski komunista (* 1897)
- 23. 12. - Momčilo Ninčić, predratni ekonomista i političar (* 1876)
- 25. 12. - Leon Schlesinger, filmski producent (* 1884)
Kroz godinu
uredi- Svetozar Vujković, upravnik logora Banjica (* 1899)
Nobelova nagrada za 1949. godinu
uredi- Fizika: Hideki Yukawa (predviđanje postojanja mezona na osnovu teoretskog rada na nuklearnim silama)
- Kemija: William Giauque (doprinosi na polju hemijske termodinamike, naročito u vezi ponašanja supstanci na ekstremno niskim temperaturama, → magnetsko hlađenje)
- Fiziologija i medicina: Walter Rudolf Hess (za otkriće funkcionalne organizacije međumozga kao koordinatora aktivnosti unutrašnjih organa) i António Egas Moniz (otkriće terapeutske vrednosti leukotomije u nekim psihozama)
- Književnost: William Faulkner (moćan i umetnički jedinstven doprinos modernom američkom romanu)
- Mir: John Boyd Orr (naučno istraživanje prehrane i rad na mestu prvog čelnika FAO)
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Collier's Year Book za 1949. (Microsoft Encarta 2004)
- ↑ Collier's Year Book za 1949. - Displaced Peoples (Microsoft Encarta 2004)
- ↑ Sixth Meeting of the Council of Foreign Ministers, Paris. avalon.law.yale.edu (pristup. 18.1.2016.)
- ↑ Stevo Ostojić: Naše godine, str. 139. znaci.net
- ↑ Tvrtko Jakovina, Američki komunistički saveznik, p. 285
- ↑ Predstavnici radnog kolektiva Industrije motora u Rakovici sa prvim traktorom. foto.mij.rs
- ↑ "Red China and Yugoslavia", 23 November 1962. HU OSA 300-8-3-1050
- ↑ Collier's Year Book za 1949. - International Affairs (Microsoft Encarta 2004)
- ↑ Razgledanje nove srednjetalasne radio-stanice Beograd, kod Obrenovca. foto.mij.rs
- ↑ Tito VS. Moscow: 25 Years After (1948-1973) Arhivirano 2011-07-28 na Wayback Machine-u, Part Two, Slobodan Stanković, OSA - RFE